Doğal Krem Renkli Pamuk (G. hirsutum L.) Hattı ile Bölge Standart Çeşitleri Maraş–92 ve Sayar–314’ün (G. hirsutum L.) Bazı Agronomik ve Teknolojik Özellikleri Bakımından Değerlendirilmesi

Yıl 2009, Cilt: 12 Sayı: 1, 53 - 61, 30.06.2017

İnci Bozdoğan Lale Efe Sefer Mustafayev

Öz

2004–2005 yıllarında Kahramanmaras kosullarında yürütülen arastırmada doğal krem renkli pamuk (G.
hirsutum L.) hattı bölge standart pamuk çesitleri Sayar-314 ve Maras-92 (G. hirsutum L.) ile bazı agronomik ve
teknolojik özellikleri bakımından karsılastırılmıstır. Çalısma, her iki yılda da tesadüf blokları deneme desenine göre
dört tekrarlamalı olarak yürütülmüstür. Genotipler arasında; çiçeklenme gün sayısı, koza açma gün sayısı, çırçır
randımanı, 100 tohum ağırlığı, kütlü pamuk verimi ve lif uzunluğu bakımından istatistiki olarak önemli farklılıklar
bulunmustur. Yıllar arasında; bitki boyu, odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, koza kütlü ağırlığı, kütlü pamuk
verimi, lif uzunluğu, lif inceliği, lif mukavemeti ve lif uzunluk uyum indeksi bakımından istatistikî olarak önemli
farklılıklar bulunmustur. Genotip x Yıl interaksiyonu sadece kütlü pamuk verimi yönünden istatistiksel olarak
önemli bulunmustur.
Đki yıllık sonuçlara göre; doğal krem renkli pamuk hattı çırçır randımanı dısındaki agronomik özellikler,
erkencilik ve kütlü pamuk verimi bakımından bölgenin standart çesitlerine benzer değerler olusturmustur. Aynı
sekilde doğal krem renkli pamuk hattı lif uzunluğu hariç diğer önemli lif özelliklerinde de standart çesitlerden geri
kalmamıstır.
Bununla beraber, çırçır randımanı ile lif mukavemeti (r= 0.42*), lif uzunluk uyum indeksi (r= 0.46*), lif
uzunluğu (r= 0.42*), arasında, lif inceliği ile lif mukavemeti (r= 0.41*), lif uzunluk uyum indeksi (r= 0.56*), koza
kütlü ağırlığı (r= 0.69*), kütlü pamuk verimi (r= 0.51*) arasında olumlu ve önemli iliskiler olduğu saptanmıstır.
Anahtar Kelimeler: doğal renkli pamuk, kütlü pamuk verimi, lif uzunluğu, lif inceliği, lif mukavemeti.

Anahtar Kelimeler

doğal renkli pamuk, kütlü pamuk verimi, lif uzunluğu, lif inceliği, lif mukavemeti

