YAPAY ZEKÂNIN OTONOM DAVRANIŞLARINDAN KAYNAKLANAN HUKUKÎ SORUMLULUK

Yıl 2019, Sayı: 13, 39 - 59, 17.06.2019

Sinan Sami Akkurt

https://doi.org/10.18771/mdergi.581875

Cited By: 18

Öz

Yapay zekâ, insanların sergilediği doğal zekânın aksine, etkileşimli

makineler yahut bilişim sistemleri tarafından gösterilen akıl yürütme,

yargılama ve sonuç çıkarma yeteneği olarak ifade edilmektedir. Her

geçen gün yapay zekâ uygulamalarının kullanım alanlarının gösterdiği

yaygınlık çerçevesinde, bunların birbirleriyle ve/ veya insanlarla girdiği

etkileşimler neticesinde zarara sebep olma olasılıkları da aynı oranda artış

göstermektedir. Yapay zekânın otonom karar ve eylemleriyle neden olduğu

zararlardan kaynaklanan özel bir sorumluluk rejimi henüz ihdas edilmiş

değildir. Dolayısıyla adı geçen zararlar hakkında pozitif hukuk kurallarının

hangilerinin ne şekilde uygulanacaklarının tespiti, çalışmanın konusunu

oluşturmaktadır. Diğer taraftan mukayeseli hukukta konu hakkında kimi

gelişmeler ve önerilere rastlanmaktadır. Çalışmada, yapay zekânın otonom

davranışlarıyla neden olduğu zararlardan doğan sorumluluğa ilişkin pozitif

hukuk düzenlemelerinin yanı sıra, anılan güncel gelişme ve önerilere de

medenî hukuk çerçevesinden bakılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yapay zekâ, sorumluluk, robot hukuku, robotik, kusursuz sorumluluk, bilişim hukuku

