5. Sınıf “Maddenin Değişimi” Ünitesinde Kullanılan Bağlam Temelli Öğrenmenin Öğrencilerin Başarılarına Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 1, 216 - 245, 15.04.2019

Filiz Kara Dilek Çelikler

https://doi.org/10.17860/mersinefd.428001

Cited By: 4

Öz

Araştırmada,
bağlam temelli öğrenmenin, 5. sınıf öğrencilerinin “Maddenin Değişimi”
ünitesine yönelik başarılarına etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma,
gerçek deneme modellerinden olan ön test - son test kontrol gruplu modele göre
tasarlanmıştır. Araştırma, yarı deneysel yöntem kullanılarak yürütülmüştür.
Araştırmanın örneklemini ortaokul 5. sınıfta öğrenim gören 22 deney ve 22
kontrol grubunda olmak üzere toplam 44 öğrenci oluşturmaktadır. Uygulamada
kullanılmak üzere “Maddenin Değişimi” ünitesine yönelik bağlam temelli öğrenme
kapsamında 5E öğrenme modeline dayalı günlük yaşamdan bağlamlar içeren
hikâyelerin yer aldığı 8 ders planı araştırmacılar tarafından hazırlanmıştır.
“Maddenin Değişimi” ünitesi deney grubunda bağlam temelli öğrenmeye göre
işlenmiş, kontrol grubunda ise herhangi bir müdahale yapılmadan her iki grupta
da 20 ders saatinde tamamlanmıştır. Veriler, uygulama öncesi ön test ve
uygulama sonrası son test olarak kullanılan “Akademik Başarı Testi” ile elde
edilmiştir. Araştırmada “Maddenin Değişimi” ünitesinin öğretiminde deney
grubuna uygulanan günlük yaşamdan bağlamlar içeren bağlam temelli öğrenmenin
ders kitabının takip edildiği kontrol grubuna göre öğrencilerin üniteye yönelik
başarılarında daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bağlam, bağlam temelli öğrenme, günlük yaşam

