Kur’an’da Bir Anlatım Sanatı Olarak Muhakkaku’l-Vukû‘ Ke’l-Vukû‘ Prensibi

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 1, 115 - 131, 30.06.2019

Harun Bekiroğlu

Öz

Kur’an’da bir anlatım sanatı olarak “Gerçekleşmesi kesin olaylar, olmuş gibidir." Kuralı

Dil ve edebiyat, sanatın uygulandığı alanlardan birisidir. Kur’an-ı Kerim ilahi mesajlar içeren bir kitaptır. Bununla birlikte Kur’an ayetleri çeşitli anlatım sanatları barındırmaktadır. Bunlardan birisi de gelecekte kesin olacak olayların geçmiş zaman kalıbında anlatılmasıdır. Böylece okuyucu, bu olayların kesin olacağını hissetmektedir. Bu yöntemle okuyucunun bu olayların kesin olarak gerçekleşeceğine inanması sağlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

: Tefsir, Belâğat, Arap Dili ve Edebiyatı

Kaynakça

• Azime, Muhammed Abdülhalik. Dirasât li-üslubi’l-Kur’âni’l-Kerim. Kahire: Dârü’l-Hadis, t.y.
• Beyzâvî (ö. 685/1286), Ebû Saîd Nasırüddin Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. Thk. Muhammed Subhî Hasen Hallâk - ve Muhammed Ahmed el-Etraş. Beyrut: Dâru’r-Reşîd, 1421/2000.
• Ebû Hayyân Endelüsi (ö. 745/1344), Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf b. Hayyân Endelüsî. Tefsirü’l-Bahri’l-muhît. Thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd - ve Ali Mu-hammed Muavvaz. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1413/1993.
• Ebüssuud Efendi (ö. 982/1574), Muhammed b. Muhammed b. Muhyiddin İmad. İrşadü’l-akli’s-selim ila mezâya’l-Kur’âni’l-Kerim. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turâsi’l-Arabi, t.y.
• Ebüssuud Efendi (ö. 982/1574), Muhammed b. Muhammed b. Muhyiddin İmad. Ma’âkıdü’t-Tirâf fi evveli sureti’l-Feth mine’l-Keşşâf. İstanbul. Bağdatlı Vehbi Efendi, 2035/3: 20-26. Süleymaniye Kütüphanesi.
• Elmalılı Hamdi Yazır (ö. 1942). Hak dini Kur’an dili. 10 Cilt. İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, 1979.
• Ferrâ’ (ö. 207/822), Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyad b. Abdullah ed-Deylemi. Me‘âni’l-Kur’ân. Beyrut: ‘Âlemu’l-Kutub, 1983.
• Haddâdî (ö. 400/1010), Ebû Nasr Ahmed b Muhammed b Ahmed es-Semerkandî. el-Medhal li-ilmi tefsiri kitâbillahi teâlâ. Thk. Safvan Adnan Davudi. Dımaşk: Dârü’l-Kalem, 1408/1988.
• Harun, Abdüsselam Muhammed. el-Esâlibü’l-inşâîyye fi’n-nahvi’l-Arabî. Kahire: Mektebe-tü’l-Hanci, 1421/2001.
• Hâzin (ö. 741/1341), Alaeddin Ali b. Muhammed b. İbrâhim el-Bağdadî. Lübâbü’t-te’vil fî meâni’t-tenzîl = Tefsirü’l-Hâzin. Thk. Abdüsselam Muhammed Ali Şâhîn. 4 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1425/2004.
• İbnü’l-Hâc es-Sülemî (ö. 1232/1817), Ebu’l-Abbâs Seyyid Ahmed b. Muhammed ibn Hamdûn b. el-Hâc el-Fâsî. Hâşiyetü İbn Hamdûn ala şerhi’l-Mekkûdî (ö. 807/1405) li Elfiyyeti Mâlik. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1424/2003.
• Îcî (ö. 905/1500), Ebü’l-Meâlî Muînüddîn Muhammed b. Abdirrahmân b. Muhammed es-Safevî. Câmiü’l-beyân fî tefsiri’l-Kur’an. Thk. Abdülhamid Handavî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2004.
• İsbir, Muhammed Saîd. eş-Şâmil: mu’cem fî ulumi’l-lugati’l-Arabiyye ve mustalahatuha. Beyrut: Dâru’l-Avde, 2004.
• Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi (ö. 1068/1658). Ravzatü’l-ebrâr el-mübeyyin bi hakâiki’l-ahyâr. Kahire: Bulak Matbaası, 1248/1832.
