KENDİNİ BİLMENİN BİR AŞAMASI OLARAK MESNEVÎʼDEAŞK TASAVVURU

Yıl 2018, Cilt: 46 Sayı: 46, 185 - 210, 06.01.2019

Abdullah Kuşlu

Öz

Aşk kavramı,
sȗfîlerin Allah'a olan sevgilerini ifade etmek için geçmişten bu yana
kullandıkları bir kavramdır ve aşk denilince ilk akla gelen sȗfîlerden biri
Mevlânâ Celâleddin Rȗmî'dir. Onun eserlerinde bu kavram cüz'î ve küllî aşk
olarak üzere tasavvur edilmekle birlikte âşık/sâlik için varılması gereken
menzil küllî aşktır. Küllî aşk Elest Bezmiʼnde kulun Hakkʼa verdiği söze
şahitlik yapmasıdır. Bu anlamda muhakkik âşıkların her an Hakkʼın varlığını
hissetmeleri, her dem Oʼna  dâir ve
Oʼndan konuşmak istemelerinin sebebi de Elest Bezmiʼnde kurdukları bu ezelî
temastan kaynaklanmaktadır. Bu ezelî temas sebebiyle onlar bazen ihtiyârî bazen
gayr-i ihtiyârî  ama sürekli olarak
Mâşuk-ı Hakîkîʼye meyletmektedirler. Bu makâle Mevlânâʼnın cüzʼî ve küllî aşk
tasavvurunu ortaya koymakta ve aşkın insanın kendini ve
Rabbini bilmesine yol açan bir sâik olup olmadığı sorularını cevaplamayı  hedeflemektedir.  

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf, Mesnevî, Küllî Aşk, Cüz’î Aşk

Kaynakça

• Altıntaş, Ramazan, Mevlânâʼda Gönül Kelâmı, Vefa Yay. İstanbul 2007.
• Ankaravî, İsmâil Rusȗhî, Şerh-i Mesnevî I, İstanbul 1872.
• Ankaravî, İsmâil Rusȗhî, Şerh-i Mesnevî II, İstanbul 1872.
• Ankaravî, İsmâil Rusȗhî, Şerh-i Mesnevî V, İstanbul 1872.
• Ankaravî, İsmail Rusȗhî, Minhâcuʼl Fukarâ, Haz. Sâfi Arpaguş Vefa Yay. İstanbul 2008.
• Ankaravî, İsmail Rusȗhî, Nisâbüʼl Mevlevî, Terc.Tâhiruʼl Mevlevî, (Haz.Yakup Şafak, İbrahim Kunt), Tekin Kitabevi Konya 2005.
• Arpaguş, Sâfi, Mevlânâ ve İslâm Vefa Yay. İstanbul 2008.
• Baltacı, Halil, “Saf Aşkın Üstadı: Ahmed Gazzalî ve Tasavvuf Anlayışı”, Tasavvuf, İstanbul 32 (2013).
• Chittick, C. William, Tasavvuf –Kısa Bir Giriş-, Çev.Turan Koç, İz Yay. V. bs. İstanbul 2011.
• Çetinkaya, Bayram Ali, “İkiz Ruhlar”ın Konuşma Dili: Semâ”, Tasavvuf, (Mevlânâ Özel Sayısı), Ankara (2007).
• Gölpınarlı, Abdülbâki, Mesnevî Tercemesi ve Şerhi I-II, İnkılâp Yay. İstanbul 2017.
• Karamustafa, Ahmet T., Tasavvufun Oluşumu, Terc. Nagihan Doğan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay. İstanbul 2017.
• Kılıç, M. Erol, Sȗfî ve Şiir –Osmanlı Tasavvuf Şiirinin Poetikası, İnsan Yay. VIII. bs. İstanbul 2011.
• Konuk, A. Avni, Mesnevî-i Şerif Şerhi I, Haz. Selçuk Eraydın, Mustafa Tahralı, Kitabevi Yay. İstanbul 2012.
• ........, Mesnevî-i Şerif Şerhi III, Haz. Osman Türer, Mustafa Tahralı, Sâfi Arpaguş, Kitabevi Yay. İstanbul 2012.
• ........, Mesnevî-i Şerif Şerhi V, Haz. Osman Türer, Mustafa Tahralı, Sâfi Arpaguş, Kitabevi Yay. İstanbul 2012.
• ........, Mesnevî-i Şerif Şerhi VI, Haz. Selçuk Eraydın, Mehmet Demirci, Mustafa Tahralı, Sâfi Arpaguş, Necdet Tosun, Kitabevi Yay. İstanbul 2012.
• ........, Mesnevî-i Şerif Şerhi X, Haz. Mehmet Demirci, Süleyman Gökbulut, Mustafa Tahralı, Kitabevi Yay. İstanbul 2012.
• Kuşlu, Abdullah, Die Korrelation zwischen dem Schöpfer und der Schöpfung in Masnavī von Rūmī, Basılmamış Doktora Tezi, Rheinische Friedrich-Wilhelms- Universität Bonn 2018.
• Mevlânâ Celâleddin Rȗmî, Mesnevî -Maʾnevī I-VI, Haz. Adnan Karaismailoğlu, Derya Örs, Konya Kültür Gmbh. Konya 1384.
• Muslu, Ramazan, “The shortest Way to God is through Love”, Gotteserlebnis und Gotteslehre: Christliche und İslamische Mystik im Orient, Wiesbaden 38 (2010).
• Nicholson, Reynold A., The Mystics of Islam, London 1963.
• Ritter, Helmut, Das Meer Der Seele, Leiden 1955.
• Schimmel, Annemarie, Sufismus (eine Einführung in die Islamische Mystik), C.H. Beck München 2008.
• Schimmel, Annemarie, The Triumphal Sun: A Study of the Works of Jalâloddin Rumi, Albany, 1993.
• Schimmel, Annemarie: Rumi – Ich bin Wind du bist Feuer-, Köln: Hugendubel, 1982.
• Uludağ, Süleyman, “Aşk”, DİA., İstanbul 1991, IV.
• Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü Kabalcı Yay. İstanbul 2005.
• Yardım, Ali, Mesnevî Hadisleri, Damla Yay. İstanbul 2008.