Toplumsal Cinsiyete Dayalı Meslek Seçimi Ölçeği’nin Geliştirilmesi- Erkek Formu

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 1, 262 - 275, 15.04.2019

Özlem Haskan Avcı Ezgi Özdemir Seydihan Yiğit Yılmaz Hasret Zahid Tozar

https://doi.org/10.17860/mersinefd.346450

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışmanın amacı, erkek lise öğrencilerinin toplumsal cinsiyete dayalı meslek
seçimi tutumlarını ölçebilen bir ölçek geliştirmektir. Çalışmaya, Ankara’da
farklı sosyo-ekonomik düzeydeki liselerde 9-12. sınıfta okuyan 387 öğrenci
katılmıştır. Çalışmada öncelikle, 243 öğrenciden toplanan veriler üzerinde
açımlayıcı faktör analizi (AFA) gerçekleştirilmiştir. AFA sonuçları Toplumsal
Cinsiyete Dayalı Meslek Seçimi Tutum Ölçeği’nin (TCDMSTÖ) 14 maddelik, 3
faktörlü bir yapıya sahip olduğunu ve toplam varyansın % 55.56’sını
açıkladığını ortaya koymuştur. Çalışmada ikinci olarak, ölçeğin güvenirliğini
test etmek üzere 144 öğrenciden veri toplanmıştır. Ölçeğin güvenirliği iç
tutarlık katsayısı ve testi yarılama teknikleri ile değerlendirilmiştir. İç
tutarlık katsayısı .893 olarak bulunmuştur. Testi yarılama ile tek ve çift
maddeler olarak ayrılmış; ölçeğin iki ayrı formu arasındaki korelasyon .775
olarak bulunuştur. Yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonuçları, açımlayıcı
faktör analizinden elde edilen 3 faktörlü yapıyı desteklemektedir. Çalışma
sonucunda, ölçeğin erkek lise öğrencilerinin toplumsal cinsiyete dayalı meslek
seçimi tutumlarını geçerli ve güvenilir olarak ölçebildiği sonucuna
varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, meslek seçimi, erkek toplumsal cinsiyet rolü

