Evaluating Pre And Post Financial Crisis Performances Of Companies In Health Sector With Data Envelopment Analysis

Yıl 2014, Cilt: 6 Sayı: 11, 163 - 185, 16.01.2015

Fatma Altın

Öz

All agencies and institutes that directly or indirectly provide goods and services related to health toprovide, keep and maintain health of people are called health sector. In the USA, health sector like all other sectors, was affected by 2007 Global Financial Crisis. In recent years, Data Envelopment Analysis has been used often to evaluate activities of companies that are in health sector. Data Envelopment Analysis is a nonparametric method that is used to evaluate relative activities of companies with many input-output. In this study, pre and post crisis activities of companies in health sector that are on the list of Fortune 500 published in the USA , were evaluated. According to analysis results, it was found that 4 companies were active in pre-crisis period whereas 8 companies were active in post crisis period

Anahtar Kelimeler

Performance, Efficiency, Productivity, Data Envelopment Analysis, 2007 Global Financial Crisis

Sağlık Sektöründeki İşletmelerin Finansal Kriz Öncesi Ve Sonrası Performanslarının Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi-Evaluating Pre And Post Financial Crisis Performances Of Companies In Health Sector With Data Envelopment Analysis

Öz

Bireylerin sağlıklarının elde edilmesi, korunması ve sürekliliğinin sağlanması amacıyla sağlıkla ilgili doğrudan veya dolaylı olarak mal ve hizmet üreten kurum ve kuruluşların tümüne sağlık sektörü adı verilmektedir. Amerika'da her sektör gibi sağlık sektörü de 2007 küresel finansal krizinden etkilenmiştir. Son yıllarda sağlık sektöründeki işletmelerin etkinliklerinin değerlendirilmesinde veri zarflama analizi yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Veri Zarflama Analizi (VZA), birden çok girdi ve çıktı ile işletmelerin göreli etkinliklerini değerlendirmede kullanılan parametrik olmayan bir yöntemdir. Bu çalışmada veri zarflama analizi kullanılarak ABD'de yayınlanan Fortune 500 listesinde yer alan sağlık sektöründeki işletmelerin kriz öncesi ve kriz ve sonrası etkinlikleri değerlendirilmiştir. Analiz sonucuna göre kriz öncesi dönemde 4 işletme etkinken kriz ve sonrası dönemde 8 işletme etkin çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Performans, Etkinlik, Verimlilik, Veri Zarflama Analizi, 2007 Küresel Finansal Krizi

