Araştırma Makalesi
LİBERAL DEMOKRATİK ANAYASACILIK ANLAYIŞI BAĞLAMINDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1924 ANAYASASI’NIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Öz
Yeni
bir anayasa arayışı ülkemizin gündemini meşgul eden konuların başında
gelmektedir. Bu kapsamdaki istekler incelendiğinde, yeni bir hükümet sistemi
olan Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçtiğimiz halde, 1982 Anayasası’nın toplumun
önemli bir kesimince yine eleştirildiği, uluslararası geçerliliği olan para
birimlerindeki değer artışı da örnek gösterilerek, özellikle iktisadi anlamda
liberal demokratik anayasacılık anlayışının öne çıktığı görülmektedir. Ülkemiz
önemli bir Anayasa yapım tecrübesine sahiptir. Kanaatimizce önceki
Anayasalarımızdan olan 1924 Anayasası hükümleri, söz konusu anlayış ile uyum
arz etmektedir. Bu çalışmada 1924 Anayasası, liberal demokratik Anayasa örneği
olarak incelenmiş ve aradaki paralellik okuyucuya sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
1924 Anayasası iktisadi liberal anayasacılık liberalizm liberal demokrasi doğal düzen
Kaynakça
- AKARSU, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İnkılâp Yayınları, İstanbul 1988.
- AKŞİN, Sina, “Sırtımızdaki Yarım yüzyıllık Kambur”, Teori, 2004.
- ALBERTINI-PECHEREND-POUJED, J.M.-M.-M. , Ekonomik Sistemler, Çev., Cafer Umay, Ekin Yayınları, Bursa 1995.
- ALMOND Gabriel, POWELL B., STROM K., DALTON, R. Comperative Politics Today, Longman, 5 th Edition, 2000.
- ALTAN, Mehmet, “Türkiye’nin Bütün Sorunu Politik Devletten Liberal Devlete Geçememesidir”, İkinci Cumhuriyet Tartışmaları, Başak Yayınları, Ankara 1993.
- ARON, Rymond, Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, Çev., KORKMAZ, Alemdar, Bilgi Yayınları, Ankara 1989.
- ARMAĞAN, Servet, 1961 Anayasası ve Bakanlar Kurulu, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul 1978.
- ARSEL, İlhan, Anayasa Hukuku, Doğuş Matbaası, Ankara 1964.
- ARSLAN, Çetin/ÖZKUL, Fatih, “Yargı Kararları Işığında 1982 Anayasasında Suç ve Cezaya İlişkin Temel İlkelerin Değerlendirilmesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Ekim 2013, S.15, Y.4
- ARSLAN, Zühtü, Anayasa Teorisi, Seçkin Yayınevi, Ankara 2005.
- ATAR, Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, Mimoza Yayınları, Konya 2007.
- BASTIAT, Frederic, Economic Harmonies, Translated By: Hyden Boyars, Nostran Press, London.
- BOROTAV, Korkut, Türkiye’de Devletçilik, İmge Kitabevi, Ankara 2006.
- BUCHANAN, James M., “The Constitution of Economic Policy”, American Economic Rewiew, Vol.77, No:3, 1987.
- BULUŞ, Abdülkadir, Türkiye İktisat Politikalarının Tarihi Temelleri, Çizgi Yayınları, Ankara 2015.
- CAMPELL, Peter, “Avrupa’da Parlamenter Hükümetin Bazı Yönleri”, (Çev., ÖZBUDUN, Ergun), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 20, S. 1-4, Ankara 1963.
- CANİKLİOĞLU, Meltem, Dikmen, Anayasal Devlette Meşruiyet, Yetkin Yayınevi, Ankara 2010.
- CEM, İsmail, Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2017.
- ÇAVUŞOĞLU, Naz, Anayasa Notları, Beta Yayınevi İstanbul 1997.
- ÇETİN, Halis, “Liberalizmin Temel İlkeler”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C.2, S.1, Doç. Dr. Feramuz Aydoğan’ın Anısına.
- DİKKAYA, Mehmet/ÖZYAKIŞIR, Deniz, Osmanlıdan Gürümüze Türkiye’nin İktisadi Tarihi (içinde), Savaş Yayınları, Ankara 2018.