Kaynakça

• Acar, B. ve Yaman, M. (2011). Bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin ilgi ve bilgi düzeylerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 01-10.
• Akbulut, Ö. E. (2013). Dokuzuncu sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik bilgisayar destekli bağlam temelli öğretim etkinliklerinin incelenmesi. Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Alwan, A. A. (2011). Misconception of heat and temperature among physics students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 12, 600-614.
• Anderson, B. (1990). Pupils conceptions of matter and its transformations (age 12-16). Studies in Science Education, 18 (1), 53-85.
• Ayas, A. (1995). Fen bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalişma: iki çağdaş yaklaşimin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 149-155.
• Ayas, A., Çepni, S. & Akdeniz, A. R. (1993). The development of Turkish secondary science curriculum. Science Education, 77 (4), 433-440.
• Aydoğan, S., Güneş, B. ve Gülçiçek, Ç. (2003). Isı ve sıcaklik konusunda kavram yanilgilari. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (2), 111-124.
• Ayvacı, H. Ş., Er Nas, S. & Dilber, Y. (2016). Bağlam temelli rehber materyallerin öğrencilerin kavramsal anlamaları üzerine etkisi: “iletken ve yalıtkan maddeler” örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 51-78.
• Bahtiyar, A. & Baştürk, R. (2012). Relationship between 5th grade students’ attitudes towards science and technology course and misconceptions. Procedia Social and Behavioral Sciences, 55, 575-584.
• Banks, P. (1997). Students’ understanding of chemical equilibrium. MA thesis. University of York, UK.
• Bar, V. & Galili, I. (1994). Stages of children’s views about evaporation, International Journal of Science Education, 16, (2), 157-174.
• Bar, V. & Travis, A. S. (1991). Children's Views Concerning Phase Changes. Journal of Researcb in Science Teaching, 28 (4), 363-382.
• Baran, M. (2013). Yaşam temelli probleme dayali öğretim yönteminin termodinamik konusunun öğretimine etkisi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Barker, V. & Millar, R. (2000). Students’ reasoning about basic chemical thermodynamics and chemical bonding: what changes occur during a context-based post-16 chemistry course? International Journal of Science Education, 22 (11), 1171-1200.
• Başer, M. ve Çataloğlu, E. (2005). Kavram değişimi yöntemine dayalı öğretimin öğrencilerin ısı ve sıcaklik konusundaki "yanlış kavramlar"ının giderilmesindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 43-52.
• Bayrakci, M. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin “maddenin değişimi ve taninmasi” ünitesindeki temel kavramlari anlama seviyeleri ve oluşan kavram yanılgılarının tespiti. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Bennett, J. (2003). Context-based Approaches to the Teaching of Science. J. Bennett (Ed.) içinde, Teaching and Learning Science: A Guide to Recent Research and Its Applications (ss. 99-122). London: Continuum.
• “Beyaz Ölüm: Naftalin” hikâyesi, [Çevrim-içi: http://blog.milliyet.com.tr/beyaz-olum--naftalin/Blog/?BlogNo=282754], Erişim Tarihi: 14 Ekim 2013.
• Bulte, A. M. W., Westbroek, H. B., De Jong, O. & Pilot, A. (2006). A research aprroach of designing chemistry education using authentic practices as context. International Journal of Science Education, 28 (9), 1063-1086.
• Buluş Kırıkkaya, E. ve Güllü, D. (2008). İlköğretim beşinci sınf öğrencilerinin ısı - sıcaklik ve buharlaşma - kaynama konularındaki kavram yanılgıları. İlköğretim Online, 7 (1), 15-27.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal Bilimler Için Veri Analizi El Kitabi (4. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Chang, J. Y. (1999). Teachers college students’ conceptions about evaporation, condensation and boiling. Science Education, 83 (5), 512-526.
• Çam, F. (2008). Biyoloji derslerinde yasam temelli öğrenme yaklaşımının etkileri. Yüksek lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çekiç Toroslu, S. (2011). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile desteklenen 7E öğrenme modelinin öğrencilerin enerji konusundaki başarı, kavram yanılgısı ve bilimsel süreç becerilerin etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş (Genişletilmiş 3. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• De Jong, O. (2006). Context-based chemical education: how to improve it?. 19th International Conference of Chemical Education (ICCE), Seoul, Korea, 12-17 August 2006.
• Demircioğlu, H. (2008). Sınıf öğretmen adaylarına yönelik maddenin halleri konusuyla ilgili bağlam temelli materyal geliştirilmesi ve etkililiğini araştirilmasi. Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Demircioğlu, H., Dinç, M. & Çalık, M. (2013). The effect of storylines embedded within context-based learning approach on grade 6 students’ understanding of physical and chemical change’ concepts. Journal of Baltic Science Education, 12 (5), 682-691.
