OKULLARDA YAŞANAN SİYASİ AYRIMCILIĞIN BİREYSEL VE ÖRGÜTSEL ETKİLERİ

Yıl 2016, Cilt: 24 Sayı: 3, 1371 - 1384, 15.07.2016

Sultan Bilge Keskinkılıç Kara

Öz

Siyasi ayrımcılık, bireylerin işyerlerinde, sahip oldukları siyasi görüş nedeniyle maruz kaldıkları, adil olmayan tutum ve davranışlardır. Siyasi ayrımcılık okullarda örgütsel alanda yaşanan ve üzerinde çok fazla çalışılmayan sorunlardan biridir. Bu çalışmanın amacı, eğitim kurumlarında öğretmenlerin maruz kaldıkları siyasi ayrımcılığın bireysel ve örgütsel etkilerini belirlemektir. Araştırmada olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu çalıştığı kurumda siyasi ayrımcılığa maruz kaldığını belirten 12 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler araştırmacı tarafından hazırlanmış olan görüşme formu yardımıyla yüz yüze görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Araştırmada siyasi ayrımcılığa uğrayan öğretmenlerin en fazla maruz kaldıkları ayrımcı davranışların özlük haklarının kullanımının engellenmesi, ders dışı etkinliklerin yapılmasının engellenmesi ve fazla iş yükü verilmesi olduğu, ayrımcı davranışlar karşısında öğretmenlerin yoğunluklu olarak nefret, öfke ve mutsuzluk duygusu yaşadıkları, ayrımcı davranışların öğretmenler üzerinde bireysel ve örgütsel etkilerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

siyasi ayrımcılık, ayrımcılığın etkileri

INDIVIDUAL AND ORGANIZATIONAL EFFECTS OF POLITICAL ORIENTATION DISCRIMINATION ON TEACHERS IN SCHOOLS

Öz

Discrimination is one of the most important problems that employees encounter in workplace and it stems from the prejudices that are manifested as a result of different treatment of the employees with the same knowledge, skills and performance. The aim of the study is to determine the effects of political orientation discrimination on both individual teachers and organizations. The study employed a phenomenologic research design. The sample consists of 12 teachers who stated that they were exposed to political orientation discrimination in their workplaces. The study found the following as the most common discriminations that teachers are exposed to: restraining the use of their personal rights, restraining the teachers from carrying out extracurricular activities, and assigning too much workload to teachers. It was also found that when teachers are exposed to such discriminations, they become hateful, angry and unhappy. Furthermore, discriminatory behaviors also have some individual and organizational effects on teachers. The most common individual effect was found to be distancing from those with different political affiliations and attachment to those with the same political affiliations. The organizational effects of discrimination were found to be the loss of motivation for work and attachment to the institution.