Kaynakça

• Anonim, 1997. High Volume Instruments (HVI) Katalog, Customer Information Service, No: 40, May 1997, Sweden. http://www.uster.com/UI/textile-USTER®- HVI-Systems-2-226.aspx (02.08.2009)
• Anonim, 1998. Kahramanmaras Sanayi ve Ticaret Rehberi 98, Kahramanmaras Ticaret ve Sanayi Odası, Yayın No:4, Kahramanmaras.
• Anonim, 2004a. Veri Tabanları, Türkiye Đstatistik Kurumu.http://www.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.z ul (03.04.2007)
• Anonim, 2004b. 2004 Yılı Đklim Verileri, Kahramanmaras Meteoroloji Đstasyonu Müdürlüğü, K.Maras.
• Anonim, 2005. 2005 Yılı Đklim Verileri, Kahramanmaras Meteoroloji Đstasyonu Müdürlüğü, K.Maras.
• Aydemir, M. 1982 Pamuk Islahı, Yetistirme Tekniği ve Lif Özellikleri, Tarım ve Orman Bakanlığı, Pamuk Đsleri Genel Müdürlüğü, Nazilli Bölge Pamuk Arastırma Enstitüsü Yayınları No:33, Đzmir, 383s.
• Ceylan, N. 1992. Balıkesir, Bursa ve Çanakkale Bölgelerinde Üretilen Pamuk Liflerinin Teknolojik Bazı Özellikleri ve Buna Göre Pamuk Standardizasyonundaki Durumu Üzerinde Bir Arastırma. Ulud. Ü. Fen Bil. Ens., Tekstil Mühendisliği ABD, Yüksek Lisans Tezi.
• Çopur, O., Oğlakçı, M. 1997. Harran Ovası Kosullarında Gossypium hirsutum L. Türüne Đliskin 12 Pamuk Çesidinde Verim ve Verim Unsurlarının Saptanması Üzerinde Bir Arastırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül, Samsun.
• Dickerson, D. K., Lane, E. F., Rodriguez, D. F. 1999. Naturally Colored Cotton: Resistance To Changes In Color and Durability When Refurbished With Selected Laundry Aids. California Agricultural Technology Institute. October, Cati Publication:990901.http://cati.csufresno.edu/ip/rese/ 99/990901.pdf (10.04.2009)
• Efe, L., Kıllı, F., Mustafayev, S. A. 2004. Performance Evaluation of Some Earlier Yielding Mutant Cotton (Gossypium Spp.) Varieties In The East Mediterranean Region of Turkey. Pak. J. Biol. Sci., 7: 689-697.
• FAO, 2006. FAO Statistical Databases. http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx (03.04.2007)
• Gencer, O., Sinan, S., Yelin, D., Kaynak, M. A., Görmüs, Ö. 1992. GAP Bölgesinde Yüksek Verimli, Lif Teknolojik Özellikleri Üstün Pamuk Çesitlerinin Saptanması Üzerinde Arastırmalar. ÇÜ, Ziraat Fakültesi, GAP Tarımsal Arastırma Đnceleme ve Gelistirme Proje Paketi Kesin Sonuç Raporu, Proje Bileseni No: 5.2.1, Ç.Ü.Z.F. Genel Yayın No:31, GAP Yayınları No:60, Adana.
• Gencer, O. 1998. Lif Kalitesi Yönünden Pamuk Islahının Önemi. 1. Türkiye Pamuk ve Konfeksiyon Sempozyumu. Bildiriler Tartısmalar. 21-22 Mayıs, Ankara.
• Gürkan, S. B. 1988. Tarım Bakanlığı Pamuk Çesitlerinin Menemen Kosullarında Verim ve Kalite Özellikleri Üzerinde Çalısmalar. E.Ü. Fen Bil. Ens., Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi. http://library.ege.edu.tr (05.07.2009) Đncekara, F. 1979. Endüstri Bitkileri Islahı I, Lif Bitkileri ve Islahı, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi. Agronomi-Genetik Kürsüsü, Yayın No: 65, Bornova-Đzmir, 294s.
• Kaynak, M. A., Ünay, A., Basal, H., Özkan, Đ. 2005. Erkenci Pamuk (G. hirsutum L.) Çesit Islahı Çalısmaları. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5- 9 Eylül 2005, Antalya, Arastırma Sunusu Cilt II, 1049-1052.
• Mustafayev, S. A., Efe, L., Gökkaya, B., Aleskerov, K. 1999. Tabii Renkli Pamuklar ve Onların Gelecekteki Durumları. Türk Dünyasında Pamuk Tarımı, Lif Teknolojisi ve Tekstil I. Sempozyumu, 28 Eylül-1 Ekim, Kahramanmaras.
• Mustafayev, S. A., Kıllı, F., Efe, L. 2004. Possibilities of Cultivation of Some Mutant Cotton (Gossypium hirsutum L.) Varieties From Azerbaijan in South Eastern Anatolian Project (Gap) Region of Turkey. Plenary Meeting of The Inter-Regional Research Network On Cotton, Proceedings, 29 September-02 October, Selanik,Yunanistan.
• Mustafayev, S. A, Efe, L., Kıllı, F. 2005. Azerbaycan’da Elde Edilmis Bazı Mutant Pamuk (Gossypium Hirsutum L.) Çesitlerinin Sanlıurfa Kosullarında Verim ve Lif Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005, 18(2): 245-250.
• Mustafayev, S. A, Efe, L., Kıllı, F. 2007. Kahramanmaras Kosullarında Renkli Pamuklar (Gossypium hirsutum L.) Üzerinde Arastırmalar. DPT Üniversitelere Ait Đleri Arastırma Projesi Kesin Sonuç Raporu. Proje No: 2002 K 120410.
• Ogur, Ö. N., Çopur, O., Güvercin, R., Yolcu, S., Gayberi, M. 2005. Harran Ovası Kosullarında Ümitvar Pamuk (Gossypıum hirsutum L.) Hatlarının Verim ve Teknolojik Özelliklerinin Saptanması. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya.
• Ray, M. 1995. Naturally Colored Cotton - Crackpot Crop Or Cash Cow. Cotton Farming, 6, 7-10. SAS, 1999. Sas Institute Inc., Sas/Stat® User's Guide, Version 8, Sas Institute Inc., Cary, NC.
• Werber, F. X. 1994. Agriculture Research Service, USDA. Personal Communications, 1; 31-94. http://www.usda.gov (15.01.2006).