Necati Öner’e Göre Klasik Mantıkta Akıl Yürütme

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 36 - 82, 01.07.2019

Halil İmamoğlugil

Öz

Prof. Dr. Necati Öner (1927-2019), bütün hayatını felsefe ve
mantık araştırmalarına ve bu disiplinlerin öğrenimine adamış, mantık alanı ile
ilgili üzerinde durulması gereken önemli eserler ortaya koymuştur. Doktora ve
doçentlik çalışmasını mantık üzerine yapan Öner, mantığın çeşitli meseleleri,
yakın dönem Türk mantık tarihi ve mantık felsefesi ile ilgili muhtelif
araştırma ve makaleler neşretmiştir.

Öner, esasını Aristo mantığının teşkil ettiği, Fârâbî ve İbn
Sînâ geleneğine uygun olarak yazılmış mantık kitaplarının konuları ele alış ve
işleyiş tarzlarını esas almış, öte yandan Klasik Batı mantıkçılarının
düşüncelerini de karşılaştırmalı bir şekilde anlatmaya çalışmıştır.

Öner, akıl yürütme konusunu ele alırken hem araştırma
kaygısını hem de pedagojik gayeleri ön planda tutmuştur. Konuyu ele alırken
teferruatta kaybolmamış, gayet sade bir dille açıklamıştır. Tekrarlar olmakla
birlikte, mantık kitaplarında sıkça rastlanmayan hususları da işlemiştir.

Cumhuriyet dönemi felsefe ve mantık eğitiminde önemli izleri
mevcut olan Öner, bu dönemde, felsefi düşüncenin ve kültürün akademik seviyede
gelişmesine büyük katkıda bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mantık, Necati Öner, Akıl Yürütme, Tümdengelim, Tümevarım, Analoji

Prof. Necati Öner on Reasoning in Classical Logic

Öz

Prof. Necati Öner (1927-2019) devoted his life to both the
research and education of philosophy and logic. He had important works on the
area of logic. His doctorate and associate professorship studies were on logic.
Öner has numerous works on the various problems of logic, recent period history
of Turkish logic and philosophy of logic.

Öner predicated his works on the method of handling and
treating subjects of the books that were written as suitable to the tradition
of al-Farabi and Avicenna constituting upon the Aristotelian logic. He,
moreover, tried to explain the thoughts of Western logicians comparatively.

Öner had concerns about research and he had pedagogical aims
in his works on logic. He used unsophisticated and plain language while
handling the subjects of logic. In his works, there are similarities with the
other books on logic; however, he discussed on the rare topics, as well.

Öner, who has significant effect on the education of
philosophy and logic in the Republic period, contributed greatly on the
development of philosophical thought and culture academically.

Anahtar Kelimeler

Logic, Necati Öner, Reasoning, Deduction, Induction, Analogy

Kaynakça

• Akkanat, Hasan, “Dördüncü Şeklin Âidiyatı, Meşruiyeti ve İslam Mantık Düşüncesindeki Yeri”, Felsefe Dünyası, Ankara, 2009/1, Sayı: 49, ss. 25-274.
• Aristoteles, Organon II, Birinci Analitikler, çev. H. Ragıp Atademir, MEB Yayınları, İstanbul, 1996.
• Hasırcı, Nazım, “Yüklemli Kesin Kıyasta Birinci Şekle İndirgeme”, Felsefe Dünyası, Sayı: 57, 2013/1.
• İmamoğlugil, Halil, Klasik Mantıkta Akıl Yürütme, Araştırma Yayınları, Ankara, 2018.
• Öner, Necati, “Klasik Mantıkta Modalite”, Felsefe Yolunda Düşünceler, Akçağ Yayınevi, Ankara, 1999.
• Öner, Necati, “Mantık Ders Kitabının Eleştirilerine Cevap”, Görüşler, Beyaz Kule Yayınları, Ankara, 2009.
• Öner, Necati, “Mantıkçı Baba-Oğul Ahmet Cevdet, Ali Sedat”, Felsefe Yolunda Düşünceler, Akçağ Yayınevi, Ankara, 1999.
• Öner, Necati, “Türkiye’de Mantık Çalışmaları”, Felsefe Yolunda Düşünceler, Akçağ Yayınevi, Ankara, 1999.
• Öner, Necati, Klasik Mantık, AÜİF Yayınları, 6. Baskı, Ankara, 1991.
• Öner, Necati, Tanzimat’tan Sonra Türkiye’de İlim ve Mantık, AÜİF Yayınları, Ankara, 1967.
• Ural, Şafak, Temel Mantık, Çantay Kitabevi, 2. Baskı, İstanbul, 1995