Kıyı Ege Koşullarında Yetiştirilen Ayvalık Zeytin Fidanlarında Su Stresine Bağlı Bazı Fizyolojik ve Morfolojik Değişimlerin Belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 1, 88 - 98, 14.01.2016

Nima Pouyafard Erhan Akkuzu Ünal Kaya

Öz

Bu çalışma, 2011 yılında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bornova Zeytincilik Araştırma İstasyonunda, saksıda yetiştirilen iki yaşlı Ayvalık çeşidi zeytin fidanlarında yapılmıştır. Çalışmada; farklı sulama düzeylerinde fizyolojik ve morfolojik özellikler dikkate alınarak zeytin fidanlarının kuraklık stresine karşı tepkisi incelenmiştir. Bu amaçla; konular, bitki su tüketiminin %100 (I100), %66 (I66), %33 (I33)’ü kadar su uygulanması ve bir konuda hiç su verilmemesi(I0) şeklinde oluşturulmuştur. Bitkinin fizyolojik özelliklerinden klorofil miktarı (SPAD), stoma iletkenliği (gs), yaprak sıcaklığı ve hava sıcaklığı farkı (Ty-Ta) izlenmiş. Bitkinin morfolojik özelliklerinden gövde çapı, bitki boyu, sürgün çapı ve sürgün uzunluğunda meydana gelen değişimler değerlendirilmiştir. Uygulanan sulama suyu 0 ile 82.45 lt/bitki arasında, bitki su tüketimi ise 10.78 ile 86.11 lt/bitki arasında değişmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre morfolojik parametreler açısından konular arasında (I0 hariç) istatistiksel olarak önemli fark bulunmamıştır. Fizyolojik parametrelerden klorofil içeriği açısından yine I0 konusu hariç konular arasında istatistiksel olarak önemli fark bulunmazken, yaprak ve hava sıcaklığı farkı, stoma iletkenliği değerlerinde konular arasındaki fark istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur. Ayvalık zeytin çeşidi, kuraklığa toleranslı bir çeşit olup, kurak yada su kaynağının yetersiz olduğu alanlarda yetiştiriciliği önerilebilir. Ayrıca zeytinde bitki su stres düzeyinin belirlenmesinde , stoma iletkenliği ve yaprak ve hava sıcaklık farkı ölçümlerinden yararlanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Zeytin, Su stresi, Yaprak sıcaklığı, Stoma iletkenliği, Klorofil miktarı, Ayvalık

Kaynakça

• Arsel, H. ve Sefer, F., 2006. Bazı önemli yerli ve yabancı çeşitlerinin bölgelerimize adaptasyonu. Ulusal zeytin ve Zeytin Yağı Sempozyumu, 15-17 Eylül 2006 İzmir.
• Arzani, K. and Arji, I., 2002, The Response of Young Potted Olıve Plants Cv. "Zard" to Water Stress and Defıcit Irrigation. Acta Hort. (ISHS) 586:419-422
• http://www.actahort.org/books/586/586_86.htm
• Çamoğlu, G., 2013, The effects of water stress on evapotranspiration and leaf temperatures of two olive cultivars. Şemdirbystë=Agriculture 100 (1) (in press).
• DMİ, 2014. Güzelyalı meteoroloji istasyonu meteorolojik gözlem kayıtları. İzmir.
• Giorio, P., Sorrentino, G. and d’Andria, R., 1999, Stomatal behaviour, leaf water status and photosynthetic response in field-grown olive trees under water deficit. Environmental and Experimental Botany 42 95–104.
• Güler, M., Cesur, R. ve Sarı, N., 2010. ‘Zeytinde Bakım İslemleri’, T.C. Dogu Akdeniz Zeytin Birligi,Adana
• Goldhamer, D. A., Dunai, J. and Ferguson, L.,1994, Irrigation requirements of olive trees and responses to sustained deficit irrigation. Acta Horticulturae 356: 172-176.
• Goldhamer, D.A., 1999, Regulated Deficit Irrigation for California Canning Olives. Acta Hort. (ISHS) 474:369-372. http://www.actahort.org/books/474/474_76.htm
• Grattan, S.R., Berenguer, M.J., Connell, J.H., Polito, V.S. and Vossen, PM., 2006, Olive Oil Production as Influenced by Different Quantities of Applied water. Agricultural Water Management 85: 133-140.
• Güçlü, A., 2010, Bornova koşullarında organik olarak yetiştirilen bazı sofralık üzüm çeşitlerinde bitki su tüketimi ve yaprak su potansiyeli – verim ilişkilerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Ege Üni. Fen Bilimleri Ens.,Tarımsal Yapılar ve Sulama ABD., 84 Sayfa.İzmir.
• Hidalgo, J., Vega, V., Hidalgo, J.C., Pastor, M., Orgaz, F. and Fereres, E., 2011, Responses to Different Irrigation Strategies of a Traditional and an Intensive Olive Orchard Cultivar 'Picual' in Andalusia, Spain. Acta Hort. (ISHS) 888:53-62. http://www.actahort.org/books/888/888_5.htm
• Kırnak, H. ve Demirtaş, M.N., 2002, Su Stresi Altındaki Kiraz Fidanlarında Fizyolojik ve Morfolojik Değişimlerin Belirlenmesi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak., 265-270.
• Loh, F.C.W., Grabosky, J.C. and Bassuk, N.L., 2002, Using the SPAD 502 Meter to assess chlorophyll and Nitrogen content of Benjamin Fig and Cottonwood Leaves. HortTechnology 12(4):682-686.
• Moriana, A., Orgaz, F., Fereres, E. and Pastor, M., 2003, Yield Responses of Mature Olive Orchard to Water Deficit. Journal of American Society Horticulturae Science, 425-431.
• Orgaz, F., Testi, L., X Villalobos L. and Fereres, E., 2006, Water requirements of olive orchards–II: determination of crop coefficients for irrigation scheduling, Irrig Sci 24: 77–84
• Özışık, S. ve Öztürk, F., 2011, Türkiye’de Zeytin ve Zeytinyağı Sektörünün Mukayeseli Analizi. Ulusal Zeytin Kongresi, 22-25.
• Pouyafard, N. 2013. Kıyı Ege Koşullarında Yetiştirilen Ayvalık Zeytin Fidanlarında Su Stresine Bağlı Bazı Fizyolojik ve Morfolojik Değişimlerin Belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Ege Üni. Fen Bilimleri Ens.,Tarımsal Yapılar ve Sulama ABD., 76 Sayfa. İzmir.
• Sdoodee, S. and Kaewkong, P., 2006, Use of an infrared thermometer for assessment of plant water stress in neck orange (Citrus reticulata Blanco). Songklanakarin J. Sci. Technol., 28(6) : 1161-1167
• Silva, MA., Jifon, JL., Da Silva, JAG. and Sharma, V., 2007, Use of physiological parameters as fast tools to screen for drought tolerance in sugarcane. Braz. J. Plant Physiol. 19:193-201.
• Varol, N.Erten, L., ve Turanlı, T. 2009. Zeytin. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığı.Yayın No:52. Ankara.
• Wang, D. and Gartung, J., 2010, Infrared canopy temperature of early-ripening peach trees under postharvest deficit irrigation. Agricultural Water Management 97 1787–1794.