KUR'ÂN-I KERÎM'E GÖRE AMELLERİN BOŞA ÇIKMASINDA İNANÇ FAKTÖRÜ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 10, 121 - 148, 29.06.2019

Merve Saçlı

Öz

Amel kavramı, hem iyi hem
de kötü eylemleri ifade etmede kullanılan bir kavramdır. Amelin bu her iki türü
için de gerçekleştirildiği sırada bazı maksatlar gözetilmekte ve bunların bir
kısmının dünyada, bir kısmının da ahirette neticesi beklenmektedir. Ancak
Kur’an-ı Kerîm’de bazı sebeplerin bu beklentilerin gerçekleşmesinin önüne
geçtiği ve amellere değer kazandıran esas unsurun “iman” olduğu haberi
verilmekte, iman vasfına sahip olmayanlardan sâdır olacak iyi amellerin dahi
Allah katında müjdelenen mükâfâta mazhar olamayacağı ve amellerinin boşa
çıkacağı bildirilmektedir. Kişinin tüm emeklerini bir anda yok mesâbesine
dönüştürebilecek bu unsurların ehemmiyeti açık olduğundan, bu faktörleri
husûsen izah ihtiyacı söz konusudur. Bu cihetle çalışmamızda gâyemiz ilk olarak
amellerin boşa çıkması bağlamında en çok zikredilen “ihbât” kavramını analiz
ederek sonrasında amelleri boşa çıkaran iman problemleri üzerinde durmaktır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Amel, Boşa Çıkma, İhbat, İman, İnkâr

THE ROLE OF THE BELIEF IN GOOD DEEDS' GOING TO NOTHING ACCORDING TO THE QUR'AN

Öz

“Deed” is a concept used to
express both good and bad actions. For these two types of deed, some objectives
are observed while they are being implemented. Some of them are expected to be
in the world, some in the Hereafter. However, in the Qur'an, it is reported
that some reasons are preventing these expectations from being realized and
that the faith gives real value to deed and that even the good ones that will
come from non-believers can’t be rewarded. Since those factors that can make
all the efforts of the man in vain in a stroke are cruically important, these
factors are needed to be elaborated in detail. In this context, our first aim
is to analye the term “ihbāt” which is most frequently used word for “going
into nothing” and then to elaborate on the belief problems that cause the deeds
to go in nothing.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Deed, Going in vain, Ihbât, Faith, Denial

Kaynakça

• Abdulbâkî, Muhammed Fuad, el-Mu'cemü'l-müfehres li elfâzi'l-Kur'âni'l-Kerim. Kâhire: Matâbiu’ş-Şaab, 1959.
• Beğavî, Ebû Muhammed Muhyissünne Hüseyin b. Mesud, Tefsirü'l-Beğavî: Meâlimü't-Tenzil. Thk. Muhammed Abdullah Nemr. Riyad: Dârü't-Tayyibe, 1993.
• Canan, İbrahim, Kütüb-i Sitte Tercüme ve Şerhi. Ankara: Akçağ Yayınları, ts.
• Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh Tâcü’l-luga ve sıhâhi’l-Arabiyye, (thk. Ahmed Abdulğafûr Attâr), Dâru’l-ilm li’l-melâyîn, Beyrut 1990.
• Fîrûzâbâdî, Mecdüddin Muhammed b. Ya‘kub, el-Kâmûsu’l-Muhît. Thk. Mektebu tahkîki’t-turâs fî müesseseti’r-risâle. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1986.
• Halebî, Ebü'l-Abbas Şihabüddin Ahmed b. Yusuf b. Abdiddaim Semîn, Umdetü'l-huffaz fî tefsiri eşrefi'l-elfaz. Thk. Muhammed Tuncî. Beyrut: Âlemu’l-kütüb, 1993.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir b. Muhammed b. Muhammed et-Tûnusî, Tefsirü’t-tahrîr ve't-tenvîr. Tunus: ed-Dârü't-Tûnusiyye, 1984.
• İbn Cüzeyy, Ebü'l-Kâsım Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kelbî, Tefsîru İbn Cüzeyy: et-Teshil li-ulumi't-tenzil. Beyrut: Dârü'l-Kitâbi'l-Arabî, 1983.
• İbn Fâris, Ebu'l-Hüseyin Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ, Mu‘cemu mekâyîsi’l-luğa. Thk. Abdusselam Muhammed Hârun. Beyrut: Dâru’l-Cîl, t.s.
• İbn Manzûr, Ebu'l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî, Lisânu’l-Arab. Beyrut: Dâru Sâdır, ts.
• İbnü'l-Cevzi, Ebü'l-Ferec Cemaleddin Abdurrahman b. Ali, Zâdü'l-mesîr fî ilmi't-tefsîr. Beyrut: el-Mektebetü'l-İslâmiyye, 1987.
• İsfahânî, Ebu’l-Kâsım el-Hüseyin b. Muhammed Râğıb, Müfredâtü elfâzi’l-Kur’ân. Beyrut: ed-Dâru’ş-Şâmiyye, 2002.
• Karaman, Hayrettin - Özek, Ali - Dönmez, İbrahim Kâfi - Çağrıcı, Mustafa - Gümüş, Sadrettin - Turgut, Ali, Kur'ân-ı Kerim Açıklamalı Meali. Ankara: TDV Yayınları, 2006.
• Kutub, Seyyid b. Kutub b. İbrahim Seyyid, Fî zılâli'l-Kur'ân. Trc. İ. Hakkı Şengüler, Bekir Karlığa, M. Emin Saraç. İstanbul: Hikmet Yayınları, 1973.
• Maturîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed b. Muhammed, Te’vîlâtü’l-Kur’ân. Mür. Bekir Topaloğlu. İstanbul: Mizan Yayınevi, 2005-2010.
• Mâverdî, Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib, en-Nüket ve'l-uyûn: Tefsiru'l-Maverdî. Mür. es-Seyyid b. Abdülmaksûd b. Abdürrahim. Beyrut: Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye, 1992.
• Mevdûdî, Seyyid Ebü’l-A’lâ, Tefhîmü'l-Kur'an. Trc. Ahmed Asrar, İstanbul: Bengisu Yayıncılık, 1997.
• Mütercim Asım Efendi, Kâmûs Tercümesi. y.y, h.1272.
• Râzî, Ebû Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer Fahreddin, et-Tefsirü'l-kebîr: Mefâtîhü'l-gayb. Beyrut: Dâru ihyâi't-türâsi'l-Arabî, 1934.
• Sarıcık, Murat, İnanç ve Zihniyet Olarak Cahiliye. İstanbul: Nesil Yayınları, 2004.
• Taberî, Ebû Cafer İbn Cerîr Muhammed b. Cerîr b. Yezid, Tefsirü’t-Taberî: Câmiü’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’an. Thk Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. Riyad: Dâru âlemi’l-kütüb, 2003.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili. Sad. İsmail Karaçam, Emin Işık, Nusrettin Bolelli, Abdullah Yücel. İstanbul: Azim Dağıtım, ts.
• Zebîdî, Ebu'l-Feyz Murtazâ Muhammed b. Muhammed, Tâcu'l-arûs min cevâhiri'l-kâmûs. Thk. Abdulalîm et-Tahâvî. Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-Arabî, 1980.
• Zemahşerî, Ebü'l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, el-Keşşâf an hakâiki't-Tenzil ve uyunü'l-ekâvîl fî vücûhi't-te’vîl: el-Keşşaf an hakâikı gavâmizi’t-Tenzil ve uyûni'l-ekâvîl fî vücûhi't-te’vil. Beyrut: Dârü'l-fikr, 1977.