Merhamet Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Merhametli Olma Düzeylerine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 3, 2484 - 2500, 16.07.2019

Selahattin Avşaroğlu

https://doi.org/10.33206/mjss.551706

Cited By: 5

Öz

Merhamet, başkasının derdine ve çeşitli
sıkıntılarına ilgi gösterip bu durumlarına ortak olma, şefkat gösterme ve
onunla beraber olma şeklinde tanımlanmaktadır. Aynı zamanda diğerlerinin
kendinden apayrı biri olduğunu bilerek, ona eşduyum gösterip hemhal olma
düzeyidir. Bu çalışmada, merhamet eğitimi programının, üniversite
öğrencilerinin merhametli olma düzeylerini etkileyip etkilemediğinin
belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, ön-test son-test deney ve kontrol gruplu
model kullanılmıştır. Çalışmanın bağımsız değişkeni, merhamet eğitimi programı,
bağımlı değişkeni ise merhametli olma düzeyidir. Merhamet eğitimi programı,
deney grubuna haftada bir defa 75 dakikalık grup oturumları şeklinde, 8 hafta
boyunca uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise ön-test ve son-test ölçümlerinden
başka herhangi bir işlem yapılmamıştır. Çalışma, 2017-2018 eğitim öğretim
yılında Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi öğrencileri ile
gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin Ön-test, son-test merhamet puanlarının
belirlenmesi için Akdeniz ve Deniz (2016) tarafından Türkçeye uyarlaması
yapılan “Merhamet Ölçeği” kullanılmıştır. Merhamet Ölçeği, likert formunda 24
ifadeden ve altı alt boyuttan oluşmaktadır. Elde edilen puanlara göre gruplama
işlemi yapılmış ve 10 öğrenci deney, 10 öğrenci de kontrol grubuna seçilmiştir.
Verilerinin analizinde, Mann-Whitney U Testi ile Wilcoxon İşaretli Sıralar
Testi kullanılmıştır. Sonuçların yorumlanmasında ise .05 anlamlılık düzeyi
temel alınmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre deney ve kontrol
grubunun ön-test puan ortalamaları benzerlik göstermesine rağmen son-test puan
ortalamalarında deney grubu lehine anlamlı düzeyde yükseldiği görülmüştür. Deney
grubu son-test puan puanlarının, ön-test puanlarına göre anlamlı düzeyde
yükseldiği bulunmuştur. Kalıcılık testi açısından ise deney grubu izleme test
puanlarının son-test puanları ile benzerlik taşıdığı ve merhamet eğitimi
programının, öğrenciler üzerinde oldukça kalıcı olduğu anlaşılmıştır. Araştırma
bulgularına göre merhametli olma tutumunun, öğrenme ile ilişkili olduğu,
çeşitli etkinliklerle geliştirildiği ve kalıcı hale gelebildiği gözlenmiştir.
Araştırmanın bu bulguları ışığında, okullarda psikolojik danışma ve rehberlik
hizmetleri bünyesinde merhamet tutumlarını geliştirici etkinliklerin
yapılmasının önemli olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Merhamet, Merhametli Olma, Merhamet Programı, Şefkat

The Effect Of The Compassion Education Program On Compassion Levels Of University Students

Öz

Compassion
is defined as sharing and showing interest to others’ troubles and problems, as
well as feeling sorry and showing mercy. At the same time it is a level of
sharing one and the same problem by showing empathy no matter the fact that he
is different. The aim of this research is to test the impact of the compassion
training program on the level of compassion of university students. This
research was conducted by pre-test and post-test based experimental model. The
independent variable of the study is the program of compassion education and
the dependent variable is the level of compassion. The Compassion Training
Program was administered to the experimental group once a week for 75 minutes
as group sessions and lasted 8 weeks. No action has been taken on the control
group except pre-test and post-test measurements. The study was conducted on
the students of Kyrgyz Turkish Manas University in 2017-2018 academic year. A
compassion scale, adapted to Turkish by Akdeniz and Deniz (2016) were used to
determine pre-test and post-test scores of the students. Compassion Scale
consists of 24 expressions and six sub-dimensions in the likert form. Grouping
was performed according to the obtained scores and 10 students were selected
for the control and experimental groups each. Mann-Whitney U Test and Wilcoxon
Signed Ranks Test were used in the analysis of the data. 0.05 significance
level was taken into consideration in the interpretation of the results.
According to the findings obtained in the study, although the pre-test mean
scores of the experiment and control groups were similar, it was seen that the
post-test mean scores increased significantly in favor of the experimental
group. Experimental group post-test scores were found to be significantly
increased compared to pre-test scores. In terms of retention test, it was found
that experimental group test scores were similar to post-test scores and compassion
training program was quite effective on students. According to the results of
the study, it was observed that the attitude of compassion was related to
learning, developed with various activities and became effective. According to
these results, it can be said that it is important to conduct activities to
improve the attitude of compassion in psychological counseling and guidance
services in schools.

