Türkiye’de doğal olarak yetişen kır sümbülü (Bellevalia spp.) türlerinin yetiştiği topraklara ait özellikler

Yıl 2019, Cilt: 32 Sayı: Özel Sayı, 35 - 41, 24.05.2019

Erdinç Uysal Erdal Kaya

https://doi.org/10.29136/mediterranean.558330

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma Türkiye florasında bulunan kır sümbülü
cinsine ait farklı türlerin yetiştiği toprakların bazı özelliklerini belirlemek
amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla 2010-2014 yılları arasında 19 ayrı ilden 41
adet toprak örneği alınarak materyal olarak kullanılmıştır. Alınan örneklerde
bünye, pH, tuzluluk, kireç, organik madde, alınabilir fosfor, değişebilir
potasyum, kalsiyum ve magnezyum, alınabilir demir, mangan, çinko ve bakır analizleri
yapılarak sonuçları değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; toprak
örneklerinin tamamı tuzsuz ya da hafif tuzlu topraklardan oluşmuştur. Bünye
açısından yapılan değerlendirmede bitkilerin tın bünyeli toprakları tercih
ettiği görülmüştür. İncelenen alanlarda toprakların çoğunlukla hafif alkalin
karakterde oldukları saptanmıştır. Toprak örneklerinde CaCO₃ miktarı
genelde orta ve düşük seviyelerde bulunmasına karşın kirecin çok yüksek olduğu
topraklara da rastlanmıştır. Toprak örneklerinin büyük oranda yüksek ya da çok
yüksek organik madde içeriğine sahip oldukları belirlenmiştir. Toprakların
alınabilir fosfor içerikleri 1-82 mg kg^-1 arasında değişim
göstermiştir. Değişebilir potasyum, kalsiyum ve magnezyum içerikleri ortalama
olarak sırasıyla 1.00, 38.65 ve 3.80 me 100 g^-1 olarak bulunmuş olup
tamamına yakını orta ya da yüksek düzeylerdedir. Mikro elementler açısından
bakır ve manganın tüm topraklarda yeterli olduğu görülürken çinkonun %39,
demirin ise %22 oranında eksikliği söz konusudur.

Anahtar Kelimeler

Kır sümbülü, Toprak, Verimlilik durumu

Properties of the soils of Bellevalia (Bellevalia spp.) species naturel grown in flora of Turkey

Öz

This study is conducted in order to determine some properties of the soils on which different species of Bellevalia genus that are natural grown in flora of Turkey. For this purpose 41 soil samples were taken from 19 provinces between 2010-2014. Texture, pH, salinity, CaCO₃, organic matter, available phosphorus, exchangeable potassium, calcium, magnesium and available iron, manganese, zinc, copper of soil samples were analyzed. According to the results of the study; all of the taken soil samples were considered within non saline or slightly saline soil class. In the evaluation, it was observed that the plants preferred the loamy texture soils. Mostly the soil samples within the observed area were determined to have light alkaline characteristics. Although the amount of CaCO₃ was generally low and medium in soil samples, highly calcareous soils were also discovered. It has been determined that soil samples had high or very high levels organic matters substantially. The available phosphorus values of the soils were ranged between 1-82 mg kg^-1. The exchangeable potassium, calcium and magnesium contents of soils were found on average 1.00, 38.65 and 3.80 me 100 g^-1 respectively, and almost all were at medium or high levels. In terms of micro-elements, copper and manganese were found to be sufficient in all soils, while zinc had a deficiency of 39% and iron 22%.

Anahtar Kelimeler

Bellevalia, Soil, Fertility status

Kaynakça

• Bouyoucos GJ (1951) A recalibration of hydrometer method for making mechanical analysis of soils. Agronomy J. 43: 434-438.
• Çığ A, Yılmaz H (2015) Van yöresinde doğal olarak yetişen farklı orkide türlerine ait toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 3(1): 1-8.
• DÇSD (1996) Türkiye’nin Ekonomik Değeri Olan Geofitlerin Üretimi ve Doğal Populasyonları Hakkında Rapor. Doğal Çiçek Soğancıları Derneği, İstanbul.
• Dellavalle NB (1992) Determination of specific conductance in supertanat 1:2 Soil:Water Solution. In Handbook on Reference Methods for Soil Analysis. Soil and Plant Analysis Council, Inc. Athens,GA.
• Eyüboğlu F (1999) Türkiye topraklarının verimlilik durumu. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel yayın No: 220, Teknik Yayınlar No: T.67, Ankara.
• FAO (1980) Soil and Plant Testing and Analysis as a Basis of Fertilizer Recommendations. FAO, Soils Bulletin 38/2, pp. 95.
• FAO (1990) Micronutrient. Assessment at the Country Level: An International Study. FAO, Soil Bulletin by Mikko Sillanpaa. Rome.
• Güçdemir İ (2006) Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel yayın No: 231, Teknik Yayınlar No: T.69, Ankara.
• Hızalan E, Ünal H (1966) Topraklarda Önemli Kimyasal Analizler. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 278.
• Jackson ML (1958) Soil Chemical Analysis. Prentice-Hall, Inc. Englewood Cliffs, New Jersey, USA, pp. 1-498.
• Jackson ML (1962) Soil Chemical Analysis. Prentice Hall. Inc. New York, pp. 183.
• Kacar B (1994) Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri:III. Toprak Analizleri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Eğitim,Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, No: 3, Isbn:975-7717-04-5, Ankara.
• Kandemir N (1997) Bazı endemik iris (Irıdaceae) türleri üzerinde morfolojik, anatomik ve ekolojik bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Lindsay WL, Norvell WA (1978) Development of a DTPA soil test for zinc, ıron, manganese and copper. Soil Sci. Amer. Jour. 42(3): 421-428.
• Olsen SR, Cole V, Watanable FS, Dean LA (1954) Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circular 939, USDA. U.S. Government Printing Office, Washington, DC.
• Palaz EB, Yılmaz CH, Aytop H, Büyükçıngıl Y (2018) Kahramanmaraş doğal florasında yetişen salep orkide bitkisinin mineral beslenme özellikleri ile yetiştiği toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin incelenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 5(4): 537–544.
• Pizer NH (1967) Some advisory aspect: soil potassium and magnesium. Teck.Bull. No:14: 184.
• Richards LA (1954) Diagnosis and improvement of saline and alkaline soils. U.S. Dept. of Agr. Handbook No: 60.
• Sargın SA, Selvi S, Akçiçek E (2013) Alaşehir (Manisa) ve çevresinde yetişen bazı geofitlerin etnobotanik açıdan incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 29(2): 170-177.
• Uysal E, Kaya E (2017) Türkiye florasında doğal olarak yetişen farklı dağ lalesi (Anemone spp) türlerine ait toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. 5. Uluslararası Katılımlı Toprak ve Su Kaynakları Kongresi, Kırklareli, Bildiriler Kitabı (1): 176-184.
• Uysal E, Kaya E (2018) Some soil properties of different asphodeline (Asphodeline spp.) species natural grown in flora of Turkey. 4th International Symposium of Medicinal and Aromatic Plants, Çeşme/İzmir, Symposium Book, pp. 203-208.
• Uysal E, Kaya E (2019) Türkiye florasında doğal olarak yetişen ve ilkbaharda çiçeklenen farklı acı çiğdem (Colchicum spp.) türlerine ait toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. Bahçe Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 48(1): 9-18.
• Uzunhisarcıklı ME, Duman H, Yılmaz S (2013) A New species of Bellevalia (Hyacinthaceae) from Turkey, Turkish Journal of Botany 37: 651-655.