AÇIK LİDERLİK ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Yıl 2016, Cilt: 24 Sayı: 1, 79 - 96, 15.07.2016

Açık Liderlik Ölçeğinin Geliştirilmesi Murat Polat İmam Bakır Arabacı

Öz

Bu araştırmanın amacı, sosyal medya temelli bir liderlik türü olan açık liderlik için örgütlerin açık liderlik seviyelerini ölçen geçerli ve güvenilir, likert tipi bir ölçek geliştirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu Muş Alparslan Üniversitesinde görev yapmakta olan 176 akademik, 97 idari personel olmak üzere 273 katılımcı oluşturmaktadır. Ölçme aracının yapı geçerliğini tespit etmek amacıyla açımlayıcı (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizleri (DFA); güvenirlik için ise Cronbach’s Alfa katsayısı, madde toplam korelasyonları, İki Yarı Test (Spearman Brown) ve maddelerin alt ve üst % 27’lik gruplarda t-testi ile karşılaştırılması yapılmıştır. Nihai olarak ölçme aracının üç alt boyuttan ve 23 ifadeden oluştuğu; açıkladığı toplam varyansın ise %61,40 olduğu tespit edilmiştir. Açımlayıcı faktör analizinin ardından yapılan doğrulayıcı faktör analizine göre üç boyutlu ölçek yapısının iyi bir uyum verdiği bulunmuştur (X2/df=1.96, RMSEA=.06. RMR=.06, NFI=.97, CFI=.98, IFI=.98, RFI=.97, AGFI=.85, GFI=.88). Ölçeğin güvenirlik analizi sonucunda iç tutarlılık katsayısının, α=.95 iki yarı test güvenirliğinin ise r=.91 olduğuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları, “Açık Liderlik Ölçeği (ALÖ)”nin üç boyutlu bir yapıda ve özellikle liderlik çalışmalarında kullanılacak türde geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, açık liderlik, ölçek geliştirme, geçerlik, güvenirlik

Development Of Open Leadership Scale

Öz

The purpose of this research is to develop a likert type scale which measures open leadership levels of organizations. The study group consists of 273 participants, 176 academic and 97 administrative personnel who work in Muş Alparslan University. For the analysis of data regarding the validity and reliability of the developed scale following analyses were conducted; content validity, construct validity, t-test for the significant difference between the item mean correlations of top and bottom %27 of the group, corrected item-total correlations, Cronbach Alpha internal consistency coefficients, and split-half test correlations (Spearman Brown). And in order to establish structural validity an exploratory factor analysis has been used and to ensure the factor selection was valid a confirmatory factor analysis was used. As a result of analysis, the draft scale consisted of 23 items and the total explained variance is %61.40. The subscales of the scale are determined as three factors: the acceptance of power and continuous sharing, curiosity to promote and accountability, effective use of social networking. These subscales are found to be consistent with the literature. And according to confirmatory factor analysis, model’s fit index obtained via CFA was examined and Chi-square value (x2= 438.39, n= 273, sd=223, p=0.00) is 1. Bu makale II. yazarın danışmanlığında yürütülen, I. yazarın doktora tezinden üretilmiştir.observed to be significant. Fit index values are; RMSEA; 0.06, RMR; 0.06, GFI; 0.88, AGFI; 0.85, CFI; 0.98, IFI; 0.98, NFI; 0.97; x2/df = 1.96). These values shows that the scale is a good model. For the realibility of the scale of whose internal consistency was analyzed, Cronbach Alpha value is estimated to be .095. Finally, evidences reached for validity and reliability show that the OLS can be validly and reliably used for measuring open leadership levels among organizations

