Öz
Yerel tarih
araştırmaları açısından mühim bir kaynak olan şer'iyye sicilleri, Osmanlı
Devletinde kadıların davalarda aldıkları kararların ve merkezden gelen
emirlerin tutulduğu mahkeme kayıtlarını içeren belgelerdir. Delil niteliği
taşıyan bu belgeler, Osmanlı Devleti yerel tarihi ve Türk tarihine ışık
tutmaktadır. Bu bağlamda şer'iyye sicilleri günümüzde de Osmanlı tarihinin
incelenmesini kolaylaştırmıştır. Kaynak haline gelen bu belgelerde iktisadi,
idari, siyasi, dini, sosyal ve toplumsal konular işlenmiştir.
Şer'iyye
sicillerinde senet, vakfiye kayıtları, mukavele, nafaka, vekalet, vesayet,
miras davaları, tereke kayıtları, nikah kayıtları, narh kayıtları gibi çeşitli
konularda belgeler bulunur. Kadının
görev dahilinde olan noterlik vazifesi gereği bütün mülk satış işlemleri de
şer'iyye sicillerine kaydedilmektedir.
Bu çalışmada, 5
Numaralı Amasya şer'iyye sicilinde yer alan mülk alışverişinin ne şekilde
yapıldığı, bu kayıtlarda takip edilen yöntemler ile ilgili örnekler verilerek
incelemesi yapılmakta ve değerlendirilmektedir. Bu belgelerin incelenmesi ile
17. yüzyıla ait (1643-1645) mülk satışları ile ilgili hukuki uygulamaların
nasıl yapıldığı konusunda bilgi alınmaktadır. Ayrıca Amasya şehrinde
yer-mahalle adları, mülk fiyatları, toplumsal ve ekonomik durum hakkında
bilgiler de elde edilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKGÜNDÜZ Ahmet (1988), Şer'iye Sicilleri Mahiyeti, Toplu Kataloğu ve Seçme Hükümler I. Cild, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
- AKGÜNDÜZ, Ahmet (2009), İslam Hukukunun Osmanlı Devletinde Tatbiki: Şer'iye Mahkemeleri ve Şer'iye Sicilleri, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, S. 14, ss. 13-48.
- AYDIN M. Akif (2013), Türk Hukuk Tarihi, Beta Basım, İstanbul.
- BARDAKOĞLU, Ali (1992),“Bey' “, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.6, Ankara, ss. 13-19.
- BAYINDIR, Abdülaziz (1992), “Bey' bi'l-vefa“, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.6, Ankara, ss. 20-22.
- CİN Halil, AKGÜNDÜZ Ahmet (1995), Türk Hukuk Tarihi, I. Cilt, Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya.
- DEVELLİOĞLU Ferit (2007), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitebevi, Ankara.
- GEDİKLİ Fethi (2005), Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Şer'iyye Sicilleri, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 3, Sayı 5, ss.187-213.
- GÜNAY, Ramazan (2012), Mülk Satışlarında Kullanılan Usul ve Dil, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.27, ss.15-24.
- KAVAKLI KUNDAKÇI Sibel (2016), XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Amasya, Hiperlink Yayınları, İstanbul.
- KÜTÜKOĞLU, Mübahat S. (1998), Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul.
- ORTAYLI İlber (1994), Hukuk ve Devlet Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı, Turhan Kitabevi, Ankara.
- ÜÇOK Coşkun, MUMCU Ahmet, BOZKURT Gülnihal (2011), Türk Hukuk Tarihi, Turhan Kitabevi, Ankara.
- ÜNAL Mehmet Ali (2010), Osmanlı Müesseseleri Tarihi, Fakülte Kitabevi, Isparta.
- ÜNAL Mehmet Ali (2011), Osmanlı Tarih Sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul.
- TABAKOĞLU Ahmet (2009), Türkiye İktisat Tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul.
- TAŞ Yasin (2014), Urfa Şer'iyye Sicilleri Hakkında Bir Değerlendirme, Tarih Okulu Dergisi, Yıl 7, Sayı XVIII, ss.453-472.
- UĞUR Yunus (2010), “Şer'iye Sicili“, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.39, Ankara, ss. 8-11.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 3 Sayı: 1 |
