Roma Çağı Mozaiğinden Portekiz Döşemesine: Sanatsal Dışavurumun Zaman ve Mekân İçerisinde Devamlılığı

Yıl 2018, Sayı: 11, 27 - 39, 30.11.2018

Maria De Jesus Duran Kremer

https://doi.org/10.26658/jmr.440550

Cited By: 1

Öz

Her zaman, özel ve kamusal alanların düzenlenmesi olarak kabul edilen döşemelerin motiflerle bezenmesinin büyük öneme sahip olduğu düşünülmüştür. Antik Çağ'da en bilinen döşeme türü ise hiç şüphesiz, her türlü mozaiklerdir: çakıl mozaikler, opus signinum, opus tessellatum, opus sectile.

Greko-Romen ve Bizans geleneğinde mozaikler, yüzyıllar boyunca yerleştirildikleri odayı dekore etmek için kullanılan mimari ve sanatsal unsurlardan birisi olarak kabul edilmişlerdir. Malzemenin dayanıklılığı ve sağlamlığının yanı sıra güzellik de mozaiğin bir döşeme olarak kullanılmasının belirleyici niteliklerini oluşturmaktadır: Roma mozaikleri ile Portekiz Döşemesi ya da Atlantik’in karşı tarafında verilen ismiyle Portekiz Mozaiği karşılaştırıldığında bugün bile hala görülebilen ve birbiriyle bağlantılı olan iki özelliktir.

Bu makalede klasik motiflerini yüzyıllar boyunca koruyan ve Roma İmparatorluğu’nun sınırlarının ötesine yayılan bir sanatın sürekliliğinin gözler önüne serilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Roma mozaiği, Portekiz döşemesi, perspektif, simetri, desen mirası

From the Roman Mosaic to the Portuguese Pavement: Continuity of an Artistic Expression in Time and Space

Öz

The embellishment of pavements has always assumed a crucial role in what can be considered the furnishing of private and public spaces. The best known in antiquity has been, without doubt, the mosaic in all its forms: pebble mosaics, opus signinum, opus tessellatum, opus sectile.

The mosaic, of Greco-Roman and Byzantine tradition, is one of the architectural and artistic elements that, for centuries, had been used to decorate the room in which they were placed. The beauty, coupled with the durabi-lity and strength of the material, was a determining aspect of the use of the mosaic as a pavement: two closely related aspects when looking at the Roman mosaic, which can still be found today on the Portuguese pavement or Portuguese mosaic, as it is called on the other side of the Atlantic.

In this article, we intend to illustrate the continuity of an art, which has kept many classic motifs alive through the centuries taking it far beyond the territories of the Roman Empire.

Anahtar Kelimeler

Roman mosaic, Portuguese pavement, perspective, symmetry, pattern heritage, pattern heritage

Kaynakça

• Amaro 2014 V. Amaro, “Calçada Portuguesa. Memórias de um mestre calceteiro”, Revista de Macau, 40.
• Béjaoui 2003 F. Béjaoui, “Les mosaïques funéraires de Sufetula (Sbeitla) et de Thagamuta (Kasr el Baroud) in L’Afrique du Nord antique et médiévale: protohistoire, les cités de l’Afrique du Nord, fouilles et prospections récentes”. Actes du VIIe Colloque international sur l’histoire et l’archéologie de l’Afrique du Nord, Tabarka 8-13 mai 2000, Tunis, 303-333.
• Blanchard et al. 1973 M. Blanchard et al., Ré pertoire graphique du dé cor gé omé trique dans la mosaï que antique, Paris.
• Caetano 2014 M. T. Caetano, “A “proto indústria” do mosaico romano”, RPortA XVII, 207-219.
• Darmon 2011a J. P. Darmon, “Que les mosaïstes voyageaient beaucoup”, X Colóquio do Mosaico Greco-Romano, Conimbriga 2005, MMC, 25-34.
• Darmon 2011b J. P. Darmon, “Merveilles de Zeugma (Turquie)”, Mosaïque antique, les dernières découvertes, DossArchéologie 346, 38-45.
• Décor I C. Balmelle – M. Blanchard Lemée – J. Christophe – J.-P. Darmon – A.-M. Guimier Sorbets – H. Lavagne – R. Prudhomme – H. Stern, Le Décor Géométrique de la Mosaïque Romaine I, Paris, 1985.
• Diário de Notícias 2017 “2500 anos a partir pedra para se chegar à calçada de Lisboa”, Diário de Notícias, https://www.dn.pt/artes/interior/2500-anos-a-partir-pedra-para-se-chegar-a-calcada-de-lisboa-6226229.html, 18.04.2017.
• Dunbabin 1999 K. M. D. Dunbabin, Mosaics of the Greek and Roman World, Cambridge.
• Duran Kremer 2015 M. J. S. Duran Kremer, “Mosaicos romanos em Portugal. Expressão de uma cultura Universal no extremo ocidental do Império Romano”, Abelterium II-I, 26-38.
• Henriques et al. 2009 A. M. E. Henriques - A. A. C. Moura – F. A. Santos, Manual da Calçada Portuguesa, Direcção Geral de Energia e Geologia, Lisboa.
• Maciel 2009 M. J. Maciel, Vitrúvio. Tratado de Arquitectura. Tradução do Latim, Introdução e Notas, 3ªEd. Lisboa.
• Maciel 2011 M. J. Maciel, O mosaico no contexto da “expolitio” vitruviana, in Actas do X Colóquio da Associação Internacional para Estudo do Mosaico Antigo (AIEMA). O Mosaico Romano nos Centros e nas Periferias. Originalidades, influências e identidades. Conimbriga, 29 de Outubro -3 de Novembro de 2005, Conimbriga.
• Neira Jiménez 2011 M. L. Neira Jiménez, “Oficios relacionados con el arte del mosaico en las provincias romans del Norte de Africa”, Atti del XVII convegno internazionale di studi. I luoghi e le forme dei mestieri e della produzione nelle provinzie africane, Olbie, 11-14 dicembre 2008, Sassari, 485-500.
• Palmeira 2016 A. M. Palmeira, “Calçada Portuguesa”, desenvolturasedesacatos, (7.06.2016).
• Pincha 2016 J. P. Pincha, “Sou um ourives do chão”, https://observador.pt/especiais/escola-calceteiros-magia-pedrinhas/, Março 2016.
• Remesar - Esparza 2014 A. Remesar – D. Esparza, “Una identidad en reconstrucción. La calçada a portuguesa”, Revista de História da Arte 11, 305 – 317.
• Salies 1974 G. Salies, “Untersuchungen zu den geometrischen Gliederungsschemata römischer Mosaiken”, BJb 174, 1-178.
• Santos 2008 J. A. Santos, Obras Geotécnicas. Compactação. Elementos Teóricos. Instituto Superior Técnico, Departamento de Engenharia Civil e Arquitectura (Mestrado em Engenharia Civil), Lisboa.
• Silva 2016 A. C. da Silva, Calçadas de Portugal. Simetria passo a passo / Step by Step Symmetry - Sidewalks of Portugal, Lisboa.
• Zimmer 2010 T. Zimmer, “Repräsentatives Wohnen am Beispiel der Palastanlagen von Pergamon”, Sabine Ladstätter (Hrsg.), Städtisches Wohnen im östlichen Mittelmeerraum, 4.Jh. v.Chr. – 1. Jh. n.Chr. Akten des internationalen Kolloquiums vom 24-27 Oktober 2007 an der ÖAW, Wien, 155-159.