• Maverdî (ö. 450/1058), Ebü’l-Hasan Ali b Muhammed b. Habib. en-Nüket ve’l-uyun tefsi-ri’l-Maverdî. 6 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1992.
• Mukātil b. Suleymân (ö. 150/767). Tefsîru Mukātil b. Suleymân. Thk. ‘Abdullâh Mahmûd Şehhâte. Beyrut: Mu’essesetu’t-Târîhi’l-‘Arabî, 2002.
• Müneccid, Muhammed Nureddin. Teradüf fi’l-Kur’âni’l-Kerim. Beyrut: Dârü’l-Fikri’l-Muasır, 1997.
• Nîsâbûrî (ö. 730/1329 [?]), Nizâmüddîn Hasen b. Muhammed b. Hüseyn el-A‘rec. Garâi-bü’l-Kur’an ve regâibü’l-Furkân. Thk. Zekeriyyâ Umeyrât. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1416/1996.
• Râzî (ö. 606/1209), Fahreddîn. Mefâtîhu’l-gayb. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1981.
• Sekkâkî (ö. 626/1229), Ebû Ya’kub Siraceddin Yusuf b. Ebû Bekr b. Muhammed. Miftâhü’l-ulûm. Beyrut : Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1403/1983.
• Semin el-Halebî (ö. 756/1355), Ahmed b Yûsuf. ed-Dürrü’l-masûn fî ’ulûmi’l-kitâbi’l-meknûn. Thk. Ahmed Muhammed el-Harrât. 11 Cilt. Dımaşk: Dârü’l-Kalem, 1406/1986.
• Siyâlkûtî (ö. 1067/1656), Abdülhakim b. Muhammed el-Hindi el-Pencabî. Hâşiyetü Abdül-hakîm es-Siyâlkûtî ala tefsîri’l-Beydâvî. İstanbul: Matbaatü’l-Âmire, 1270.
• Suyûtî (ö. 911/1505), Ebü’l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr. el-İtkan fî ulumi’l-Kur’ân. Kahire: Dârü’l-Hadîs, 2004.
• Şerif el-Murtaza (ö. 436/1044), Ebü’l-Kâsım Alemülhüda Ali b Hüseyin. Emali’l-Murtaza: Gurerü’l-fevaid ve dürerü’l-kalaid. Thk. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrâhim. 2 Cilt. Dâru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1373/1954.
• Şeyhzade (ö. 951/1544), Muhyiddin Mehmed Kocevi. Hâşiye Muhyiddin Şeyhzade ala Tefsi-ri’l-Kadı el-Beyzavi = Hâşiye ala Tefsiri’l-Kadi el-Beyzavi. Thk. Muhammed Abdul-kâdir Şâhîn. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419/1999.
• Şinkitî (ö. 1393/1973), Muhammed Emin b Muhammed Muhtâr Cekenî. Edvâü’l-beyân fî izahi’l-Kur’ân bi’l-Kur’ân. Nşr. Bekir b. Abdillah Ebû Zeyd. 9 Cilt. Cidde: Dâru âlemi’l-fevâid, t.y.
• Teftâzânî (ö. 792/1390), Sa’deddin Mesud b. Ömer b. Abdullah. Muhtasarü’l-meânî. Kum: Dârü’l-Fikr, 1411.
• Tîbî (ö. 743/1343), Ebû Muhammed Şerefüddîn Hüseyn b. Abdillâh b. Muhammed. Fütûhü’l-gayb fi’l-keşf an kınâi’r-reyb = Hâşiyetü’t-Tîbî ale’l-Keşşâf. Thk. İyad Ahmed el-Gavc - ve Cemil Beni Ata. 17 Cilt. Dübey: Caizetu Dübey ed-Devliyye li’l-Kur’âni’l-Kerim, 1434/2013.
• Zeccâc (ö. 311/923), Ebû İshak İbrâhim b. es-Seri b. Sehl. Meâni’l-Kur’an ve i’râbuhu. Bey-rut: Âlemü’l-Kütüb, 1408/1988.
• Zemahşerî (ö. 538/1144), Ebü’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b Ömer b Muhammed. el-Keşşâf an hakaiki gavamizi’t-tenzil ve uyuni’l-ekavil fî vucühi’t-te’vîl. Thk. Adil Ahmed Ab-dülmevcud - Ali Muhammed Muavvaz - ve Fethi Abdurrahman Ahmed Hicazi. 5 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Ubeykan, 1418/1998.
• Zerkeşî (ö. 794/1392), Ebû Abdullah Bedreddin Muhammed b. Bahadır b. Abdullah. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. Thk. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrâhim. 4 Cilt. Beyrut: Da-rü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.