Kaynakça

• AKİPEK, J. / AKINTÜRK, T. / ATEŞ, D. Türk Medenî Hukuku – Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, C. I, Bası 14, İstanbul 2018.
• AKKAYAN – YILDIRIM, Ayça: “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Düzenlemeleri Çerçevesinde Kusursuz Sorumluluğun Özel Bir Türü Olarak Tehlike Sorumluluğu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası,C. 70, S. 1, 2012, s. 203 – 220.
• AKKURT, Sinan Sami: “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Anlamında Tehlike Sorumluluğuna Genel Bir Bakış, Konya Barosu Dergisi, Yıl 40, S. 23, 2012, s. 42 – 45.
• ALEXANDRE, Filipe M.: The Legal Status of Artificially Intelligent Robots – Personhood, Taxation and Control, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi – Tilburg University), Danışman Prof. Dr. Erik VERMEULEN, Savunma Tarihi 12 Haziran 2017.
• ARTHUR, Samuel,: “Some Studies in Machine Learning Using the Game of Checkers”. IBM Journal of Research and Development, Vol. 3, Issue 3, 1959, pp. 210 – 229.
• AYAN, M. / AYAN N.: Kişiler Hukuku, Bası 8, Ankara 2016.
• BAK, Başak: Medenî Hukuk Açısından Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Yapay Zekâ Kullanımından Doğan Hukuki Sorumluluk, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl 9, S. 35, Temmuz 2018, s. 211 – 232.
• BAYRAMLIOĞLU, Emre: “Akıllı Yazılımlar ve Hukuki Statüsü: Yapay Zekâ ve Kişilik Üzerine Bir Deneme”, Uğur Alacakaptan’a Armağan, İstanbul 2008.
• BISHOP, C. M.: Pattern Recognition and Machine Learning, Springer 2006.
• BLAUROCK: Neuentwicklungen im Bankhaftungsrecht, RWS, Forum 1, 1987.
• BOZKURT – YÜKSEL, A. E. / BAK, B.: “Yapay Zekâ”, Futurist Hukuk, İstanbul 2018.
• BOZKURT – YÜKSEL, Armağan E.: “Robot Hukuku”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl 7, S. 29, 2017, s. 85 vd.
• COLOMBO, Niccolo: “Virtual Competition: Human Liability Visa- Vis Artificial Intelligence’s Anticompetitive Behaviours”, European Competition & Reg. Law Review, Vol. 2, 2018, pp. 11 – 23.
• DURAL, M. / ÖĞÜZ, T.: Türk Özel Hukuku – Kişiler Hukuku, C. II, İstanbul 2018.
• ELLIOTT, E. Donald, “Holmes and Evolution: Legal Process as Artifıcial Intelligence”, Journal of Legal Studies, Vol. 13, 1984, pp. 113 – 146.
• ERSOY, Çağlar: Robotlar, Yapay Zekâ ve Hukuk, İstanbul 2018.
• GARDNER, Howard E.: Intelligence Reframed: Multiple Intelligences for the 21st Century, Cambridge 1999.
• GERSTNER, Maruerite E.: “Liability Issues with Artificial Intelligence Software”, Santa Clara Law Review, Vol. 33, 1993, pp. 239 – 269.
• GOLDBERG, M. D. / CARSON, D. O., Copyright Protection for Artificial Intelligence Systems, Journal Copyright Society of the U.S.A., Vol. 39, 1991, pp. 57 – 75.
• HATEMİ, Hüseyin: Kişiler Hukuku, Bası 7, İstanbul 2018.
• HELLER, J – P. / OBERSON, P.: “Die Haftung des Familienhauptes nach”, Art. 333, Abs. 1, ZGB sowie die Billigkeithaftung nach Art. 54 Abs. 1 OR. Personen – Schaden – Forum 2014, Kind als Täter und Opfer, 2014.
• KAPLAN, A. / HAENLEIN M.: “Siri, Siri in my Hand, who’s the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations and Implications of Artificial Intelligence”, Business Horizons, Vol. 62, Issue 1, 2018, pp. 15 – 25.
• KARA, Tolga: Sosyal Medya Endüstrisi, İstanbul 2013.
• KARNOW, Curtis E. A.: “Liability for Distributed Artifıcial Intelligences”, Berkeley Technology Law Journal, Vol. 11, Issue 1, 1996, pp. 147 – 204.
• KILIÇOĞLU, Mustafa: Sorumluluk Hukuku (Sözleşme Dışı Sorumluluk), C.I, Ankara 2002.
• KOÇANO – RODOSLU, Emine, “Ev Başkanının Sorumluluğu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 63, S. 4, 2014: s. 879 – 899.
• KROTOV, V.: “The Internet of Things and New Business Opportunities”, Business Horizons, Vol. 60, Issue 6, 2017, pp. 831 – 841.
• KURZWEIL, Ray: The Singularity Is Near: When Humans Transcend Biology, United Kingdom 2006.
• LEE, I.: “Big Data: Dimensions, Evolution, Impacts, and Challenges”, Business Horizons, Vol. 60, Issue 3, 2017, pp. 293 – 303.
• MARTİNO, Antonio A.: “Artificial Intelligence and Law”, Inmnational Journal of Law and lnformation Technology, Vol. 2, Issue 2, 1994, pp. 154 – 193.
• MCCARTHY, J. / MINSKY, M. L. / ROCHESTER, N. / SHANNON, C. E.: “A Proposal for the Dartmouth Summer Research Project on Artificial Intelligence, 1955, http://www-formal.stanford.edu/jmc/ history/dartmouth/dartmouth.html (ET. 27.12.2018).
• MCDONALD, Coby, “The Good, The Bad and The Robot: Experts are Trying to Make Machines be Moral”, California Magazine/ Just In, http:// alumni.berkeley.edu/california-magazine/just-in/2015-06-08/good-badand- robot-experts-are-trying-make-machines-be-moral (ET. 28.12.2018).
• MINSKY, M.L.: Semantic Information Processing, Cambridge 1968.
• O’REILLY, Tim: What Is Web 2.0 – Design Patterns and Business Models for The Next Generation, CA, 2005.
• OĞUZMAN, M. K. / SELİÇİ, Ö. / OKTAY – ÖZDEMİR, S.: Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), Bası 17, İstanbul 2018.
• OĞUZMAN, M.K. / ÖZ, T., Borçlar Hukuku – Genel Hükümler, C. I, Bası 11, İstanbul 2013 (C. I).
• OĞUZMAN, M.K. / ÖZ, T., Borçlar Hukuku – Genel Hükümler, C. II, Bası 11, İstanbul 2013 (C. II)
• RUSSELL, Stuart J. / NORVIG, Peter: Artificial Intelligence: A Modern Approach, 3rd ed., New Jersey 2009.
• SAARIKKO, T. / WESTERGREN, U.H. / BLOMQUIST T.: The Internet of Things: Are you Ready for What’s Coming?”, Business Horizons, Vol. 60, Issue 5, 2017, pp. 667 – 676.
• SAWYER, Robert J.: “Robot Ethics”, Science, Vol. 318, Issue 5853, 2007, pp. 1037.
• SCHANK, Roger C.: “Where’s the AI”, AI Magazine. Vol. 12, Issue 4, 1991, pp. 38 – 49.
• TANDOĞAN, Haluk: Türk Mesuliyet Hukuku, Akit Dışı ve Akdi Mesuliyet, Ankara 2010.
• VIADECK, David C.: “Machines Without Principals: Liabılıty Rules and Artificial Intelligence”, Washington Law Review, Vol. 89, Issue 117, 2014, 117 – 150.
• VURAL, Z. B. A. / BAT, M.: “Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma”, Journal of Yasar University, Vol. 20, Issue 5, 2010, s. 3354 vd.
• WOLF, M.: “Schuldhaftung bei Automatenversagen”, Heft 11, Frankfurt JuS 1989.
• YAVUZ, Cevdet, “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’na Göre ‘Kusursuz Sorumluluk Halleri’ ve İlkeleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 14, S. 4, 2008, s. 29 – 61.
• YÜCE, Tuncay, “Roma ve Türk Hukuklarında Hayvanın Yol Açtığı Zararlardan Dolayı Hayvan Tutucusunun Sorumluluğu”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 2, 2017, s. 393 – 422.
• ZHANG, J. / ZHAN, Z./ LİN, Y. / CHEN, N. / GONG, Y. / ZHONG, J. / CHUNG, H. / LI, Y. / SHI, Y.: “Evolutionary Computation Meets Machine Learning: A Survey”, Computational Intelligence Magazine, Vol. 6, Issue 4, 2011, pp. 68 – 75.