- DURSUN, Hasan, “Erkler Ayrılığı ve Yargıç Bağımsızlığı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 80, 2009.
- EĞİLMEZ, Mahfi, Değişim Sürecinde Türkiye (Osmanlı’dan Günümüze Ekonomik Bir Değerlendirme), Remzi Kitabevi, Ankara 2018.
- ERDOĞAN, Mustafa, Anayasal Demokrasi, Siyasal Kitabevi, Ankara 1996.
- FENDOĞLU, Hasan Tahsin, “Özgürlükçü Anayasa Üzerine”, Prof. Dr. Faruk Erem’e Armağan, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara 1999.
- FREIDMAN, Milton, Kapitalizm ve Özgürlük, Çev., Doğan Erbek, Altın Kitaplar Yayınları, İstanbul 1988.
- FRIEDRICH, Carl J., Sınırlı Devlet (Çev. TURHAN, Mehmet), Gündoğan Yayınları, Ankara 1999.
- GEMALMAZ, Mehmet Semih, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, Beta Yayınları, İstanbul 1997, s. 33.
- GÖNENÇ, Levent, “Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı”, Tepav Anayasa Çalışma Metinleri 3, www.tepav.org.tr/tr/yayin/s/392. Erişim tarihi, 29.07.2015.
- GÖNENÇ, Levent, “Siyaset Bilimi ve Anayasalar”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 53, Ankara 1999.
- GÖNENÇ, Levent, “Meşruiyet Kavramı ve Anayasaların Meşruiyeti Problemi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 50, Ankara 2001.
- GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2008.
- GÖZLER, Kemal, Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2008.
- GÖREN, Zafer, Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2011.
- GÖZLER, Kemal, Hukuka Giriş, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 1998.
- GÖZLER, Kemal, Türk Anayasa Hukuku, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2000.
- GÖZLER, Kemal, Türk Anayasa Hukuku, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2000.
- GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, Anayasa Hukuku, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara 1998, s. 15; TUNAYA, Tarık Zafer, Siyasal Kurumlar ve Anayasa Hukuku, Ekin Yayınevi İstanbul 1982.
- GINSBURG Tom/DIXON, Rosalind, Comperative Constitutional Law, Edward Elgar Publishing, Cheltenham UK, Northampton MA, USA 2011.
- GÖZE, Ayferi, Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Beta Yayınları, İstanbul 1995.
- GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi C.1, Ekin Yayınevi Bursa 2001.
- HAYEK, Fredric August Von, Esaret Yolu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1948.
- İBA, Şeref, Anayasa Hukuku (Genel Esaslar), Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara 2017.
- KABOĞLU, İbrahim, Anayasa Hukuku Dersleri, Legal Yayınevi, İstanbul, 2016.
- KANT, Immenual, Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 1982.
- KAPANİ, Münci, Kamu Hürriyetleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1981.
- KARATEPE, Şükrü, Türk Anayasa Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara 2018.
- KARPAT, Kemal, H., Türk Demokrasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul, 2017.
- KEAN, John, Sivil Toplum ve Devlet, Çev., Ahmet Çiğdem, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1993.
- KELSEN, Hans, General Theory of Law and State, (Andrew Wedberg), New Jersey 1999.
- KEYMAN, Fuat, “Nasıl Bir Liberal Demokrasi”, Diyalog Dergisi, Türk Demokrasi Vakfı Yayınları, S.1, 1996/1.
- KÖKER, Levent, Demokrasi Üzerine Yazılar, İmge Yayınevi, Ankara 1992.
- KUZU, Burhan, Anayasa Hukukumuzda Yürütme Organının Düzenleyici İşlem Yapma ve Güçlendirmesi Eğilimi, Filiz Kitabevi Yayınları, İstanbul 1987,
- LOCKE, John, Civil Government, 1969.
- MILL, John Stuart, Faydacılık, Çev., Nazmi Coşkunlar, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1988.
- MISES, Ludwing Von, The Anticapitalistic Mentality, Nosrand Compony, London 1956.
