İş Motivasyonun Örgütsel Bağlılığa Olan Etkinin İncelenmesi: Sultangazi/İstanbul İlköğretim Okullarında Bir Araştırma / An Analysis of the Relationship Between Job Motivation and Organizational Commitment: A Research at Primary Schools in Sultangazi/Ista

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 35, 0 - 0, 24.09.2016

Feyza Çağla Oran Seyhan BİLİR Güler Pervin Bilir

Öz

Özet

Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalarda, “İş motivasyonu” ve “örgütsel bağlılık” kavramlarının örgütlerin başarısının ve etkinliğinin artırılmasında önemli rolü olduğu belirtilmektedir. Bu çalışmanın amacı; İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin iş motivasyonları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel araştırma metodu (relational research method) kullanılmıştır. İstanbul ili Sultangazi ilçesindeki ilköğretim okullarında çalışan 306 öğretmen araştırmanın örneklem grubunu oluşturmuştur.  Çalışmanın verileri; “Kişisel Bilgi Formu”, örgütsel bağlılık için; "Örgütsel Bağlılık Ölçeği",  iş motivasyonu için; “İş Motivasyonu Ölçeği”  ile toplanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerle özetlenmiştir. Örgütsel bağlılık ve iş motivasyonu ilişkisi “Pearson Korelasyon Tekniği” ile analiz edilmiştir. Örgütsel bağlılık alt boyutları ve iş motivasyonu alt boyutları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi için regresyon modelleri oluşturulmuştur.  Bu çalışmada iş motivasyonu ile örgütsel bağlılık arasında pozitif bir ilişki olduğu görülmüştür. Buna ek olarak duygusal bağlılığın içsel ve dışsal iş motivasyonu yordamada önemli bir değişken olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak öğretmenlerin iş motivasyonunu artırmak için örgütsel bağlılıklarının artırılmasına yönelik faaliyetlerin artırılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler: İş Motivasyonu, Örgütsel Bağlılık, Öğretmenler, İlköğretim Okulu

Abstract

It is stated that in the recent scientific studies that the concepts of “job motivation” and “organizational commitment” have a significant role in enhancing the success and effectiveness of organizations.  The main purpose of this study is to analyze the relationship between the job motivation and organizational commitment of the teachers performing duties in primary education school system. The relational research method has been used in this research. Three hundred six teachers employed in the primary education school in the Sultangazi sub-province of Istanbul province have formed the sample group of the research. The research data have been collected by using: “Personal Information Form”, “Organizational Commitment Scale” for organization commitment and “Job Motivation Scale” for job motivation. The findings obtained in the research have been summarized through defining statistical methods. The organizational commitment and job motivation relationship has been analyzed by means of the “Pearson Correlation Technique”. Regression models have been formed in order to determine the relationships between the organizational commitment sub-dimensions and job motivation sub-dimensions. It has been noted in this study that there is a positive correlation between job motivation and organizational commitment. In addition to this, it has been determined that emotional commitment is a significant variable in assessing internal and external job motivation. In conclusion, it can be proposed that in order to enhance the job motivation of the teachers, their organizational commitment should be increased.

Key words: Job Motivation, Organizational Commitment, Teachers, Primary Education School