Anahtar Kelimeler

Leadership, open leadership, scale development, validity, reliability

Kaynakça

• Acun, R. (2009). Online sosyal ağlar yoluyla katılım kültürü oluşturma: Kaynakca.info örneği. 1. Ulus- lararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu, 365-370.
• Akçakaya, M. (2010). Örgütlerde uygulanan personel güçlendirme yöntemleri: Türk kamu yöneti- minde personel güçlendirme. Karadeniz Araştırmaları, 25, 145-174.
• Arabacı, İ. B., Alanoğlu, M. ve Doğan, B. (2014). Okul müdürlerinin karizmatik liderlik özellikleri ile öğ- retmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 192-221.
• Asunakutlu, T. (2002). Örgütsel güvenin oluşturulmasına ilişkin unsurlar ve bir değerlendirme. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 55-67.
• Avolio, B. J., Bass, B. M., and Jung, D. I. (1999). Re‐examining the components of transformational and transactional leadership using the Multifactor Leadership. Journal Of Occupational And Organizational Psychology, 72(4), 441-462.
• Bakan, İ. ve Büyükbeşe, T. (2010). Liderlik “Türleri” ve “Güç Kaynakları”na ilişkin mevcut-gele- cek durum karşılaştırması: Eğitim kurumu yöneticilerinin algılarına dayalı bir alan araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (19), 73-84.
• Balcı, A. (2011). Eğitim yönetiminin değişen bağlamı ve eğitim yönetimi programlarına etkisi. Eği- tim ve Bilim, 36(162), 196-209.
• Baloğlu, N. (2011). Dağıtımcı liderlik: Okullarda dikkate alınması gereken bir liderlik yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 127-148.
• Balyer, A. (2014). Eğitim yönetiminde farklı bir yaklaşım: Otopoyiyez teorisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 605-618.
• Balyer, S. (2001). Yönetimde bir ihmal konusu olarak güç ve güç yönetimi –II-. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 6(1), 23-42.
• Bass, B. M. (1991). From transactional to transformational leadership: Learning to share the vision. Organizational Dynamics, 18(3), 19-31.
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2013). SPSS ile nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Celep, C. (2003). Bilgi yönetimi: Örgütlerde bilgi paylaşım kültürü yaratma. Ankara: Anı yayıncılık.
• Çelik, V. (2011). Eğitimsel liderlik (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çoban, Ö. (2010). Paylaşım olgusunda meydana gelen değişiklikler ve günümüz sosyal ve iş yaşa- mına izdüşümleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(1), 345-359.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, B. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatis- tik: SPSS ve LISREL uygulamaları (2. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cutt, J., and Murray, V. (2002). Accountability and effectiveness evaluation in nonprofit organizati- ons. Routledge.
• Demirel, Y. (2009). Örgütsel bağlılık ve üretkenlik karşıtı davranışlar arasındaki ilişkiye kavramsal yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 115-132.
• Demirkıran, Ö., Eser, H. B. ve Keklik, B. (2011). Demokrasinin tabana yayılması, yönetimde şef- faflık ve hesap verebilirlik bağlamında bilgi edinme hakkı kanunu. Akdeniz Üniversitesi Ulus- lararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(2), 169-192.
• Doğan, H. (2011). Günümüz işletmeleri için ahilik kültüründen örtülü bilginin gelişim ve paylaşım örnekleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 4, 77-100.
• Erkuş, A. (2000). Sık kullanılan bazı psikolojik ölçeklerin güvenirliklerinin irdelenmesi. Türk Psi- koloji Yazıları, 3(6), 3-17.
• Jackson, D. L., Gillaspy, J. A. and Purc-Stephenson, R. (2009). Reporting practices in confirmatory factor analysis: An overview and some recommendations. Psychological Methods, 14(1), 6-23.
• Fetterman, D. M., Kaftarian, S. J. and Wandersman, A. (Eds.). (1995). Empowerment evaluation: Knowledge and tools for self-assessment and accountability. Sage Publications.
• Gedikoğlu, T. (2012). Yükseköğretimde hesap verebilirlik. Yükseköğretim Dergisi, 2(3), 142-150.
• Gelfand, M. J., Lim, B. C. and Raver, J. L. (2004). Culture and accountability in organizations: Variations in forms of social control across cultures. Human Resource Management Review, 14(1), 135-160.
• George, B. (2003). Authentic leadership: Rediscovering the secrets to creating lasting value. John Wiley & Sons.
• Hansen, M. T., Mors, M. L. and Lİvås, B. (2005). Knowledge sharing in organizations: Multiple networks, multiple phases. Academy of Management Journal, 48(5), 776-793.
• Howell, J. M. and Avolio, B. J. (1993). Transformational leadership, transactional leadership, locus of control, and support for innovation: Key predictors of consolidated-business-unit performan- ce. Journal Of Applied Psychology, 78(6), 891.
• Ipe, M. (2003). Knowledge sharing in organizations: A conceptual framework. Human Resource Development Review, 2(4), 337-359.