Anahtar Kelimeler

Compassion, Compassionate, Compassion Program, Kindliness, University Students

Kaynakça

• Akdeniz, S. (2014). Farklı merhamet düzeylerine sahip üniversite öğrencilerinde depresyon, anksiyete, stres ve duygusal zekanın incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Necmettin Erbakan üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Akdeniz, S., ve Deniz, M.E. (2016). The Turkish adaptation of compassion scale: The validity and reliability study. The Journal of Happiness Well-Being, 4 (1), 50-61.
• Aktaş, Z., ve Bozdoğan, A.E. (2016). Fen bilimleri dersi insan ve çevre ünitesiyle bütünleştirilmiş etkinliklerin ortaokul öğrencilerinin merhamet değerini kazanmalarına etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, (14)32, 39-57.
• Avşaroğlu, S., ve Güleş, E. (2019). Özel gereksinimli çocuğa sahip anne babaların yaşam doyumlarının öz-anlayış ve merhamet düzeyleri açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 365-376. DOI: 10.24106/kefdergi.2960
• Aydın, M.Z. (2014). Merhamet. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aydın, M.Z., ve Akyol-Gürler, Ş. (2014). Okulda değerler eğitimi (4. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Biberci, F. (2010). 2-7 yaş arası çocuklarda sevgi ve merhamet değerlerinin hadisler ışığında öğretimi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Birşık, A. (2007). Rahmet. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt: 34. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Comte-Sponville, A. (2004). Büyük erdemler risalesi (Çev. I. Ergüden). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çağrıcı, M. (2004). Merhamet, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt: 29. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Çelik, Z. (2014). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin yardımseverlik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Demiray, K. (1988). Acıma maddesi, Temel Türkçe Sözlük (3. Baskı). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Deniz, M.E. , Kesici, Ş. ve Sümer, A.S. (2008). The validity and reliability of the turkish version of the self-compassion scale. Socıal Behavıor And Personalıty, 36(9), 1151-1160.
• Doğan, D.M. (1981). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: Birlik Yayınları.Dökmen, Ü. (2013). İletişim çatışmaları ve empati (49. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ercan, R. (2014). Öğretmenlerde çocuk sevgisi. Electronic Turkish Studies, 9(8), 435-444.
• Ersoy, E.G., ve Köşger, F. (2016). Empati: Tanımı ve önemi, Osmangazi Journal of Medicine, 38, 1-9. DOI: http://dx.doi.org/10.20515/otd.33993
• Gilbert, P., & Procter, S. (2006). Compassionate mind training for people with high shame and self-criticism: overview and pilot study of a group therapy approach. Clinical Psychology and Psychotherapy Clinical Psychology Psychother, 13, 353-379. DOI: 10.1002/cpp.507
• Gör, F. (2013). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programında merhamet değeri. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Hacıkeleşoğlu, H., ve Kartopu, S. (2017). Merhamet ve dindarlık: Üniversite öğencileri üzerine ampirik bir araştırma. International Journal of Social Science Studies, 59, 203-227. Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7234
• Hökelekli, H. (2008). Merhamet. Dem Dergisi, 1(4), 78-84.Hökelekli, H. (2013a). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi (2. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Hökelekli, H. (2013b). Psikoloji, din ve eğitim yönüyle insani değerler. İstanbul: Dem Yayınları. Jazaieri, H. (2018) Compassionate education from preschool to graduate school: Bringing a culture of compassion into the classroom. Journal of Research in Innovative Teaching & Learning, 11(1), 22-66, https://doi.org/10.1108/JRIT-08-2017-0017
• Kardaş, F., Yalçın, İ. (2018). Şükran: Ruh sağlığı alanında güncel bir kavram. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 10(1), 1-18. doi: 10.18863/pgy.334494.
• Neff, K.D. (2003a). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2, 223-250.
• Neff, K.D. (2003b). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2, 85-101.
• Özmen, F. (1999). Etkili eğitimin gerçekleştirilmesinde duyuşsal alanın Önemi-sevgi eğitimi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 193-198.
• Özteke-Kozan, H.İ., Kesici, Ş., ve Baloğlu, M. (2017) Affedicilik ve duyguları yönetme becerisi arasındaki çoklu ilişkinin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 15(34), 193-215.
• Sarıçam, H., ve Akın, A. (2013). Affedicilik ölçeğinin türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 37-46.
• Sarıçam, H., ve Biçer, B. (2015). Affedicilik üzerinde ahlaki değer ve öz-anlayışın açıklayıcı rolü. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 109-122.
• Sayar, K. (2015). Merhamet. İstanbul: Timaş Yayınları.Schopenhauer, A. (2014). Merhamet (Çev:Z. Kocatürk). İstanbul: Dergah Yayınları.
• Şirin, M., ve Yurttaş, A. (2015). Hemşirelik bakımımın bedeli: Merhamet yorgunluğu. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(2), 123-130.
• Tarhan, N. (2011). Duyguların Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tarhan, N. (2015). Aile Okulu (21. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tarhan, N. (2016). Değerler Psikolojisi ve İnsan (9. Baskı). İsatnbul: Timaş Yayınları.
• Türk Dil Kurumu, (1932). Türkçe Sözlük, Ankara: Tük Dil Kurumu Yayınları (2. Cilt).
• Uğurlu, A. (2015). Istırap ve Merhamet. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Ulusoy, K. (2007). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih ve ahlâk eğitimi ilişkisi üzerine görüşleri (Sakarya il örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13), 155-177.
• Uslu, Y., ve Demir-Korkmaz, F. (2016). Yoğun bakımda hemşirenin hissi tarafı “şefkat” ve bakım. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 20(2), 108-115.
• Waal, F. D. (2014). Empati Çağı (Çev: K. Yılmaz). Ankara: Akılçelen Yayınları.