THE SOCIAL STRUCTURE OF THE TOWN JESEN AND ITS SEVERANCE FROM ANTAKYA BY THE FRENCH MANDATE ADMINISTRATION

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 31, 257 - 271, 20.10.2015

Yasar Demir

Öz

Antakya is a city that has been a home to many civilizations. The region has come to know Islam since its first ages but has been considered sacred by the Christians as well. Apart from its religious importance, the city has been at the focus geostrategically and Europeans have always devised plans to seize this region to establish their presence in the Middle East. Indeed, Crusaders were successful in doing so. However, later in time Muslims recaptured the region. Ottoman State was the last ruler of the region. With the Tanzimat, Christians increased their presence in the area. Eventually, the rule of Islam continued until World War I. A French Mandate was established in Antakya when it was occupied in 1918 and a Christian power arose in the region. Armenians gained prominence as the majority of the population. Mandate administration populated Keseb, an important town of Antakya, with more Armenians after the 1921 Ankara Treaty. Thus, Keseb became an Armenian town. Drawing strength from this and relying on the discriminating approach of the Mandate administration towards them, Armenians wanted to leave the administration of Autonomous AlexandrettaSanjak and join Latakia in an annexation where Nusayris were present in great numbers. French Mandate granted this request and therefore, Keseb, which was a part of Antakya for thousands of years, joined Latakia

Anahtar Kelimeler

Alexandretta Sanjak, French Mandate, Antioch, Middle East, Town of Keseb

KESEB NAHIYESININ TOPLUMSAL YAPISI VE FRANSIZ MANDA İDARESINCE ANTAKYA’DAN KOPARILMASI/ THE SOCIAL STRUCTURE OF THE TOWN JESEN AND ITS SEVERANCE FROM ANTAKYA BY THE FRENCH MANDATE ADMINISTRATION

Öz

Antakya birçok medeniyete ev sahibi yapmış bir şehirdir. İslamiyet’in ilk devirlerinden itibaren Müslümanlığı tanımış, ancak Hristiyanlarca da kutsal sayılan bir yer olmuştur. Dini önemin yanı sıra jeo stratejik olarak da dikkati çekmiş ve Avrupalılar Ortadoğu’da var olmak için burayı hep ele geçirmeyi planlamışlardır. Nitekim Haçlılar bunda başarılı da oldular. Ancak daha sonra tekrar Müslümanlar burayı ele geçirdiler. Osmanlı Devleti bölgenin en son hakimi olmuştur. Antakya’da Tanzimat ile birlikte Hristiyanlar varlıklarını arttırmışlardır. Sonuçta İslam hakimiyeti Birinci Dünya Savaşı’na kadar devam etmiştir. 1918’den itibaren işgal edilen Antakya’da Fransız mandası kurulmuş ve yeniden Hristiyan bir güç bölgede boy göstermiştir. Ermeniler en yoğun bulunan millet olarak öne çıkmıştır. Manda yönetimi Antakya’nın önemli bir beldesi olan Keseb kasabasına 1921 Ankara Anlaşması’ndan sonra daha fazla Ermeni yerleştirmiştir. Böylece Keseb Ermeni beldesi haline getirilmiştir. Bu güce dayanan Ermeniler Manda idaresinin haklarındaki ayrımcı tutumlarına güvenerek Otonom İskenderun Sancak’ı İdaresi’nden ayrılıp Nusayrilerin yoğun olduğu Lazkiye’ye bağlanmak istemişlerdir. Fransız Manda’sı bu talebi kabul etmiş ve sonuçta binlerce yıldır Antakya’ya bağlı bulunan  Keseb, Lazkiye’ye bağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İskenderun Sancağı, Fransız mandası, Antakya, Ortadoğu, Keseb kasabası

Kaynakça

• Bazantay, Pierre. (1935). Les Etats du Levant Sous le Mandat Français, La Pénétration de l’Enseignement dans le sandjak d’Alexandrette, thèse de doctorat de l’Université de Paris, Beyrouth, Imprimerie catholique.
• Demir, Yaşar. (2007). “Fransa’nın Sancak ve Civarında Ermenilere Yönelik Yerleştirme Faaliyetleri”. Genelkurmay Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi.
• Demir; Yaşar. (2012). “Hatay'da Misyon ve Misyonerlik Faaliyetleri”, Akademik Bakış Dergisi, sayı:32.
• Dominique, Jimenez. (1986). Les missionnaires franciscaines et la Cilicie : regard d’un franciscain de Terre Sainte, 1884-1922, thèse de 3ème cycle, université Jean Moulin, Lyon.
• Gündüz, Ahmet. (2009). XVI Yüzyılda Antakya Kazası (1550-1584), Antakya, Mustafa Kemal Üniversitesi Yayınları.
• Poujulat G. (1831). « Lettre 171. Correspondance d’Orient, t. 7.
• Sahillioğlu Halil. « Antakya ». TDV Ansiklopedisi, c. 3.
• Umar, Ömer Osman. (2004). Osmanlı Yönetimi ve Fransız Manda İdaresi Altında Suriye (1908-1938), Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.