Mekke’de Hz. Muhammed’in (sav) Muhalefeti

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2 - Din ve Muhalefet, 84 - 107, 28.12.2018

Levent Çavuş

https://doi.org/10.17131/milel.505028

Cited By: 1

Öz

Hz. Muhammed’in (sav)
Mekke’de tebliğe başlaması, bir süre sonra toplumunu onunla kıyasıya savaş
durumuna getirdi. İlişkide bulundukları farklı inanç sahiplerine karşı
toleranslı davranabilen, tüccarlığın yaygın olduğu Mekke toplumu, nebevi
tebliğe karşı ölüm kalım mücadelesi başlattı. Cahiliye toplumunun bu sert
tepkisi, tebliğin ve Müslümanların iyi, Müşriklerin kötü oluşları şeklinde
klişelerle tanımlanıp geçilmemelidir. Bu tarz klişe yaklaşımlar peygamberin
öğretisini, Mekke’deki faaliyetini ve hedeflerini anlaşılmaz kılmaktadır.
Nebevi tebliğ, Mekke merkezinde bozulan din algısına müdahale ile onu ıslah
etmeyi; sapkın din anlayışını dayanak olarak kullanan Mekke’deki yönetim-itaat
yapısını sahih olana göre yeniden kurmayı hedef edinmişti. Mekkeliler açısından
kıyasıya savaş durumunun sebebi metafizik inançlardaki farklılıktan çok
peygamberin önderliğindeki Müslüman toplumun oluşturduğu yeni yönetim-itaat
anlayışının yaygınlaşması riskiydi. Nebevi tebliğin Mekke inancına yönelttiği
muhalefet, meşruiyetini ve birlikteliğini putperest kabullerden üreten Mekke
yönetimini tartışmaya açıyor, Müslüman olmayı putları ret ile tanımlarken,
yönetimin reddini de işaret ediyordu. Mekke yönetim yapısı nezdinde ölümüne
savaş durumunun temel sebebi buydu.

Anahtar Kelimeler

Hz. Muhammed, Mekke, muhalefet, cahiliyye

Prophet Muhammad’s (pbuh) Opposition in Mecca

Öz

After Prophet Muhammad (pbuh) began preaching Islam in
Mecca, it caused a conflict between him and the governors of Mecca. Meccan
society, which was a society of tradesmen and women who were tolerant to other
beliefs and religions, conducted of a deadly war against Islam. The harsh
reaction of the Jahiliyyah community to Islam cannot be understood within a
paradigm that labels revelation and Muslims as the supreme good, and the Meccan
infidels as supreme evil. Such cliché approaches render the activities, goals,
opposition and struggle of Prophet Muhammad (pbuh) incomprehensible. It was
Prophet Muhammad’s purpose to reform the corrupt religious understandings of Mecca
and to re-establish the structure of government which justified itself through
these corrupt religious understandings. On the part of the Meccan infidels, the
reason of war on Islam was not differences in understanding religion, but the
escalating risk of a spreading revolution with the new Muslim community and
Prophet Muhammad as their leader. Prophet Muhammad questioned the Meccan
governing body that justified itself with idolatry; defines being a Muslim as
rejecting the idols and the governing body of Mecca. This was the meaning of
the life-or-death situation on the part of the Meccans.