Kaynakça

• Ağca, V. ve Ertan H. (2008). Duygusal bağlılık içsel motivasyon ilişkisi: Antalya'da beş yıldızlı otellerde bir inceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 5,(2),135-156.
• Akbaş, T.T. (2010). Örgütsel etik iklimin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Mobilya sanayi büyük ölçekli işletmelerinde görgül bir araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (19), 121-137.
• Allen, N.J. and Meyer, J.P. (1996). Affective, continuance and normative commitment to the organization: An examination of construct validity. Journal of Vocational Behavior, 49(3), 252-276.
• Ay, Ü. ve Karadal H.(1995). Örgütsel iş duyumu etkenleri ve doyum düzeylerine ilişkin yurtkur’da bir araştırma. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5, 63-74.
• Balay, R. (1999). İş görenlerin örgütsel bağlılık etkenleri ve sonuçları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32 (1), 237-246
• Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Cabar, H. ve Serinkan, C. (2009). Hemşirelerin çalışma motivasyonunu etkileyen faktörler: Denizli devlet hastanesinde yapılan bir araştırma. Üçüncü Sektör Kooperatifcilik, 44 (4),50-66.
• Choi, M. (2011). Employees' attitudes toward organizational change: A literature review. Human Resource Management, 50 (4):, 479-500.
• Çakar, N.D. ve Ceylan A. (2005). İş motivasyonunun çalışan bağlılığı ve işten ayrılma eğilimi üzerindeki etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (1), 52-66.
• Çöl, G. ve Gül, H. (2005). Kişisel özelliklerin örgütsel bağlılık üzerine etkileri ve kamu üniversitelerinde bir uygulama. Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19,(1), 291-306.
• Çubukçu, K. ve Tarakçıoğlu, S. (2010). Örgütsel güven ve bağlılık ilişkisinin otelcilik ve turizm meslek lisesi öğretmenleri üzerinde incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2 (4), 57-78.
• Donovan, J.J., (2009). İş motivasyonu, endüstri, iş ve örgüt psikolojisi el kitabı. Derleyenler: Anderson, Neil-Öneş, Deniz-Sinangil, Handan, Kepir-Viswesvaran, Chockalingam. 1. Basım, Literatür Yayıncılık.
• Dündar, S., Özutku, H., Taşpınar, F. (2007). İçsel ve dışsal motivasyon araçlarının işgörenlerin motivasyonu üzerindeki etkisi: Ampirik bir inceleme. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2),105-119.
• Erdem, M. (2010). Öğretmen algılarına göre liselerde iş yaşamı kalitesi ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Educational Administration: Theory and Practice, 16(4), 511-536.
• Eren, E. (2008). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. 11.Basım, Beta Basım, İstanbul.
• Ertan, H. (2008). Örgütsel bağlılık, iş motivasyonu ve iş performansı arasındaki ilişki: Antalya'da beş yıldızlı otel işletmelerinde bir inceleme. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Gagne, M., Forest, J., Gilbert, M. H., Aube, C., Morin, E. and Malorni, A. (2010). The Motivation at Work Scale: Validation Evidence in Two Languages. Educational and Psychological Measurement, 70 (4), 628–646.
• Görmüş, A. Ş. Ve Kahya, V. (2014). Hizmet İçi Eğitim Programlarının Kamu Çalışanlarının Motivasyonuna Etkisi: Eti Maden İşletmelerinde Bir Uygulama. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1 (1), 37-49, Uşak.
• Güçlü, H. (2006). Turizm Sektöründe Durumsal Faktörlerin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi. T.C. Anadolu Üniveristesi Yayınları, No:1681, Turizm ve Otel İşletmeciliği Yüksekokulu Yayınları, No:9, Eskişehir.
• Hanks, K. (1999), İnsanları Motive Etme Sanatı, Çev: Can İkizler, I. Baskı, Alfa Yayınları.
• İnce, M. ve Gül H. (2005).Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık, İleri Giden Ofset, Ankara.
• Jaivisarn, V. (2010). How organizational culture of japanese multinationals ın thailand ınfluences japanese-speaking thai employees’ organizational commitment. Journal of International Business and Economics, 10 (1), 106-120.
• Karakaya A. ve Ay F.A. (2007). Çalışanların motivasyonunu etkileyen faktörler: Sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 31 (1): 55-67.
• Karakaya E.Y. ve. Kılınç, H.H. (2014). Spor Liselerinde Çalışanların Örgütsel Bağlılığının İncelenmesi. Ankara Üniv. Spor Bil Fak Dergisi, 12 (1), 11-18.
• Karaköse T. ve Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentilerinin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2 (1), 3-14.
• Karataş, S. ve Güleş H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), 74-89.
• Katsikea E., Theodosiou M., Perdikis, N., Kehagias J. (2011). The effects of organizational structure and job characteristics on export sales managers’ job satisfaction and organizational commitment. Journal of World Business, 46, 221-233.
• Kaya F., Polat F., Kaya S. (2014). Resmi ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin görüşleri Elazığ ili örneği. Milli Eğitim, 202, 59-75.
• Keser A. (2006). Çalışma yaşamında motivasyon, Alfa Akademi, İstanbul.
• Koçel T. (2005). İşletme yöneticiliği. Arkan Basım,10. Baskı, İstanbul.