Kaynakça

• Akçakaya, Murat (2012). "Kamu Sektöründe Performans Yönetimi ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar", Karadeniz Araştırmaları Dergisi, Sayı 32, (171-202).
• Aktaş Şen, Selma (2006). "Bankacılık Sektörü ve Devlet Müdahaleleri: Politik Devresel Dalgalanmalar Çerçevesinde Türk Bankacılık Sektörü Etkinlik Analizi", Hacettepe Üniversitesi, Sosyoekonomi Dergisi, Sayı: 2, (11-30).
• Alantar, Doğan Küresel, Finansal Kriz: Nedenleri Ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme, Maliye Ve Finans Yazıları Dergisi, Sayı: 81, http://www.finanskulup.org.tr/html/maliyefinans/maliye_finans_yazilari_2008.html, (12.03.2013).
• Angiz L., M. Zerafat- Emrouznejad, A.- Mustafa, A. (2010). "Fuzzy Assessment of Performance of a Decision Making Units Using DEA: Non-Radial Approach", Expert Systems with Applications, Volume: 37, Issue: 7, ( 5153-5157).
• Ayanoğlu, Yıldız- Atan, Murat- Beylik, Umut (2010). "Hastanelerde Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemiyle Finansal Performans Ölçümü Ve Değerlendirilmesi", Sağlıkta Performans Ve Kalite Dergisi, Sayı:2, (40-62).
• Aydemir, Z. Canan (2002). Bölgesel Rekabet Edebilirlik Kapsamında İllerin Kaynak Kullanım Görece Verimlilikleri: Veri Zarflama Analizi Uygulaması, Yayınlanmamış DPT Uzmanlık Tezi, İktisadi Sektörler Ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Proje, Yatırımları Değerlendirme ve Analiz Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Banker, Rajiv D.- Cooper, William W.- Seiford, Lawrence M.- Thrall, Robert M.- Zhu, Joe (2004). "Returns to Scale in Different DEA Models", European Journal of Operational Research, Volume: 154, Issue:2, (345-362).
• Banker, Rajiv D.- Morey, Richard C. (1986). "Efficiency Analysis for Exogenously Fixed Inputs and Outputs", Operations Research, Volume: 34, No:4, (513-523).
• Başkaya, Zehra- Avcı Öztürk, Burcu (2012). "Measuring Financial Efficiency Of Cement Firms Listed In Istanbul Stock Exchance Via Fuzzy Data Envelopment Analysis", Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 54, 2012, (175-188).
• Baysal, Mehmet Emin- Uygur, Mehmet- Toklu, Bilal (2004). "Veri Zarflama Analizi ile TCDD Limanlarında Bir Etkinlik Ölçümü Çalışması", Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt: 19, No: 4, (437-442).
• Bousofıance, A.- Dyson, R.- Rhodes, E. (1991). "Applied Data Envolopment Analysis", European Journal of Operational Research, Volume: 2, No: 6, (1-15).
• Bozdağ, Nihat- Altan, Şenol- Atan, Murat, Toplam Etkinlik Ölçümü: Türkiye'deki Özel ve Kamu Bankaları İçin Bir Uygulama, http://idari.cu.edu.tr/sempozyum/bil54.htm, (04.09.2012).
• Bülbül, Serpil- Akhisar,İlyas, Türk Sigorta Şirketlerinin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi İle Araştırılması, http://www.ekonometridernegi.org/bildiriler/o3s2.pdf, (06.09.2012).
• Charnes, A.- Cooper, W. W.- Lewina, Y.- Seiford, L. M. (1993). Data Envelopment Analysis, Theory, Methodology and Applications, Kluwer Academic Publishers, Boston/Dordrecht/London.
• Charnes, A.- Cooper, W.W.- Rhodes, E. (1978). "Measuring the Efficiency of Decision Making Units", European Journal of Operational Research, Volume: 2, Issue: 6, (429-444).
• Chilingerian, J.- Sherman, H. David (1990). "Managing Physician Efficiency and Effectiveness in Providing Hospital Services", Health Services Management Research, Volume: 3, No: 1, 1990, (3-15).
• Cooper, W. W.- Ruiz, Jose L.- Sirvent, Inmaculada (2009). "Selecting Non-Zero Weights to Evaluate Effectiveness of Basketball Players with DEA", European Journal of Operational Research, Volume: 195, Issue: 2, (563-574).
• Cooper, William W.- Seiford, Lawrence M.- Tone, Kaoru (2000). Data Envelopment Analysis A Comprehensive Text with Models, References and DEA-Solver Software, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.
• Çakmak, Nermin- Ocaklı, Emre (2006). "Performans Değerlendirmesi Gerekli midir? Neden?",UNAK'06 Bilimsel İletişim ve Bilgi Yönetimi Sempozyumu'nda Sunuluna Bildiri, 12-14 Eylül, Gazi Üniversitesi, (212-230).