Anahtar Kelimeler

Muhammad (pbuh), Mecca, opposition, jahiliyyah

Kaynakça

• Acar, Cafer. “Siyer Kaynaklarına Göre Akabe Görüşmeleri” Turkish Stu-dies 12, no. 10 (2017), ss. 1–20.
• Akyürek, Yunus. “Cahiliye Dönemi Mekke Toplumunun Hz. Peygam-ber’in Nübüvvetine İlişkin İntibaları” Çanakkale Onsekiz Mart Üni-versitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, no. 7 (2015), ss. 55-72.
• Alıcı, Mehmet. “Cahiliye Arabı Bir Peygamber Bekliyor muydu? Atıl Tanrı/Deus Otiosus Bağlamında Cahiliye Dönemi Peygamber Al-gısı”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 59/1 (2018), ss. 117-154.
• Apak, Adem. “İslam Öncesi dönemde Mekke İdari Sistemi ve Siyasetin Oluşumu” U.Ü.İ.F Dergisi 1, no. 1 (2001), ss. 177–194.
• Arslan, Fadime. “Hz. Peygamber’in Hayatıyla İlgili Popüler Kitaplar Üzerine Değerlendirmeler” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, no. 26 (2015):, ss. 217–246.
• Aslan, Ali. “Bazı Hadislerde Değinilen Cahiliye Devri Hac Uygulamala-rı” Tarih Okulu Dergisi 8, XXII (2015), ss. 63–81.
• Atçeken, İsmail Hakkı. “Bazı Oryantalistlere Göre Asr-ı Saâdet’te Yahu-diler” İSTEM 2, no. 4 (2004), ss. 105–128.
• Ateş, Ali Osman. “Putlara Kurban Kesme ve Allah'tan Başkası Adına Kesilenlerden Yeme Konusunda Hz. Peygamber'in Tutumu” DEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, no. 4 (1987), ss. 363–402.
• ______. İslam'a Göre Cahiliye ve Ehli Kitap Örf ve Adetleri. İstanbul: Beyan, 1996.
• Azimli, Mehmet. “Mekke Dönemindeki Boykot Yılları Üzerine Bazı Mülâhazalar”, İSTEM, 4, no. 7 (2006), ss. 55–64.
• Boyacıoğlu, Ramazan. “Hz. Muhammed'in Vahiy Öncesi Dönemi” CÜİF Dergisi 5, no. 1 (2001), ss. 5–22. Çiftçi, Faruk. “Arap Geleneğinde Şair ve Cin İlişkisi” EKEV Akademi Der-gisi 6, no. 13 (2002), ss. 315–24.
• Demil, Emine. “Hz. Peygamber'in Risâlet Öncesi Hayatına Dair Rivayet-ler” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hadis Anabilim Dalı, Ankara Üniversitesi, 2017.
• Dihlevi, Şah Veliyyullah. Hüccetullahi'l-Baliğa. 2 vols. 1. İstanbul: İz Ya-yıncılık, 1994.
• Dindi, Emrah. “Kur’an’da İslam Öncesi Kültürün İzleri.” Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2014.
• Erul, Bünyamin. Varaka b. Nevfel. DİA 42. 2012. Gül, Ali Rıza. “İslâm’daki Faiz Yasağının Temeli Olarak Câhiliye Ribâsı Kavramı” Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 21, no. 1 (2017), ss. 701–748.
• Hamidullah, Muhammad. İslam peygamberi. İstanbul: Beyan, 2004. Işık, Emin. “Kureyş Suresi İçin Bir Tefsir Denemesi” Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, no. 3 (1985), ss. 9–14.
• İbn İshak, Muhammed. Sîret-ü İbn İshak. İstanbul: Akabe Yayınları, 1988.
• İbn-i Hişam. Hz. Muhammed'in Hayatı: (es-Siret'ün-Nebeviyye). Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1971.
• İbnü'l Kelbi. Putlar Kitabı. Ankara: AÜİF Yayınları, 1969.
• Kadı Abdülcebbar, haz. Hüseyin Hansu. Tesbîtu delâili'n-nübüvve: Mûcize-lerle Hz. Peygamber'in hayatı (metin-çeviri) 34. Fatih İstanbul: Tür-kiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017.
• Kallek, Cengiz. “Pazar”, DİA 34. 2007. Kara, Cahid. “Putperest Arapların Dinlerini Temellendirmede Hz. İbra-him Tasavvurunun Etkisi.” Turkish Studies 11, no. 7 (2016), ss. 189–208.
• Kasar, Veysel. “Tevhidin Şiarı Olarak Kâbe.” Uluslararası Sosyal Araştırma-lar Dergisi 10, no. 51 (2017), ss. 1254–1268.
• Kazancı, Ahmet Lütfi. “Cahiliyye Devrinde Müsbet Davranışlar” U.Ü.İ.F Dergisi 1, no. 1 (1986), ss. 103–110.
• Kılıç, Ünal. “Hz. Peygamber’in Nübüvvet Öncesi Uzlet İçin Hira Mağara-sı’nı Seçmesi Üzerine Bazı Mülahazalar” İSTEM 12, no. 24 (2014), ss. 3–11.
• Kister, M. J. “et-Tehannüs: Kelime Anlamı Üzerine Bir Araştırma” Tasav-vuf Dergisi, no. 4 (2000), ss. 215–230.
• Kurt, Abdurrahman. “Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yönden İslâm Öncesi Mekke Toplumu” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10, no. 2 (2001), ss. 97–122.
• Kutub, Seyyid. Kur'an'ın Gölgesinde 6. İstanbul: Hikmet Yayınları, 1973. Araf, 112.
• Miras, Kamil. Sahih-i Buhari Muhtasarı: Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi 8. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1984.
• Mukatil b. Süleyman. Tefsir-i Kebir. 4 vols. 1. İstanbul: İşaret Yayınları, 2017. Maide, 97.
• Örenç, Aşır. “Hz. Peygamber’e Karşı Müşrik, Münafık ve Ehl-i Kitap Tarafından Fiilî Olarak Yapılan Saygısızlıklar” SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, no. 28 (2013), ss. 145–168.
• Özdemir, Mehmet. “Siyer Yazıcılığı Üzerine.” Milel ve Nihal 4, no. 3 (2007), ss. 129–62.
• Özdemir, Mehmet Nadir. “İnsan Hakları Bağlamında Hz. Peygamber’in Köleliğe Yaklaşımı” Bilimname 19, no. 2 (2010), ss. 75–98.
• Öztürk, Mustafa, ed. İslam öncesi Arap toplumunda Ahval-i Şahsiyye hukuku. 2011.
• Pırlanta, İsmail. “Müşriklerin Hz. Peygamber’e Karşı Takındıkları Tavır-lar: Ebû Süfyân Örneği” Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13, no. 13 (2018), ss. 75–102.
• Sarıcık, Murat. “Cahiliye Döneminde Arap Yarımadası Panayırları” Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2, no. 31 (2013), ss. 109–140.
• Söylemez, M. Mahfuz. Cahiliye Araplarının Ulûhiyet Anlayışı. Ankara: An-kara Okulu Yayınları, 2015.
• Şulul, Cevher. Nübüvvet Felsefesi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2010.
• Şulul, Kasım. İlk Kaynaklara Göre Hz. Peygamber Devri Kronolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2013.
• Watt, Montgometry. Muhammed Mekke'de. Ankara: A.Ü.İ.F, 1986.
• Yıldırım, Kadri. “Cahiliye Dönemi Arap Edebiyatında "Su'luk" Şairler Hareketi” D.Ü.İ.F Dergisi 3, no. 1 (2001), ss. 177–209.
• Zengin, Fethullah. “Cahiliye Araplarında Bazı İyi Ahlâk Örnekleri ve Sebepleri Üzerine Bir Değerlendirme.” İ.Ü.İ.F Dergisi 7, no. 2 (2016), ss. 53–69.