Bilim Merkezinde Ailelerin Davranışlarının ve Düzeneklere Yönelik İlgilerinin İncelenmesi: Bilim Üsküdar Örneği

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 21, 24.06.2019

Meltem Öztürk Canan Laçin Şimşek

Öz

Son yıllarda ülkemizde  yaygınlaşan
ve ziyaretçi sayısı  gün geçtikçe artan
bilim merkezleri, her yaştan bireye hitap eden informal öğrenme
ortamlarından biridir. Bilim merkezini ziyaret eden ziyaretçilerin, bu merkezleri
nasıl gezdikleri önemli bir soru olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yüzden bu
çalışmada, bir bilim merkezini ziyaret eden aile gruplarının davranışlarının,
düzenekleri kullanma durumlarının ve düzeneklere yönelik ilgilerinin  tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın
deseni, doğal araştırmadır. Veriler, yapılandırılmış gözlemler aracılığıyla
toplanmıştır. Çalışma grubunu, Şubat-Nisan 2019 tarihlerinde Bilim Üsküdar adlı
bilim merkezini ziyaret eden, 52 aile oluşturmaktadır. Veriler, araştırmacılar
tarafından hazırlamış gözlem formu aracılığıyla toplanmış ve betimsel olarak
analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, ebeveyn ve çocukların çoğunlukla
birlikte gezmeyi tercih ettikleri belirlenmiştir. Gözlem süresince bilim
merkezine gelen aile gruplarında daha çok okul öncesi çağda bulunan çocuklu
ailelerin olduğu gözlenmiştir. Dolayısıyla ebeveynler daha çok aktiflerdir ve
düzeneklerine etiketlerinin ebeveyn tarafından okunduğu görülmüştür. Ancak,
okul çağında olan çocukların olduğu ailelerde de etiketleri okuma
davranışlarının ebeveynler tarafından daha sık yapıldığı görülmüştür.
Ailelerin, bilimsel bilginin anlaşılmasından çok düzeneğin nasıl çalıştığını
anlamaya odaklandıkları gözlenmiştir. Ailelerin bir kısmında hem çocuk hem de
ebeveyn etkinken, çoğunda ya ebeveyn ya da çocuğun aktif olduğu gözlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