• Deng, Chen Guo- Liu, Ting- Wu, Jie (2007). "Efficiency Analysis of China's Commercial Banks Based on DEA: Negative Output Investigation", China-USA Rewiev, Volume: 6, No: 2, (50-56).
• Dinç, M.- Haynes, K. E. (1999). "Sources of Regional Inefficiency: An Integrated Shift-Share, Data Envelopment Analysis and Input-Output Approach", The Analysis of Regional Science, Volume: 33, Issue: 4, (469-489). Eleren, Ali (2007). "İMKB'ye Kayıtlı Çimento İşletmelerinin Finansal Çizelgelerinin Bulanık Mantık Yaklaşımı ile
• Değerlendirilmesi", Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Cilt IX, Sayı 1, (141-153).
• Ersoy, K.- Kavuncubasi, S.- Ozcan, Y. A.- Harris, J. M. (1997). "Technical Efficiencies of Turkish Hospitals: DEA Approach", Journal of Medical Systems, Volume: 21, No:2, (67-74).
• Fırat , A. Serap (2006). "Sağlıklı Kentler ve Kentsel Sağlık", Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, (219-240).
• Güran, Mehmet Cahit- Cingi, Selçuk (2002). "Devletin Ekonomik Müdahalelerinin Etkinliği", Akdeniz Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı 3, (56-89).
• Gürgen, Ender- Norsworthy, John R. (2001). "Efficiency and Stock Market Performance in Electric Power Generating Companies", International Engineering Management Conference, New York.
• Halkos, George E.- Tzeremes, Nickolaos G. (2012). "Analyzing The Greek Renewable Energy Sector: A Data Envelopment Analysis Approach", Renewable and Sustainable Energy Reviews, Volume: 16, No: 5, (2884-2893).
• Jandaghi, Gholamreza- Ramshini, Mahmood (2014). "A Performance Measurement Model for Automotive and Petrochemical Companies Using FAHP and CCR Method", European Journal of Academic Essays, Volume: 1, No: 2, (80-92).
• Kaplan, Muhittin- Çelik, Tuncay (2007). "Türk Sigortacılık Sektöründe Etkinlik ve Etkinliği Belirleyen Faktörler", İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, Cilt 22, Sayı: 253, (97-114).
• Karsak, E. Ertuğrul- Özyiğit, Tamer (1999). Gelişmekte Olan Ülkelerin Sosyo-Ekonomik Performansalarının Göreli Değerlendirilmesi, IV.Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Bildirileri, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonometri Bölümü, 14-16 Mayıs, Antalya,.
• Kayalıdere, Koray- Sibel, Kargın (2004). "Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi", Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, (196-219).
• Kecek, Gülnur (2010). Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama Örneği, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Kobu, Bülent (2008). Üretim Yönetimi, Beta Yayınları, 14. Baskı, İstanbul.
• Köse, Ömer (2012). "Küresel Krizle Mücadelede Denetimin Önemi Ve Yüksek Denetim Kurumlarının Rolü", Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 3, (93-108).
• Kuah, Chuen Tse- Wong, Kuan Yew (2011). "Efficiency Assessment of Universities Through Data Envelopment Analysis", Procedia Computer Science, Volume: 3, (499-506).
• Kutlar, Aziz- Kartal, Mahmut (2004). "Cumhuriyet Üniversitesinin Verimlilik Analizi: Fakülteler Düzeyinde Veri Zarflama Yöntemiyle Bir Uygulama", Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, (49-79).
• Kutlu, Hüseyin Alit- Demirci, N. Savaş (2011). "Küresel Finansal Krizi (2007-?) Ortaya Çıkaran Nedenler, Krizin Etkileri, Krizden Kısmi Çıkış Ve Muvcut Durum", Muhasebe Ve Finansman Dergisi, Sayı: 52, (121-135).
• Leleu, Herve (2006). "A Linear Programming Framework for Free Disposal Hull Technologies and Cost Functions: Primal and Dual Models", Europen Journal of Operatinal Research, Volume: 168, Issue: 2, (340-344).
• Lorcu, Fatma (2008). Veri Zarflama Analizi (DEA) ile Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinin Sağlık Alanındaki Etkinliklerinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Luptacik, Mikulas (2010). "Mathematical Optimization And Economic Analysis", Springer Optimization and Its Applications, Volume: 36, (135-186).
