EV EKSENLİ ÇALIŞAN KADINLARA YÖNELİK NİTELİKSEL BİR ARAŞTIRMA: ESKİŞEHİR EL SANATLARI PAZARI ÖRNEĞİ - A QUALITATIVE RESEARCH ON HOME-BASED WORKING WOMEN: THE CASE OF ESKİŞEHİR HANDCRAFT MARKET

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 18, 178 - 201, 31.03.2017

Fatma Kocabaş Senem Besler Verda Canbey Özgüler

https://doi.org/10.20875/makusobed.302907

Öz

Ev eksenli çalışma, tüm Dünya’da giderek
artan bir çalışma türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tür çalışma, hane
içi işleri yürütmek ve aile gelirine katkıda bulunmak amacıyla özelikle
kadınlar arasında yaygın olarak görülen ve genellikle “ev” de yürütülen bir
çalışma biçimidir. Diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de küreselleşme
bağlamında post-fordist üretim biçiminin yaygınlaşması ve enformelleşme, ev eksenli
çalışmayı çeşitlendirmiş ve bu alanda çalışanların sayılarını artırmıştır. Bu bağlamda
ev eksenli çalışan kadınların çalışma algısı ve çalışmaya bakış açılarının
değerlendirilerek, çalışma yaşamındaki yerinin ve yaşadıkları sorunların ortaya
konulması önemlidir. Bu çalışmada, Eskişehir ili özelinde herhangi bir
işverenden bağımsız olarak ev eksenli çalışan kadınların çalışma algısı,
çalışma koşulları ve yaşadığı sorunların ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu
çalışmanın inceleme alanını el sanatları, boncuk işleme, ev yemekleri yapma
gibi alanlarda çalışan ev eksenli çalışan kadınlar oluşturmaktadır. Çalışmada
niteliksel araştırma yöntemlerinden tümevarım analizi modelinden
yararlanılmıştır. Yapılan araştırmada ev eksenli çalışan kadınların kayıt dışı
çalıştıkları, gelirlerinin düşük olduğu, ürünlerini pazarlayabilmede sorunlar
yaşadıkları ve kendilerine yönelik hukuksal düzenlemelerden yoksun oldukları
sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ev Eksenli Çalışma, Esnek Çalışma, Çalışan Kadın

Kaynakça

• Aktaş, Gül (2013). “Üretiyorum Öyleyse Varım: Buldan’da Ev Eksenli Çalışan Kadınların Aile ve Toplumsal Yaşamda Görünmeyen Emeği”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, (258-267).
• Aslan, Hasan (2016). “Ev Eksenli Çalışan Kadınların Sosyal ve Ekonomik Hayatlarına İlişkin Bir Saha Araştırması: Denizli İli Örneği”, Fe Dergi Feminist Eleştiri Dergi, Cilt 8, Sayı 1, (69-90), http://cins.ankara.edu.tr/15_5.pdf, (14.10.2016).
• Bergan, Ruth (2009). “Women Home-Based Workers Organising for Econometric Rights: Case Studies From Bulgaria and Turkey”, Gender&Development, Cilt 17, Sayı 2, (219-229).
• Birleşik Metal İş Yayınları (2003). Ev Eksenli Çalışanlar ve Örgütlenmeleri, http://www.birlesikmetal.org/kitap/kitap_03/2003-1.pdf, (14.10.2016).
• Erdoğdu, Seyhan - Toksöz, Gülay (2013). Türkiye’de Ev İşçileri, Uluslararası Çalışma Ofisi, Ankara.
• Erdut, Tijen (2011). “Toplumsal Cinsiyet Bakımından Evde Çalışma”, Çalışma ve Toplum, 2011/2, (55-82).
• Eyrenci, Öner - Bakırcı, Kadriye (2000). Dünyada ve Türkiye’de Evde Çalışma ve Eve İş Verme, İstanbul Ticaret Odası Yayın No: 2000-32, İstanbul.
• Feldstead, Alan - Jewson, Nick (2000). In Work, At Home: Towards an Understanding of Homeworking, London, Routledge.
• Hays, Danica G. - Singh, Anneliese A. (2011). Qualitative Inquiry in Clinical and Educational Settings, http://www.guilford.com, (10.05.2015).
• İlkkaracan, İpek (1998). “Kentli Kadınlar ve Çalışma Yaşamı” (Ed. Berktay, A. H) 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul (285-302).
• Kaya, Mehmet (2016). Esnek Çalışa Model: Ev Eksenli Çalışma, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 15, Cilt 58, (1069-1099), http://esosder.org, (02.11.2016).
• KEİG (2013). Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi, http://www.keig.org, (08.02.2017).
• Özer, Mustafa - Biçerli, M. Kemal (2003). “Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 63, Sayı 1, (55-86).
• Patton, Michael Q. (2002). Qualitative Resarch &Evaluation Methods, 3. Edition, Sage Publication, USA.
• Süral, Nurhan (2003). “Legal Framework for Gender Equality, 10-31, Bridging the Gender Gap in Turkey”, http://sitesources.worldbank.org/INTECAREGTOPGENDER/Resources/TurkeyCGA.pdf, (08.02.2017).
• Toksöz, Gülay (2007). “İşgücü Piyasasının Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Analizi ve Bölgelerarası Dengesizlikler”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Cilt 2007, Sayı 4, (857-79).
• Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri, (2014). http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=11&KITAP_ID=294, (07.02.2017).
• Türkiye’de Kadın İşgücü Profili, (2014) Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü,
• http://spaum.politics.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/488/2014/04/T%C3%BCrkiyede-Kad%C4%B1n-%C4%B0%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC-Profili-ve-%C4%B0statistiklerinin-Analizi-Nihai-Rapor.pdf, (08.02.2017).
• Yıldırımalp, Sinem (2014). “Türkiye’de Ev Hizmetlerinde Çalışanların Sorunları”, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, (45-59).
• http://evcad.org/evcad-saha-analiz.pdf, (09.02.2017).
• http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=41, (Erişim Tarih: 29.06.2012).