Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilim-sözde bilim ayrımlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 12 - 25, 29.12.2017

Hasan Güner Berkant Zeynep Ermeydan

Öz

Bu araştırmanın genel amacı, eğitim fakültesi öğrencilerinin bilim-sözde
bilim ayrımlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırma
ilişkisel tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini
2016-2017 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim
Fakültesi’nde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Bu evrenden kolay
ulaşılabilir örneklem yoluyla belirlenmiş 403 öğrenci çalışmanın örneklemini
oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Bilim-Sözde Bilim
Ayrımı Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre eğitim
fakültesi öğrencilerinin sözde bilim, sözde bilimsel inançlar ve ölçeğin
tamamına ait puanlar arasında cinsiyet değişkenine göre anlamlı farklılık
bulunmazken, bilimsel yöntem inanç puanlarında kız öğrenciler lehine,
bilim-sözde bilim ayrımı inanç puanlarında erkek öğrenciler lehine anlamlı fark
bulunmuştur. Sınıf düzeyi değişkenine göre sözde bilim, bilimsel yöntem inanç
ve ölçeğin tamamı puanlarında anlamlı fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bilimsel yöntem inanç, bilim-sözde bilim ayrımı ve ölçeğin tamamı puanlarında
fen bilimleri ve sınıf öğretmenliğinde öğrenim gören öğrencilerin puanları
Türkçe öğretmenliği bölümü öğrencilerinden anlamlı biçimde daha yüksektir.
Mezun olunan lise türü değişkeninin ise etkili bir değişken olmadığı sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilim, Sözde bilim, Eğitim fakültesi öğrencileri