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2014). Toplumsal cinsiyet eşitliği eylem planı. 29 Mart 2017 tarihinde http://kadininstatusu.aile.gov.tr/haberler/toplumsalcinsi%CC%87yetesi%CC%87tli%CC%87gi%CC%87-ulusal-eylem-plani-20142018 adresinden alınmıştır. Akgül Gök, F. (2013). Evli kadın ve erkeklerin toplumsal cinsiyet rolleriyle ilgili algılarının aile işlevlerine yansıması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Akın, A. (2007). Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ve sağlık. Toplum Hekimliği Bülteni, 26 (2), 1-9. Aldoory, L., Toth, E. (2002). Gender discrepancies in a gendered profession: a developing theory for public relations. Journal of Public Relations Research, 14 (2), 103-126. APM Women in Project Management (2017). 28.01.2017 tarihinde https://www.apm.org.uk/community/women-in-project-management-sig/ adresinden alınmıştır. Bal Arıları Mühendis Oluyor (2017). 28.01.2017 tarihinde https://www.balarilarimuhendisoluyor.com adresinden alınmıştır. Bem, S. L. (1983). Gender schema theory and its implications for child development: Raising gender-aschematic children in a gender-schematic society. Signs, 8(4), 598-616. Correl, S. J. (2001). Gender and the career choice process: the role of biased self‐assessments. American Journal of Sociology, 106 (6), 1691-1730. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2016). Kadın İstihdamı Eylem Planı 2016-2018. 30 Mart 2017 tarihinde http://esitizberaberiz.org/wp-content/uploads/2016/05/Kadin-Istihdami-Eylem-Plan%C4%B1.pdf adresinden alınmıştır. Çurğatay, V. (2010). Üniversite sınavına girecek öğrencilerin meslek seçimini etkileyen sosyo-kültürel faktörler: Malatya'daki lise son sınıf öğrencileri uygulaması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya. Equal Occupational Commision, (2005). Jobs fort he boys and the girls: Promoting a smart, successful and equal Scotland. Erdir, F. (2016). Muğla türkülerinde kadın ve erkek temsillerinin ve rollerinin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun. Eser, Ş. (2010). Toplumsal cinsiyetin meslek seçimindeki rolü ve sekreterlik mesleği üzerine bir uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Gati, I., Osipow, S. H., & Givon, M. (1995). Gender differences in career decision making: The content and structure of preferences. Journal of Counseling Psychology, 42(2), 204-216. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (2012). Kırsal Alanda Kadının Güçlendirilmesi Ulusal Eylem Planı. 30 Mart 2017 tarihinde ://www.tarim.gov.tr/EYYDB/Belgeler/Duyurular/Ulusal_Eylem_Plan%C4%B1.pdf adresinden alınmıştır. Gümüşoğlu, F. (2008). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Toplum ve Demokrasi, 2 (4), 39-50. Gündüz Kalan, Ö. (2010). Reklamda çocuğun toplumsal cinsiyet teorisi bağlamında konumlandırılışı: ‘Kinder’ reklam filmleri üzerine bir inceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(38), 75-89. Gündüz Şentürk, S. (2015). Okul öncesi dönem çocukları için basılan resimli öykü kitaplarının toplumsal cinsiyete ilişkin kalıpyargılar yönünden incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. IEEE Women in Engineering (WIE) (2017). The world's largest technical professional organization for the advancement of technology. 28.01.2017 tarihinde http://www.ieee.org/membership_services/membership/women/index.html adresinden alınmıştır. Kahraman, A. B., Ozansoy Tunçdemir, N. ve Özcan, A. (2015). Toplumsal cinsiyet bağlamında hemşirelik bölümünde öğrenim gören erkek öğrencilerin mesleğe yönelik algıları. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(2), 108-144. Köseler, F. (2009). Okul öncesi öykü ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet olgusu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın. Kuzgun, Y. (2004). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Marshall, G. (1998). Sosyoloji sözlüğü, (Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. MEB (Milli Eğitim Bakanlığı), (2016). Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Projesi (ETCEP). 28 Ocak 2017 tarihinde http://etcep.meb.gov.tr adresinden alınmıştır. MEB (2016). ETCEP: Toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı okul standartları kılavuzu. Muldoon, O., Reilly, J. (2003). Career choice in nursing students: gendered constructs as psychological barriers. Journal of Advanced Nursing, 43(1), 93-100. Öngen, B. ve Aytaç, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve yaşam değerleri ilişkisi. Sosyoloji Konferansları, 48(2), 1-18. Öztemel, K. (2012). Kariyer kararsızlığı ile mesleki karar verme öz yetkinlik ve kontrol odağı arasındaki ilişkiler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 459-477. Razumnikova, O. M. (2005). The interaction between gender stereotypes and life values as factors in the choice of profession. Russian Education & Society, 47(12), 21-33. Temel, A., Yakın, M. ve Misci, S. (2006). Örgütsel cinsiyetlerin örgütsel davranışa yansıması. Yönetim ve Ekonomi, 13(1), 27-38. Turan, N., Öztürk, A., Kaya, H., ve Atabek Aştı, T. (2011). Toplumsal cinsiyet ve hemşirelik. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1), 167-173. Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 35, 29-56. Vurucu, F. (2010). Meslek lisesi öğrencilerinin meslek seçimi yeterliliği ve meslek seçimini etkileyen faktörler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. White, M.J., White, G.B. (2006). Implicit and explicit occupational gender stereotypes. Sex Roles, 55(3), 259-266. Yaşın Dökmen, Z. (2015).Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar (6.basım). İstanbul: Remzi Kitapevi. Yeşil, F. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında cinsiyet ifadeleri ve toplumsal cinsiyet rolleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Zeyneloğlu, S. (2008). Ankara’da hemşirelik öğrenimi gören üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.