• Derman, A. & Badeli, Ö. (2017). İlkokul 4. sınıf “saf madde ve karışım” konusunun öğretiminde 5E modeli ile desteklenen bağlam temelli öğretim yönteminin öğrencilerin kavramsal anlamalarina ve fene yönelik tutumlarina etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 1860-1881.
• Ekinci, M. (2010). Bağlam temelli öğretim yönteminin lise 1. sınıf öğrencilerine kimyasal bağlar konusunun öğretilmesine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eliason, C. & Jenkins, L. (2008). A Practical Guide to Early Childhood Curriculum, Upper Saddle River (8. Baskı). N.J.: Pearson Merrill / Prentice Hall.
• Erickson, G. L. (1979). Children's conceptions of heat and temperature. Science Education, 63 (2), 221-230.
• Erickson, G. L. (1980). Children's viewpoints of heat: A second look. Science Education, 64 (3), 323-336.
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2009). How to Design Evaluate Research in Education (7. Baskı). New York: McGraw-Hill Companies.
• Gilbert, J. K. (2006). On the nature of “context” in chemical education. International of Science Education, 28 (9), 957-976.
• Glynn, S. & Koballa, T. R. (2005). The Contextual Teaching and Learning İnstructional Approach, R. E. Yager (Ed.) içinde, Exemplary science: Best Practices in Professional Development (ss. 75-84). Arlington, Va: National Science Teachers Association Press.
• Gül, S., Keskin, B. & Özay Köse, E. (2016). Yaşam Temelli Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Madde Bağımlılığı Konusundaki Bilgi Düzeylerine Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 52-64.
• Gündüz, G. (2013). Ortaokul Fen Bilimleri 5. Sınıf Ders Kitabı, Ankara: Evren Yayıncılık ve Basım Sanayi.
• Gürdal Kazancıoğlu, H. (2008). İlköğretim 5. sınıf fen ve teknoloji dersi, maddenin değişimi ve tanınması ünitesinde Öğrencilerde oluşan kavram yanılgılarının tespitinde iki aşamali soruların kullanilabilirliği üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Härnqvist, K. & Burgen, A. (1997). Growing up With Science: Developing Early Understanding of Science. London: Jessica Kingsley Publishing.
• Harrison, A. G., Grayson, D. J., & Treagust, D. F. (1999). Investigation a grade 11 student's evolving conceptions of heat and temperature. Journal of Research in Science Teaching, 36 (1), 55-87.
• Holbrook, J. (2014). A context-based approach to science teaching. Journal of Baltic Science Education, 13 (2), 152-154.
• Holman, J. & Pilling, G. (2004). Thermodynamics in context: A case study of contextualized teaching for undergraduates. Journal of Chemical Education, 81 (3), 373-375.
• Ingram, S. J. (2003). The effects of contextual learning instruction on science achievement of male and female tenth grade students. Doctor of Philosophy Dissertation. The Graduate Faculty of the University of South Alabama.
• İlhan, N. (2010). Kimyasal denge konusunun öğrenilmesinde yaşam temelli (context based) öğretim yaklaşımının etkisi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Jonassen, D. H., Peck, K. L. & Wilson, B. K. (1999). Learning With Technology: A Constructivist Perspective, Upper Saddle River. N. J.: Prentice Hall.
• Jones, M. G., Carter, G. & Rua, M. J. (2000). Exploring the development of conceptual change ecologies: communities of concepts related to convection and heat. Journal of Research in Science Teaching, 37 (2), 139-159.
• Kaptan, F. & Korkmaz, H. (2001). Hizmet öncesi sınıf öğretmenlerinin fen eğitiminde ısı ve sıcaklikla ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 56-65.
• Kara, F. & Çelikler, D. (2015). Development of achievement test: validity and reliability study for achievement test on matter changing. Journal of Education and Practice, 6 (24), 21-26.
• Karslı, F. & Yiğit, M. (2015). Lise 12. sınıf öğrencilerinin alkanlar konusundaki kavramsal anlamalarına bağlam temelli öğrenme yaklaşımının etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1), 43-62.
• Karslı, F. & Kara Patan, K. (2016). Effects of the context-based approach on students’ conceptual understanding: “the umbra, the solar eclipse and the lunar eclipse”. Journal of Baltic Science Education, 15 (2), 246-260).
• Karslı, F. & Saka, Ü. (2017). 5. sınıf öğrencilerinin ‘besinleri tanıyalım’ konusundaki kavramsal anlamalarına bağlam temelli yaklaşımının etkisi. İlköğretim Online, 16 (3), 900-916, 2017.
• Kirman Bilgin, A. & Yiğit, N. (2017). Öğrencilerin “maddenin tanecikli yapısı” konusu ile bağlamları ilişkilendirme durumlarının incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 303-322
• Kistak, Ö. (2014). İlköğretim 8. sınıf fen ve teknoloji dersi ses ünitesinin yasam temelli yaklaşımla öğretimi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Klassen, S. (2006). A theoretical framework for contextual science teaching. Interchange, 37 (1-2), 31-62.