bilim merkezleri, informal öğrenme, bilim merkezi ziyaretçileri

Kaynakça

• Allen, S. (2004). Designs for learning: Studying science museum exhibits that do more than entertain. Science education, 88(S1), S17-S33.Allen, S., & Gutwill, J. P. (2009). Creating a program to deepen family inquiry at interactive science exhibits. Curator: The Museum Journal, 52(3), 289-306.Alper, U., Özdem, Y., & Erar, H. Eğlenceli Bilim: Bilim Merkezlerinin İlköğretim Öğrencilerinin Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisi.Ash, D. (2003). Dialogic inquiry in life science conversations of family groups in a museum. Journal of Research in Science teaching, 40(2), 138-162.Ateş, A., Ural, G., & Başbay, A. (2011). Effect of Mevlana Community and Science Center applications on learners’ science attitudes and contributions for learning process. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(2), 83-97.Tatar, N., & Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve Teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4).Beuving, J., & De Vries, G. (2015). Doing qualitative research: The craft of naturalistic inquiry. Amsterdam University Press.Bitgood, S. (1992). Visitor orientation and circulation: Some general principles. Visitor behavior, 8(3), 15-16.Bozdoğan, A. E., & Yalçın, N. (2006). Bilim Merkezlerinin İlköğretim Öğrencilerinin Fene Karşı İlgi Düzeylerinin Değişmesine Ve Akademik Başarılarına Etkisi: Enerji Parkı1. Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.Bozdoğan, A. E. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirmesi: Feza Gürsey Bilim Merkezi örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.Bozdoğan, A. E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi. (Doktora Tezi) YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (207028).Bozdoğan, A. E. (2016). Türkiye’deki Bilim Merkezlerinin Facebook Sosyal İletişim Ağlarını Kullanma Düzeyleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 25-45.Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Çakmak, E. K. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22.baskı). Pegem Akademi.Can, M. H. (2013). İlköğretim öğrencilerinin bilim merkezindeki davranışlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(168).Can, M. H. (2013). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) Özel Sayı (1), 219-229.Çığrık, E., & Özkan, M. (2016). Bilim Merkezi’nde Yürütülen Öğrenme Etkinliklerinin Öğrencilerin Fen Bilimleri Dersindeki Akademik Başarılarına Etkisi ve Motivasyon Düzeyleriyle İlişkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 279-301.Çığrık, E. (2016). Bir öğrenme ortamı olarak bilim merkezleri. Informal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 79-97.Çolakoğlu, M. H. (2017) Okul ve Bilim Merkezi Eğitimde İşbirliği. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 2(2), 1-24.Dal, B., ÖZDEM, Y., ÖZTÜRK, N., & ALPER, U. (2013) Toplumun Bilim Anlayışının Geliştirilmesi: Bilim Merkezlerinin Rolü Üzerine Bir Değerlendirme. Bilge Strateji, 5(8), 57-67.Doğan, T., Çamurdan, C. M., & Gökçe, D. B. (2012) Alternatif Bir Bilim Eğitimi Projesi Olarak “Bornova Belediyesi Mevlana Toplum Ve Bilim Merkezi” Ve Astronomi Eğitimlerinin Öğrenenler Üzerindeki.Ellenbogen, K. M., Luke, J. J., & Dierking, L. D. (2004). Family learning research in museums: An emerging disciplinary matrix?. Science Education, 88(S1), S48-S58.Erten, Z., & Taşçi, G. (2016). Fen bilgisi dersine yönelik okul dışı öğrenme ortamları etkinliklerinin geliştirilmesi ve öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine etkisinin değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 638-657.Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: Formal, non-formal, and informal education. Journal of science education and technology, 16(2), 171-190.Falk, J. H., & Needham, M. D. (2011). Measuring the impact of a science center on its community. Journal of Research in Science Teaching, 48(1), 1-12.Falk, J. H., & Dierking, L. D. (2016). The museum experience revisited. Routledge.Han, B., & BİLİCAN, K. (2017) Bilim Merkezlerinde Bilimin Doğası Öğretimi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-27.Karadeniz, C. (2009). Dünyadaki Çocuk Müzeleri ile Bilim, Teknoloji Ve Keşif Merkezlerinin incelenmesi Ve Türkiye İçin Bir Çocuk Müzesi Modeli Oluşturulması (Yüksek Lisans Tezi) YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (250266).Kırgız, H., & Koyuncu, A. (2016). Bilim Merkezlerinin Uluslararası Sınavlardaki Başarıya Etkisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 52-60.Nadelson, L. S. (2013). Who is watching and who is playing: Parental engagement with children at a hands-on science center. The Journal of Educational Research, 106(6), 478-484.Öz, R. (2015). Araştırma ve Sorgulamaya Dayalı Etkinliklerle Desteklenmiş Bilim Merkezi Uygulamalarının 7. Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarına, Bilim Okuryazarlıklarına ve Sorgulayıcı Düşünme Becerilerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi) YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (437095).Öztürk, A. (2014). Mevlana Toplum ve Bilim Merkezi Öğretim Programlarının Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerine ve Bilime Yönelik Tutumlarına Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi) YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (378594).Öztürk, A., & Başbay, A. (2017). Mevlana Toplum ve Bilim Merkezi Öğretim Programlarının Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerine Ve Bilime Yönelik Tutumlarına Etkisi. Kastamonu Education Journal, 25(1).Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.Punch, K. F., & Oancea, A. (2014). Introduction to research methods in education. Sage.Ramey-Gassert, L. (1997). Learning science beyond the classroom. The Elementary School Journal, 97(4). Salmi, H. (1993). Science Centre Education. Motivation and Learning in Informal Education. Research Report 119. 433-450.Sandifer, C. (1997). Time‐based behaviors at an interactive science museum: Exploring the differences between weekday/weekend and family/nonfamily visitors. Science Education, 81(6), 689-701.Sözer, Y., & Oral, B. Sınıf İçi Öğrenmeleri Destekleyen Okul Dışı Aktif Öğrenme Süreci: Bir Meta-Sentez Çalışması. Stevens, R., & Hall, R. (1997). Seeing tornado: How video traces mediate visitor understandings of (natural?) phenomena in a science museum. Science education, 81(6), 735-747.Tekkumru Kısa, M. (2008). Development and implementation of a "science center learning kit" designed to improve student outcomes from an informal science setting / Bir okul dışı fen ortamında öğrenci kazanımlarını arttırmak için tasarlanan "bilim merkezi öğrenme paketi"nin geliştirilmesi ve uygulanması. (Yüksek Lisans Tezi) YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi (232477). Tuttle, N., Mentzer, G. A., Strickler, L., Bloomquist, D., Hapgood, S., Molitor, S., ... & Czerniak, C. M. (2017). Exploring How Families Do Science Together: Adult‐Child Interactions at Community Science Events. School Science and Mathematics, 117(5), 175-182.Yıldırım, A., & Şimşek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma teknikleri. Ankara: Seçkin Yayınları.Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri.(9. Genişletilmiş Baskı) Ankara: Seçkin Yayınevi.Zimmerman, H., Perin, S., & Bell, P. (2010). Parents, science, and interest. Museums & Social Issues, 5(1), 67-86.Zimmerman, H. T., Reeve, S., & Bell, P. (2010). Family sense‐making practices in science center conversations. Science Education, 94(3), 478-505.