In The Process Of Alternation/Transformation From Ulu Ana To Albasti: Umay

Yıl 2019, Sayı: 7, 1 - 7, 23.04.2019

Birol Azar

Öz

Anahtar Kelimeler

Myth, Umay, the saints, ritual, women, child

ULU ANA’DAN ALBASTIYA DEĞİŞİM/DÖNÜŞÜM SÜRECİNDE: UMAY

Öz

Halk inanışları bilimin ve teknolo­jinin sunduğu tüm akla uygun açımla­malara
ve çözümlere rağmen geçerliliği­ni, inanma durumunu korumaktadır. Kuşaktan
kuşağa aktarılan etrafında birçok inanmaların ve ritüellerin oluştuğu
inanışlardan birisi de Alkarısı inanmasıdır. Ülke­mizin değişik bölgelerinde,
değişik adlarla bilinen kadınların ve yeni doğmuş çocukların ciğerini yiyen
korkunç görünümlü bu yaratık Türk inanç sisteminde Ulu Ana/Umay merkezli bir
iyi iyeden türemiş zamanla olumsuzlayıcı yönüyle bilinir olmuştur. Anaerkil
yapının merkezindeki bu kadın iye, doğumun, üremenin, çoğalmanın -yalnız
insanlar için değil hayvanlar için de- simgesel değeri olmuş, dönem dönem
Tanrıça, melek gibi algılanmış dolayısıyla inanç sistemini etkilemiştir. Tarih
boyunca insanoğlunun güçlüye, iyiye ve ona sahip iyelere sığınma ihtiyacı
mitolojik varlıkları hep var etmiştir. Kurt/Bozkurt, Umay, Ulu Ana, Hızır bu
eksende değerlendirildiğinde Türk milletinin iyiye sığınma ihtiyacı daha somut
olarak görülecektir. 

Anahtar Kelimeler

Mit, Umay, Ak İyeler, ritüel, kadın

Kaynakça

• BAYAT, Fuzuli (2007) Mitolojiye Giriş Ötüken Neşriyat İstanbulBEYDİLİ, Celal (2015) Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük Yurt Kitap Yay. İstanbulÇORUHLU, Yaşar (2015) Türk Mitolojisinin Ana Hatları Kabalcı Yay. İstanbulERDİ Seçkin-Serap Tuğba Yurteser (2005) Kaşgarlı Mahmud Divanü Lugati’t-Türk Kabalcı Yay. İstanbulERGİN, Muharrem (1995) Orhun Abideleri Boğaziçi Yay. İstanbulİNAN, Abdulkadir (1976) Eski Türk Dini Kültür Bak. Yay. İstanbulKALAFAT, Yaşar (1990) Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları AnkaraŞİMŞEK, Esma (2017) “Türk Kültüründe Alkarısı İnancı ve Bu İnanca Bağlı Olarak Anlatılan Efsaneler” Akra Uluslararası Kültür Sanat Edebiyat ve Eğitim Bilimleri Dergisi S.12, c.5 İstanbul s.99USLU, Bahattin (2017) Türk Mitolojisi Kamer Yay. İstanbul(www.altayli.net2019)(www.gercekedebiyat.com2018)(www.yeniedebiyat.com2018)