Anahtar Kelimeler

Political orientation discrimination, effects of discrimination

Kaynakça

• Akın, A. (2007). Toplumsal cinsiyet (gender) ayrımcılığı ve sağlık. Toplum Hekimliği Bülteni, 26 (2): 1-9.
• Alparslan, A. (2010). Örgütsel sessizlik iklimi ve işgören sessizlik davranışları arasındaki etkileşim: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Öğretim Elemanları Üzerinde Bir Araştırma. Yayımlanmış Yüksek Lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Isparta
• Asif, M., Choudhry, A., I., Akhter, S., A., Ilyas, M., A., Lee, G. (2011). Diversity management’s effect on job satisfaction and workgroup performance of government sector employees. Inter- disciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 3(2): 533-539
• Ataöv, T. (1996). Çatışmaların Kaynağı Olarak Ayrımcılık. Ankara: A.Ü. S.B.F. İnsan Hakları Mer- kezi Yayınları No: 20
• Aydın, İ. (2002. Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik. Pegema Yayıncılık. Ankara
• Baybora, D. (2006). Çalışma hayatında özürlülere karşı ayrımcılık. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi. 51 (1). 239-269
• Büte, M. (2011a). Algılanan örgüt ikliminin etik olmayan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenme- sine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2):103-122.
• Büte, M. (2011b). Kayırmacılığın çalışanlar üzerine etkileri ile insan kaynakları uygulamaları ilişki- si: türk kamu bankalarına yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,15 (1), 383-404.
• Cassidy, C., Howe, C., Warden, D., O’Conner, R. C. (2004). Perceived discrimination and psychological distress: The role of personal and ethnic selfesteem. Journal of Counselling Psychology, 51(3), 329-339.
• Chavez, L. J., Ornelas, I. J., Lyles, C. R., Williams, E. C. (2015). Racial/ethnic workplace discrimination: association with tobacco and alcohol use. American Journal ff Preventive Medicine, 48(1), 42-49.
• Clain, S. ve Leppel, K. (2001). An investigation into sexual orientation discrimination as an expla- nation for wage differences. Applied Economics.33.37-47
• Cüceloglu, D. (2000). İnsan Davranışı, Psikolojinin Temel Kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çetin, C. ve Özdemirci, A. (2013). İnsan Kaynakları Uygulamalarında Siyasi Ayrımcılık. Ataozde- mirci.Com/.../Sıyası%20ayrımcılık.Pd... (2014, Mart 17).
• Demir, M. (2011). İş yaşamında siyasi ayrımcılık: turizm sektörü örneği. Uluslar arası İnsan Bilim- leri Dergisi. 8 (1).760-784 http://www.InsanBilimleri.com
• Demirel, Y. (2011). İşyerinde ayrımcılık: kavramsal bir inceleme. TİSK Akademi, 2. 66-87
• Elliott, R. F.(1997). Karşılaştırmalı Çalışma Ekonomisi, Ankara: Ankara Üniversitesi Rektörlügü Yayınları.
• Esty, K., Griffin, R., Hirsch, M. S. (1995). Workplace diversity: A Manager’s guide to solving problems and turning diversity into a competetive advantage. Massachusetts: Adams Media Corporation.
• Fritzsche, D., J. (1997). Business Ethics A Global And Managerial Perspective. Pennsylvania State University, Great Valley Graduate Center. McGraw-Hill Series in Management.
• Galinsky, E., Bond, J., Friedman, D. (1993). Highlights: The national study of the changing work- force. New York. Families and Work Institute.
• Gönel, F., Kaplan, Z., Üçer, E., Orhan, G. (2012). Üniversite eğitiminde cinsiyet ayrımcılığının kökenleri (YTÜ örneği). Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 4 (2). 111-120
• http://www.sobiad.org/eJOURNALS/dergi_SBD/arsiv/2012_2/feride_gonel.pdf Accessed 09 July 2014
• Gül, H. (2006). Etik dışı davranışlar ve ussallaştırılması: devlet hastanelerinde bir uygulama. Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(9): 65-79.
• Hershcovis, M. S., ve Barling, J. (2010). Towards a multi-foci approach to workplace aggression: A meta- analytic review of outcomes from different perpetrators. Journal of Organizational Behavior, 31, 24–44.
• ILO (1958). Discrimination (Employment and Occupation) Convention. Declaration on Funda- mental Principles and Rights at Work. (No. 111)
• ILO (2006). Eliminating discrimination in the workplace. Ilo Help Desk No:5 web:
• http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/---emp_ent/---multi/documents/publication/ wcms_116342.pdf. Accessed 19 January 2014
• İpek, C. ve Yarar, S. (2010). Sınıf öğretmeni ve sınıf öğretmeni adaylarının okul yöneticiliğinde cinsiyet ayrımcılığına yönelik tutum ve görüşleri. E-International Journal of Educational Rese- arch, 1(1):58-76. http://www.e-ijer.com/ijer/index.php/files/article/view/33/15
• Kahveci, G. (2010). İlköğretim Okullarında Örgütsel Sessizlik ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmış yüksek lisans, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yöne- timi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Anabilim Dalı, Elazığ: Türkiye
• Keskinkılıç-Kara, S., B. (2015). Relationship between political discrimination and dissent be- haviour displayed by teachers. Educational Research and Reviews
• Keskinkılıç-Kara, S., B. ve Oğuz, E. (2015). Öğretmenlerin algıladıkları siyasi ayrımcılık ile örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki.Second International EJER Conference Proceedings. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Leasher, M. K. ve Miller, C. E. (2012). Discrimination across the sectors: a comparison of discrimina- tion trends in private and public organizations. Public Personnel Management Vol 41(2). 281-325
• Mays, V.M., Cochran, S.D., Barnes, N. (2007). Race, racism and the health outcomes among Afri- can Americans. Annual Review of Psychology, 58, 565-592
• Mays, V., Coleman, L., Jackson, J. (1996). Perceived race-based discrimination,employment status, and job stress in a national sample of Black women: Implications for health outcomes. Journal of Occupational Health Psychology, 1(3), 319-329.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis (2nd ed.). California: Sage
• Özbek Baştuğ, Ö., Y. ve Çelik, B. (2011). İlköğretimde öğretmen, müdür ve müfettişlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 17(1): 63-76.
• Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılığın analizi. Ege Aka- demik Bakış.10(4). 1217-1230.
• Patterson, L. ve Walcutt, B. (2013). Korean workplace gender discrimination research analysis: a review of the literature from 1990 to 2010. Asia Pacific business review. 19 (1), 85–101.
• Pavalko, E., Mossakowski K., Hamilton V. (2003). Does perceived discrimination aifect health? Longitudinal relationships between work discrimination and women’s physical and emotional health. Journal of Health and Social Behavior 44(1). 8-33
• Sarayönlü, S. K. (2003). Çokuluslu ve Uluslararası Örgütlerde Kültürel Farklılıkların Yönetimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sökmen, A., Bilsel, M. A., Erbil, C. (2013). Örgütsel adaletin çalışan motivasyonu ve performası üzerinde- ki etkisi: bankacılık sektöründe bir araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 43-62.
• Sökmen, A. ve Ekmekçioğlu, E. B. (2013). Yönetici etik davranışlarının sınır birim çalışanlarının motivasyon ve iş tatmini üzerindeki etkisi: Adana’da bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(4), 87-104.
• Strike, K. (2007). Ethical Leadership in School. Sage Publication Ltd. London, United Kingdom.
• Wood, S., Braeken, J., Niven, K. (2013). Discrimination and well-being in organizations: Testing the differential power and organizational justice theories of workplace aggression. Journal of business ethics, 115(3), 617-634.
• Yamak, N. ve Topbaş, F. (2004). Kadın emeği ve cinsiyete dayalı ücret ayrımcılığı. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 18(3-4): 144-156.
• Yaman, E., Vidinlioglu, Ö. Çitemel, N. (2010). İşyerinde psikoşiddet, motivasyon ve huzur: Öğretmenler çok şey mi bekliyor? Psikoşiddet mağduru öğretmenler üzerine. International Jo- urnal of Human Sciences, 7(1).
• Yeşiltaş, M., Arslan, Ö., M., Temizkan, R. (2012). İşgören seçiminde ve örgüt içi iş yaşamında siyasi ayrımcılık: otel işletmelerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi. 4 (1). 94-117
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zhu, W. (2008). The effect of leadership on follower moral identity: the mediating role of psycholo- gical empowerment. Leadership Review, 8 (2), 62-73.