• Karcıoğlu, F. ve Kurt, E. (2009). Örgütsel iletişimin etkinliği açısından kurumsal bloglar ve birkaç ku- rumsal blogun incelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 1-17.
• Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(4), 443-465.
• Kearns, K. P. (1994). The strategic management of accountability in nonprofit organizations: An analytical framework. Public Administration Review, 185-192.
• Kılınç, A. Ç., Büyüköztürk, Ş. ve Akbaba-Altun, S. (2014). Okullarda liderlik kapasitesi ölçeğinin (OLKÖ) Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eği- tim Yönetimi, 20(1), 23-46.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Kline, R. B. (2010). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). New York: Guilford Press.
• Kotter, J. P. (2011). What leaders really do. Harvard Business Review Press.
• Lashway, L. (2003). Distributed leadership. Research Roundup, 19(4), 3-5.
• Li, C. (2010). Open leadership: How social technology can transform the way you lead. (1st Editi- on) Press by A Wiley Imprint, USA: San Francisco.
• Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. The Academy of Management Executive, 16(1), 57-72.
• Mainstone, L. E. and Schroeder, D. M. (1999). Management education in the information age. Journal of Management Education, 23(6), 630-634.
• Mehra, A., Smith, B. R., Dixon, A. L. and Robertson, B. (2006). Distributed leadership in teams: The network of leadership perceptions and team performance. The Leadership Quarterly, 17(3), 232-245.
• Özdemir, M. (2012). Dağıtımcı liderlik envanterinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik ça- lışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18(4), 575-598.
• Özdemir, S. (2009). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özden, Y. (1996). Okullarda katılmalı yönetim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(3), 427-438.
• Özden, Y. (2002). Eğitimde yeni değerler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Özer, M. A. (2006). Yönetişim üzerine notlar. Sayıştay Dergisi, 63, 59-89.
• Özer, M., Gür, B. S. ve Küçükcan, T. (2011). Kalite güvencesi: Türkiye yükseköğretimi için stratejik tercihler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(2), 59-65.
• Polat, M. ve Arabacı, İ. B. (2014). Eğitimde açık liderlik ve sosyal ağlar. Journal of World of Turks/ Zeitschrift für die Welt der Türken, 6(1), 257-275.
• Powell, W. W. and DiMaggio, P. J. (Eds.). (2012). The new institutionalism in organizational analy- sis. University of Chicago Press.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma (1. Baskı). Ankara: Anı Yayınları.
• See, K. E., Morrison, E. W., Rothman, N. B. and Soll, J. B. (2011). The detrimental effects of power on confidence, advice taking, and accuracy. Organizational Behavior and Human Decision Pro- cesses, 116(2), 272-285.
• Sparrowe, R. T. (2005). Authentic leadership and the narrative self. The Leadership Quarterly, 16(3), 419-439.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları (1. Baskı). Ankara: Ekinoks.
• Sniezek, J. A. (1992). Groups under uncertainty: An examination of confidence in group decision making. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 52(1), 124-155.
• Spillane, J. P. (2005). Distributed leadership. In The Educational Forum, 69(2), 143-150.
• Suhr, D. D. (2006) Exploratory or confirmatory factor analysis? Statistics and data analysis. [On- line]: http://www2.sas.com/proceedings/sugi31/200-31.pdf adresinden 30 Ağustos 2014 tarihinde indirilmiştir.
• Sümer, E. (2010). Türkiye’de kamu iç kontrol sistemi kapsamında hesap verme mekanizmaları. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yeterlilik Tezi, Ankara.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (4th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Tabak, A., Polat, M., Coşar, S., Türköz, T. ve Ölçeği, O. L. (2012). Otantik liderlik ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması.“. İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(4), 89-106.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (3. Baskı). Ankara: Nobel Ya- yınları.
• Türkmen, F. (2009). Yükseköğretim sistemi için bir finansman modeli önerisi. Devlet Planlama Teş- kilatı Yayınları, Ankara.
• Yıldırım, M. (2010). Kamu yönetiminde bilgi yönetiminin gerekliliği üzerine bir inceleme. Ulusla- rarası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1311-1334.
• Yıldırım, S. (2012). Hemşirelik hizmetlerinde nedensel yükleme teorisi: Bir alan araştırması. Hacet- tepe Sağlık İdaresi Dergisi, 15(2), 27-36.
• Yılmaz, E. ve Sünbül, A. M. (2009). Öğretmenlerin yaşam doyumları ve okullardaki örgütsel güven düzeyi. Journal of Qafqaz University, 26, 172-179.
• Yu, C. and Durrington, V. A. (2006). Technology standards for school administrators: An analysis of practicing and aspiring administrators’ perceived ability to perform the standards. NASSP Bulletin, 90(4), 301-317.