- MUMCU, Ahmet, “1924 Anayasası”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: 2, Mart 1986, S.5.
- ODER, Bertil Emrah, Avrupa Birliği’nde Anayasa ve Anayasacılık, Anahtar Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 2004.
- OKANDAN, Recai Galip, “Amme Hukukunda Kuvvetler Bölümü Meselesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 2, S. 7-8, İstanbul 1976.
- OKTAY, Cemil, “Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin Yargı Açısından Anlamı ve Türkiye Örneği”, Anayasa Yargısı, C. 1, Ankara 1982.
- ÖZBUDUN, Ergun, “Yargının Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı”, Zaman Gazetesi, 26 Haziran 2007.
- ÖZBUDUN, Ergun, 1924 Anayasası, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2012.
- ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2010, s. 35.
- ÖZEN, Muharrem, “Yargı Bağımsızlığını Zedeleyen Düzenleme, Uygulamalar ve Bağımsızlığı Sağlamaya Yönelik Çözüm Önerileri”, Ankara Barosu Dergisi, Y. 68, S. 2010/1.
- PAMUK, Şevket, Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2017.
- ŞANİHKAYA, Serdar, Gazi Mustafa Kemal ile Cumhuriyet Ekonomisinin İnşası, Odtü Yayınları, Ankara 2009.
- SANCAR, Mithat/ATILGAN, Eylem Ümit, Adalet Biraz Es Geçiliyor…(Demokratikleşme Sürecinde Hakim ve Savcılar), Tesev Yayınları, İstanbul 2009.
- SOMEK, Alexander, The Cosmopolitan Constitution, Oxford University Press, First Edition, 2014.
- SOYSAL, Mümtaz, Anayasaya Giriş, İmge Kitabevi İstanbul 2011.
- SURLU, Mehmet Handan, “Gündemden İnmeyen Sorun: Yargı Bağımsızlığı veya Türk Yargı Bağımsızlığının Simgesi Olarak Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun Özlenen Oluşumu”, Anayasa ve Uyum Yasaları, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Aralık 2002.
- TANÖR, Bülent, Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri, 1789-1980, Der Yayınları, İstanbul 1995.
- TEKELİ, İlhan/İLKİN, Selim, 1929 Dünya Buhranında Türkiye’nin İktisadi Politika Arayışları, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul 2009.
- TEZEL, S. Yahya, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2002.
- TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul.
- THOMAS, William David, What Is A Constitution, Gareth Stevens Publishing 2008.
- TUNAYA, Tarık Zafer, İnsan Derisiyle Kaplı Anayasa, İstanbul 1988.
- TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Gelişmeler (1876-1938) Kanun-u Esasi ve Meşrutiyet Dönemi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2003.
- TUNÇ, Hasan, Parlamento İçi Muhalefet, Cemre Yayınları, Konya 1997.
- TURGUT, Nükhet, Siyasal Muhalefet, Birey Toplum Yayınları, Ankara 1984.
- TURHAN, Mehmet, “Anayasacılık ve Kuvvetler Ayrılığı Kuramı”, Hukuk Felsefesi Sosyolojisi Arkivi, (Haz., ÖKÇESİZ, Hayrettin) Afa Yayınları, İstanbul 1995.
- TURHAN, Mehmet, Anayasal Devlet, Naturel Yayınları, Ankara 2003.
- TURHAN, Mehmet, Siyasal Elitler, Gündoğan Yayınları Ankara 2002.
- TURİNAY, Faruk, Dil, Hukuk ve Siyaset Bağlamında Anayasa Düşüncesi, Seçkin Yayınları, Ankara 2012.
- TURİNAY, Y. Turhan, “Kuralların Kuralı: Anayasanın Hukuki Boyutunun Evrensel Serüveni”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2012/99.
- ÜNAL, Şeref, “Yargı Bağımsızlığı”, Amme İdaresi Dergisi, C.37, S.3, Eylül 2004.
- WHEARE, Kenneth C., Modern Anayasalar, (Çev., TURHAN, Mehmet), Değişim Yayınları, İstanbul 1984.
Toplam 86 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 12 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Sayı: 12 |