• Oruç, Kenan Oğuzhan (2008). Veri Zarflama Analizi ile Bulanık Ortamda Etkinlik Ölçümleri ve Üniversitelerde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Overview Of The World Economic Outlook Projections, http://www.imf.org, (15.03.2013)
• Özden, Ünal H. (2008). "Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Türkiye'deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin
• Ölçülmesi", İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt: 37, Sayı: 2, (167-185)
• Özgüler, Verda Canbey, Verimlilik, yeniekonomi.com, (08.09.2012).
• Öztek, Mehmet Yaman (2005). "Performans Ölçümünde Esas Alınan Ölçütler", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı 23, (19-22).
• Öztürk, Ahmet (2002). Yöneylem Araştırması, Ekin Kitabevi Yayınları, 8. Baskı, Bursa.
• Pestana, Barros Carlos- Laurent, Botti- Nicolas, Peypoch- Elisabeth, Robinot- Bernardin, Solonandrasana- Assaf, A. George (2011). "Performance of French Destinations: Tourism Attraction Perspectives", Tourism Management, Volume: 32, Issue:1, (141-146).
• Sanei, M.- Chatghayeh, S. Mamizadeh (2013). "Using Free Disposal Hull Models in Supply Chain Management", International Journal of Mathematical Modeling&Computations, Volume:3, No:2, 2013, (125-129).
• Sezen, Bülent- Doğan, Erhan (2005). "Askeri Bir Tersaneye Bağlı Atölyelerin Karşılaştırmalı Verimlilik Değerlendirmesi: Bir Veri Zarflama Yöntemi Uygulamasi", Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2 , (77-87).
• Sherman, H. David (1984). "Improving the Productivity of Service Businesses", Sloan Management Review, Volume: 25, No: 3, (11-23).
• Susam, Nazan- Bakkal, Ufuk (2008). "Kriz Süreci Makro Değişkenleri Ve 2009 Bütçe Büyüklüklerini Nasıl Etkileyecek?", Maliye Dergisi, Sayı:155, (72-78).
• Tarım, Armağan (2001). Veri Zarflama Analizi Matematiksel, Programlama Tabanlı Göreli Etkinlik Ölçümü
• Yaklaşımı, Sayıştay Yayın İşleri Müdürlüğü, 1. Basım, Ankara.
• Tone, Kaoru (2001). "On Returns to Scale Under Weight Restrictions in Data Envelopment Analysis", Journal of Productivity Analysis, Volume: 16, Issue: 1, (31-47).
• Tone, Kaoru (2002). "A Slacks-Based Measure Of Super-Efficiency In Data Envelopment Analysis", European Journal of Operational Research, Volume: 143, Issue: 1, (32-41).
• Tulkens, H. (1993). "On FDH Efficiency Analysis: Some Methodological Issues and Applications to Retail Banking Courts, and Urban Transit", Journal of Productivity Analysis , Volume: 4, Number: 1-2, (183-210).
• Tümer, Nilsun (2008). Measuring Efficiency Of Hotel Industry In Turkey Using Data Envelopment Analysis, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Avrupa Birliği Enstitüsü, İstanbul.
• Vatansever, Nursen (2000). "Varlığa Dayalı Menkul Kıymet Uygulaması", Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, (259-274).
• Yıldırım, İ. Esen (2009). "Veri Zarflama Analizi Sürecinde Temel Bileşenler Analizinin Ayırım Gücünü Arttırıcı Etkisi", İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt: 38, Sayı: 1, (66-83).
• Yolalan, Reha (1993). İşletmelerarası Göreli Etkinlik Ölçümü, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Yayın No: 483, Ankara.
• Yörker, Sacit- Karabeyli, Levent- Kaya, Safiye- Özeren, Baran (2003). Sayıştayın Performans Ölçümüne İlişkin Ön Araştırma Raporu, 1. Basım, Araştırma-İnceleme-Çeviri Dizisi: 28.
• Yun, Y. B.- Nakayama, H.- Tanino, T. (2004). "A Generalized Model For Data Envelopment Analysis", European Journal of Operational Research, Volume: 157, Issue 1, (87-105).
• Yükçü, Süleyman- Atağan, Gülşah (2009). "Etkinlik, Etkililik ve Verimlilik Kavramlarının Yarattığı Karışıklık", Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 4, (1-13).
• Zhu, Joe (2000). "Multi-Factor Performance Measure Model With An Application To Fortune 500 Companies", European Journal Of Operational Research, Volume: 123, Issue: 1, (105-124).
• "OECD Harmonised Unemployment Rates News Release:October 2010", Paris, 15 December 2010, http://www.oecd.org/dataoecd/1/15/46719811.pdf , (15.03.2013).