SİGORTACILIK TEKNİK KARŞILIKLARINDAKİ DEĞİŞEN FAKTÖRLERİN TRAFİK MUALLAK HASAR VE IBNR ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 19, 330 - 341, 01.07.2018

Hakan Özcan

https://doi.org/10.14784/marufacd.502183

Öz

Öz

Ülkemizde
trafik sigorta poliçe fiyatları artan hasar/prime bağlı olarak yıllar
içerisinde hızlı yükselmiştir. Sigorta şirketleri de bu oranları
dengeleyebilmek için 2015 yılında poliçelerine yüksek zamlar uygulamak zorunda
kalmışlardır. Özellikle bazı araç gruplarındaki trafik poliçe fiyat artışları
sebebi ile; kanun, mevzuat ve yönetmelik değişiklikleri ile hasar primi azalmaya
yönelik çalışmalar başlatılmıştır. 2016 yılından itibaren yüksek hasar/prime
rağmen kamuoyu baskıları sebebi ile trafik poliçe primlerimde indirim söz
konusu olmuştur. Diğer taraftan da bu durumun bilançolardaki olumsuz etkisini
azaltabilmek için teknik karşılıklarda ve özellikle muallak hasar kaleminde bir
dizi değişiklikler yaşanmıştır.

                Literatürde pek çok araştırmacı
sigortacılık teknik karşılıkların bir bütün olarak incelemiş ve analizler
yapmıştır. Daha çok kazanılmış prim karşılıkları ve denetimleri konusunda
çalışmalar görülmüştür. Teknik karşılıklar altı alt başlıktan oluşmasına rağmen
sigortacılık trafik branşında üç alt başlık önem kazanmaktadır. Bunlar;
kazanılmamış primler karşılığı, devam eden riskler karşılığı ve muallak
tazminat karşılıklarıdır.

Teknik
karşılıkları etkileyen en önemli değişkenlerden biri “muallak hasar” ve
“gerçekleşmiş ancak raporlanmamış tazminat karşılığı” (IBNR) dır. IBNR özellikle trafik branşı için çok
önemli bir tazminat kalemidir. Sigorta şirketleri gerçekleşen fakat kendilerine
ihbar edilmeyen (bilgisi olmayan) dosyalar ile karşı karşıyadır. Özellikle
trafik bedeni (maluliyet ve vefat) dosyaları için bilinmeyen fakat gelecekte
ihbar olunacak muallaklar vardır.

                Bu çalışmada Türk sigorta sektörü;  2011 ve 2017 dönemleri teknik karşılık, toplam
muallak karşılık, toplam brüt trafik muallak, IBNR, toplam ıskonto ve kazanma /
kaybetme kalemleri incelenmiştir. Hesaplamada değişen faktörlerin teknik
karşılıklar üzerinde etkisi incelenmiş ve bu etkinin büyüklüğü lineer trend
analizi ve regresyon modeli aracılığıyla 2018 ve 2019 yılları sonunda oluşacak
tutarlar tahmin edilmiş ve tablolar analiz edilmiştir. 2011 ve 2015 arası IBNR
değerleri belirli bir eğilimde artış gösterirken; 2016 ve 2017 yılları sonuçlarında
ve 2018-2019 tahminlerinde çok yüksek artışlar gözlemlenmiştir. Bu artışın en büyük sebebi ise
kademeli IBNR geçişinin 2019 yılsonunda tamamlanacak olmasıdır. 2019 yıl
bitiminde hesaplanan IBNR’ın %100’ü bilançoya yansıtılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sigorta, Teknik Karşılık, Muallak Hasar, IBNR

Kaynakça

• AKPINAR, IŞIL ve DEMİRBİLEK. “Türk Sigorta Sektöründe Rekabet Gücü ve Yapısal Analiz”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, cilt:1, sayı:1, 2009, s.1. ALTAN, Mitra Salimi. “Türk Sigortacılık Sektöründe Etkinlik: Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Bir Uygulama”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12/1, 2010, s.185-204. BREUSCH, T.S. and PAGAN, A.R. “A Simple Test for Heteroscedasticity and Random Coefficient Variation”, Econometrica, Vol:47, 1979, pp.1287–1294. BROSEMER, Martin. “Treatment of Technical Provision under Solvency II”, 2011, Munich Rea. pp.1 DURSUN, Günay Deniz ve KABLAN, Ali. “Sigorta Şirketlerinde Karşılıklar ve Muhasebeleştirilmesi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12/1, 2017, ss.69-76. DREKSLER, Susan. “Solvency II, Tecnical Provision of General Insurance”, Institute and Faculty of Actueris, 2013, pp..43 ELDELİKLİOĞLU, İrem Aral. “Risk Yönetimi & Sigortacılık”, Ed. Erdem KIRKBEŞOĞLU, “Sigorta İşletmelerinin Denetimi”, Gazi Kitapevi, Ankara, 2015, ss.253-255. GALTON, F. “Family Likeness in Stature”, Proceedings of Royal Society, London, 1886, pp.42-72. ORUÇ, Levent. “Sigorta Şirketlerinin Hesaplamakla Yükümlü Oldukları Kazanılmış Primler Karşılığı”, Reasürör Dergisi, Milli Reasürans T.A.Ş., Ceyma Matbaası, istanbul, 2014, ss.4-16.