Kaynakça

• Ağlarcı, O. ve Kabapınar, F. (2016). Kimya öğretmen adaylarının bilime ve sözde bilime ilişkin görüşlerinin geliştirilmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 248-286.
• Arık, M. (2016). Argümantasyon tabanlı öğrenme yönteminin yedinci sınıf öğrencilerinin bilim sözde-bilim ayrım farkındalığının geliştirilmesi üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Arjó ve diğerleri (2013). Plurality of opinion, scientific discourse and pseudoscience: An in depth analysis of the Séralini et al. study claiming that Roundup Ready corn or the herbicide Roundup cause cancer in rats. Transgenic Research, 22(2), 255-267.
• Ayvacı, H. Ş. ve Bağ, H. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının bilim sözde-bilim ayrımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 539-566.
• Aydoğan, İ. (2008). Bilim insanı ve entelektüel özellik. Girne Amerikan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(6), 81-87.
• Beyerstein, B. L. (1996). Distinguishing science from pseudoscience. www.sld.cu/.../beyerstein_science_vs_pseudoscience.pdf adresinden 22.11.2017 tarihinde erişilmiştir.
• Büyüktaşkapu, S., Çeliköz, N. ve Akman, B. (2012). Yapılandırmacı bilim eğitimi programının 6 yaş çocuklarının bilimsel süreç becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 37(165), 275-292.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2010). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi.
• Boyraz, E. ve Kılıçer, T. (2017). Sırça köşkünde mi, laboratuvarında mı, aramızda mı; nerede bu bilim insanları? Üniversite öğrencilerinin bilim ve bilim insanı algısı bir pazarlama sorunu mudur? Süleyman Demirel Üniversitesi Fakültesi Dergisi, 22(3), 785-806.
• Böyük, U., Tanık, N. ve Saraçoğlu, S. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Bilim Araştırma Vakfı Dergisi, 4(1), 20-30.
• Cevizci, A. (2012). Felsefe sözlüğü. Ankara: Sav Yayınları.
• Cobern, W.W. ve Loving, C. C. (2001). Defining “science” in a multicultural world: Implications for science education. Science Education, 85(1), 50-67.
• Coker, R. (2001). Distinguishing science and pseudoscience. Retrieved March 5, 2005, from http://www.quackwatch.org/01QuackeryRelatedTopics/pseudo.html.
• Kirman Çetinkaya, E., Şimşek, C. L. ve Çalışkan, H. (2013). Bilim ve sözde-bilim ayrımı için bir ölçek uyarlama çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 31-43.
• Çekbaş, Y. (2017). Argümantasyon tabanlı öğretimin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğasına, sözde bilim ve epistemolojik inançlarına etkisinin değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Çetinkaya E., Turgut, H. ve Duru, M.K. (2015). Bilim-sözde bilim bağlamının ortaokul öğrencilerinin bilim algılarına etkisi: İridoloji vakası. Eğitim ve Bilim Dergisi, 40(181), 1-18.
• Çetinkaya, E., Turgut, H., Duru, M.K. ve Ercan, S. (2015). Bilimsel okuryazarlıkta ilk adım: Akademik bilgi düzeylerinin bilim, sözde bilim ayrımı bağlamında geliştirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 446-476.
• Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 93-108.
• Demirbaş, M. ve Yağbasan, R. (2005). Sosyal öğrenme teorisine dayalı öğretim etkinliklerinin, öğrencilerin bilimsel tutumlarının kalıcılığına etkisinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 363-382.
• Gül, Ş. (2016). Biyoloji, fizik ve kimya öğretmen adaylarının bilim-sözde bilim ayrımı anlayışları. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 9(2), 177-197.
• Hilav, S. (2014). Felsefe el kitabı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınevi.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık.
• Kang, H., Scharmann, L. C. ve Noh. T. (2004). Examining students' views on the nature of science: Results from Korean 6th, 8th, and 10th graders. Science Education, 89(2), 314-334.
• Korucuoğlu, P. (2008). Fizik öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini kullanım düzeylerinin fizik tutumu, cinsiyet, sınıf düzeyi ve mezun oldukları lise türü ile ilişkilerinin değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Lilienfeld, S. O., Lohr, J. M. ve Morier, D. (2009). The teaching of courses in the science and pseudoscience of psychology: Useful resources. Teaching of Psychology, 28(3), 182-191.
• Lilienfeld, S.O., Ammirati, R. ve David, M. (2011). Distinguishing science from pseudoscience in school psychology: Science and scientific thinking as safeguards against human error. Journal of School Psychology, 50(1), 7-36.
• Martin, M. (1994). Pseudoscience, the paranormal, and science education. Science & Education, 3(4), 357-371.
• Ronan, C. (2005). Bilim tarihi (çev. E. İhsanoğlu ve F. Günergun). Ankara: Tübitak Yayınları.
• Russell, B. (2008). Din ile bilim (çev. A. Göktürk). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Stanley, W. B. ve Brickhouse, N.W. (2001). Teaching sciences: The multicultural question revisited. Science Education, 85(1), 35-49.
• Smith, M. U. ve Scharman, L.C. (1999). Defining versus describing the nature of science: A pragmatic analysis for classroom teachers and science educators. Science Education, 83, 493-509.
• Saka, S. ve Sürmeli, H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sözde bilimsel senaryolarda bilimin doğasını kullanımı. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 504-525.
• Şen, Ü. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Zeitschrift Für Welt der Türken/ Journal of World of Turks, 1(2), 69-89.
• Şenler, B. ve İrven, Ö. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının epistemolojik inançları ile sözde bilimsel inançları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 659-671.
• Şensoy, Ö. ve Aydoğdu, M. (2008). Araştırma soruşturma tabanlı öğrenme yaklaşımının fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inanç düzeylerinin gelişimine etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 69-93.
• Tan, M. ve Temiz, B. K. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 89-101.
• TDK (2017). Bilimsel terimler sözlüğü. www.tdk.gov.tr adresinden 21.11.2017 tarihinde erişilmiştir. Turgut, H. (2009). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilimsel sözde-bilimsel ayrımına yönelik algıları. TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 34(154), 50-69.
• Turgut, T., Akçay, H. ve İrez, S. (2010). Bilim-sözde bilim ayrımı tartışmasının öğretmen adaylarının bilimin doğası inanışlarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(4), 2621-2663.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, C. (1979). Bilim felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, C. (2012). Bilimsel süreç becerileri etkinliklerinin ilköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin yansıtıcı düşünme becerilerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.