• Littlejohn A. (2008). The tip of the iceberg: factors affecting learner motivation. Regional Language Centre Journal, 39 (2), 214-225.
• Mathieu, J.E. and Zajac, D.M. (1990). A review and meta-analysis of the antecedents, correlates, and consequences of organizational commitment. Psychological Bulletin, 2 (108), 171-194.
• Meyer, J.P. and Allen, N.J., (1991). A three component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1 (1), 61-98.
• Meyer, J.P., ve Allen, N.J. (1997). Commitment in the workplace: Theory, research, and application. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Millette, V. and Gagne, M.(2008). Designing volunteers’ tasks to maximize motivation, satisfaction and performance: the impact of job characteristics on volunteer engagement. Motivation and Emotion, 32 (1), 11-22.
• Mowday, RT., Porter, LW., Steers, RM. (1982). Employee- organization linkages: the psychology of commitment, absenteeism and turnover. New York: Academic Press.
• Naldöken Ü., Ekinci H., Biçer E.B. (2011). Bir devlet hastanesinde ek ödeme yapılmasının işgören motivasyonu üzerindeki etkileri . Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,12 (2), 283-295.
• Ölçer, F. (2005). Departmanlı mağazalarda motivasyon üzerine bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (25), 3-75.
• Örücü, E. ve Kanbur, A. (2008). Örgütsel-yönetsel motivasyon faktörlerinin çalışanların performans ve verimliliğine etkilerini incelemeye yönelik ampirik bir çalışma: hizmet ve endüstri işletmesi örneği. Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 5(1), 85-97.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 18 (2),113 -130.
• Öztürk Z. ve Dündar H. (2003). Örgütsel motivasyon ve kamu çalışanlarını motive eden faktörler. Ç.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4 (2), 57-67.
• Randall, D. M. (1987). Commitment and the organization: The organization man revisited. Academy of Management Review, 12, 460-471.
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmenlerin iş motivasyonlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21 (2), 575-588.
• Saldamlı, A.(2009). İşletmelerde örgütsel bağlılık ve işgören performansı. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Serin, M.K. ve Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 18 (3), 435-459.
• Sezgin F. (2010). öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35 (156), 142-159.
• Shagholi, R.., Hussin, S., Siraj, S., Naimie, Z., Assadzadeh, F., Moayed, F. (2010). Current thinking and future view: participatory management a dynamic system for developing organizational commitment. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2 (2), 250-254.
• Steyrer, J., Schiffinger, M., Lang R. (2008). Organizational commitment-a missing link between leadership behavior and organizational performance. Scand. J. Mgmt, 24, 364-374.
• Şirin Y., Bilir P., Karademir T. (2013). The effect of organizational commitment on job performance: the case of the kahramanmaras provincial directorate of youth services and sports. International Journal of Academic Research Part B, 5(4), 65-71.
• Tanrıverdi, S. (2007). Katılımcı okul kültürünün yabancı dil öğretmenlerinin iş motivasyonuyla ilişkisine yönelik örnek bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Wasti A. (2000). Meyer ve Allen’in üç boyutlu örgütsel bağlılık ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik analizi. 8.Ulusal Yönetim ve Örgüt Kongresi Bildiriler Kitabı, 25-27 Mayıs, Nevşehir, 401-410.
• Weng, Q., McElroy, J. C., Morrow, P. C., Liu, R. (2010). The relationship between career growth and organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 77 (3), 391-400.
• Yağcı K. (2007). Meyer-Allen örgütsel bağlılık modeli yaklaşımıyla otel işletmeleri işgörenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerinin ölçülmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (3), 114-129.
• Yalçın, A., İplik, F.N. (2007). A grubu seyahat acentelerinde çalışanların örgütsel bağlılıklarını etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Adana ili örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 483-500
• Yıldırım, N. (2011). Okul müdürlerinin motivasyonları üzerine nitel bir inceleme. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 71-85.
• Yıldırım, N. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenleri güdüleme düzeylerine ilişkin öğretmenlerin ve okul müdürlerinin görüşleri. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, (6), 2, 132-140.
• Yılmaz, F. (2009). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürünün öğretmenlerin iş motivasyonu üzerindeki etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Konya.
• Yılmazer, A. (2010). Örgütsel bağlılık ve extra rol davranışı arasındaki ilişkiler: imalat sektöründe bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5 (2), 236-250.
• Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: Teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 445-458.