• Lewis, E. L. & Linn, M. C. (1994). Heat energy and temperature concepts of adolescents, adults, and experts: implications for curricular improvements. Journal of Research in Science Teaching, 31 (6), 657-677.
• MEB, Milli Eğitim Bakanlığı (2013). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Merriam, S. & Caffarella, R. (1999). Learning in Adulthood (2. Baskı). San Francisco: Jossey-Bass.
• Millar, R. & Osborne, J. (1998). Beyond 2000: Science Education for the Future, (a report with ten recommendations), London: King’s College London, School of Education.
• Osborne, R. J. & Cosgrove, M. M. (1983). Children’s conceptions of the changes of state of water. Journal of Research in Science Teaching, 20 (9), 825-838.
• Özay Köse, E. & Çam Tosun, F. (2011). Yaşam temelli öğrenmenin sinir sistemi konusunda öğrenci başarılarına etkileri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8 (2), 91-106.
• Özinönü, A. K. (1976). Innovation and Changes in Secondary Science Education, Faculty of Arts and Sciences, No: 30, Ankara: METU Yayınları.
• Rayner, A. (2005). Reflections on Context Based Science Teaching: A Case Study of Physics Students for Physiotherapy. Annual UniServe Science Blended Learning Symposium Proceedings, (poster presented), Sydney, Australia, 169-172.
• Reid, N. (2000). The Presentation of Chemistry Logically Driven or Applications-Led?. Chemistry Education: Research and Practice in Europe, 1 (3), 381-392.
• Russell, T., Harlen, W. & Watt, D. (1989). Children’s ideas about evaporation. International Journal of Science Education, 11 (5), 556-576.
• Sadi Yılmaz, S., Othan, O. ve Cantimur, E. (2014). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımına (YTÖY) göre elektrik, madde ve ısı konularının işlenmesinin öğrenci başarısına etkisi, Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1 (3), 41-49.
• Sari, Ö. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine dünya ve evren öğrenme alanında bağlama dayalı yaklaşımın benimsendiği bir materyalin geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sears, S. J. & Hersh, S. B. (1998). “Contextual Teaching and Learning: An Overview of the Project”, Preparing Teachers to Enhance Student Success in and Beyond School, Columbus, OH: ERIC Clearinghouse on Adult, Career, and Vocational Education & Washington, 1-17.
• Shapiro, S. S. & Wilk, M. B. (1965). An Analysis of Variance Test for Normality (Complete Samples). Biometrika, 52 (3/4), 591-611.
• Shayer, M. & Wylam, H. (1981). The development of the concepts of heat and temperature in 10-13 years-old. Journal of Research in Science Teaching, 18 (5), 419-434.
• Sözbilir, M., Sadi, S., Kutu, H. ve Yıldırım, A. (2007). “Kimya Eğitiminde İçeriğe/Bağlama Dayalı (Context-Based) Öğretim Yaklaşımı ve Dünyadaki Uygulamaları”, I. Ulusal Kimya Eğitimi Kongresi, 20-22 Haziran 2007.
• Stavy, R. (1990). Pupils’ problems in understanding conservation of matter. International Journal of Science Education, 12 (5), 501-512.
• Şendur, G., Toprak, M. ve Pekmez, E. Ş. (2008). Buharlaşma ve kaynama konularındaki kavram yanılgılarının önlenmesinde analoji yönteminin etkisi. Ege Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (2), 37-58.
• Taber, K. S. (2000). Finding the Optimum Level of Simplification: The Case of Teaching About Heat and Temperature. Physics Education, 35 (5), 320-325.
• Tekbıyık, A. (2010). Bağlam temelli yaklaşımla ortaöğretim 9. sınıf enerji ünitesine yönelik 5E modeline uygun ders materyallerinin geliştirilmesi. Doktora tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Tytler, R. (2000). A comparison of year 1 and year 6 students’ conceptions of evaporation and condensation: Dimensions of conceptual progression. International Journal of Science Education, 22 (5), 447-467.
• Uzoğlu, M. ve Gürbüz, F. (2013). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesinde öğrenme amaçlı mektup yazma aktivitesinin kullanılmasi. International Journal of Social Science, 4 (6), 501-517.
• Uzun, F. (2013). Bağlam temelli yaklaşıma dayali genel fizik-I laboratuvar dersinin fen bilgisi öğretmen adaylarının başarılarına, bilimsel süreç becerilerine, motivasyonlarina ve hatırlamalarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ürek, H. & Dolu, G. (2018). Gaz yasalarıyla ilgili geleneksel ve bağlam temelli problemlerin çözülebilme durumuna yönelik bir araştirma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1): 19-34.
• Yayla, K. (2010). Elektromanyetik indüksiyon konusuna yönelik bağlam temelli materyal geliştirilmesi ve etkililiğinin araşılılması. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yıldırım, G,. & Gültekin, M. (2017). İlkokul 4. sınıf fen ve teknoloji dersinde bağlam temelli öğrenme uygulamaları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 81-101.