THE PROBLEM OF METHODOLOGY IN IBN RUSHD’S HERMENEUTIC

Yıl 2010, Cilt: 10 Sayı: 3, 171 - 198, 31.12.2010

Hasan Ocak

Öz

I think that it would not be too assertive to claim that hermeneutic activity
underlies almost every movement in the Muslim world, be it political, intellectual, or
social. The fact that a text that has been interpreted differently from other texts
underlies many currents that have arisen in Islamic history evidences this claim.
Therefore, the Muslim thinkers who have come to realize this fact have from the
early years onwards tried to develop theories to explain the nature of this
hermeneutic activity. Ibn Rushd is no doubt one of the thinkers who wrote on this
subject. He approached the issue from his own perspective and laid down some
necessary principles regarding the allegorical interpretation of the Scripture,
developing a special methodology about the questions, “Which religious texts can
be interpreted allegorically? What is the procedure of this work? Who can perform
this work? Where and how the allegorical interpretations will be used?” In the light
of this methodology, Ibn Rushd criticized various conceptions of hermeneutics,
giving examples of allegorical interpretations to establish the validity of his own
hermeneutical method.

Anahtar Kelimeler

Ibn Rushd, Hermeneutic, Methodology, Islamic Philosophy

İBN RÜŞD’ÜN TE’VİL ANLAYIŞINDA METODOLOJİ SORUNU

Öz

İslam dünyasında ister siyasi, ister fikri, isterse de sosyal merkezli olsun, hemen her akımın temelinde bir yorumlama faaliyetinin bulunduğunu söylemek, sanırız fazlaca iddialı bir söz olmaz. İslam tarihinde ortaya çıkan pek çok akımın temelinde, diğerlerinden farklı bir şekilde yorumlanmış bir metin görüyor olmamız, bu sözümüzü doğrular niteliktedir. Onun içindir ki, bu durumu fark eden İslam düşünürleri, erken dönemlerden itibaren bu söz konusu yorumlama faaliyetinin nasıllığı üzerine bir takım metotlar geliştirmek için çalışmalar yapmışlardır. Bu konuda kalem oynatan düşünürlerden biri de şüphesiz İbn Rüş’dür. O, kendi bakış açısıyla meseleye yaklaşmış ve tevil konusunda olmazsa olmaz bir takım metodlar ortaya koymuş, hangi metinlerin tevil edilebileceği, tevilin nasıl yapılacağı, kimlerin tevil yapabileceği, yapılan tevillerin nerede ve nasıl kullanılacağı soruları etrafında bir metodoloji ortaya koymuştur. Bu metodoloji ışığında farklı yorum anlayışlarını eleştiriye tabi tutan İbn Rüşd, yeri geldikçe kendi metodunun tutarlılığını ortaya koymayı amaçladığı yorum örnekleri vermekten de çekinmemiştir

Anahtar Kelimeler

İbn Rüşd, Tevil, Metodoloji, İslam Felsefesi