ANNE-BABALARIN AHLAK VE AHLAK EĞİTİMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 4, 132 - 151, 04.11.2018

Nazike Karagözoğlu

Öz

Anne-babaların iyi-kötü,
doğru-yanlış algıları, örnek durumlar ve davranışlar karşısında gösterdikleri
tepkiler yoluyla, çocukta ahlaki eğitimin temelleri atılır. Bu çalışmanın
amacı, anne-babaların ahlak ve ahlak eğitimi kavramlarını nasıl
tanımladıklarını belirlemek ve çocuklarına ahlaki eğitim verirken kullandıkları
yöntemleri belirlemektir. Çalışmanın örneklemini 50 gönüllü ebeveyn
oluşturmuştur. Katılımcı görüşleri yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı
ile alınmıştır. Toplanan veriler üzerinde içerik analizi gerçekleştirilmiştir.
Elde edilen verilere göre ebeveynler ahlak kavramını “Birey, toplum ve yaratan
açısından uyulması gereken kurallar; manevi değer ve davranışlar; iyi ve güzel
huy” olarak tanımlamışlardır. Ebeveynler ahlak eğitimin temeli olarak aileyi
görmekle birlikte medya, okul ve çevrenin de ahlaki eğitimde etkili olduğunu
belirtmişlerdir. Ebeveynlerin ahlak eğitiminde daha çok telkin yöntemini
kullandıkları, davranışları ile örnek olmaya çalıştıkları belirlenmiştir.
Ebeveynlerin ahlak eğitimine ilişkin önerileri incelendiğinde, öncelikli olarak
ailelerin ahlaki eğitim açısından geliştirilmesi yönünde önerilerde
bulundukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ahlak, Ahlak Eğitimi, Ebeveyn, Yöntem, Eğitim

Kaynakça

• • Aktan, C.C., (2009). Ahlak ve Ahlak Felsefesine. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi 1(1):0-0. http://dergipark.gov.tr/hiad/issue/7647/328756.
• • Aktaş Arnas, Y., (2005). 3-18 Yaş Grubu Çocuk ve Gençlerin İnteraktif İletişim Araçlarını Kullanma Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi, The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(4), 59-66.
• • Atıcı, R., (2014). Sınıf İçerisinde Öğrenci Davranışlarına Etki Eden Etmenler. The Journal of Academic Social Science Studies, 28: 413-427.
• • Aydın, M.Z., (2003). Ailede Ahlak Eğitimi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7(12):125-158.
• • Berkowitz, M.W. and Grych, J.H., (1998). Fostering Goodness: Teaching Parents To Facilitate Children's Moral Development. Journal of Moral Education, 27(3):371-391.
• • Cevizci, A., (2002). Etiğe Giriş. Paradigma Yayınları: İstanbul.
• • Ceylan, Y., (2012). Toplumsal Değerler ve Medya Etiği. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7):45-58.
• • Çetinkaya, L. ve Sütçü, S.S., (2016). Çocukların Gözüyle Ebeveynlerinin Bilişim Teknolojileri Kullanımlarına Yönelik Kısıtlamaları ve Nedenleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 7(1):79-116.
• • Çiftçi, O., (1991). Çocuğun Sosyalleşmesinde Ailenin Rolü. Aile ve Toplum Dergisi, 1(2)19-21.
• • Dağlı, G. ve Beyazsaçlı, M., (2010). Ana-Baba Tutumu ve Kendini Gerçekleştirme Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7:1-16.
• • Erjem, Y. ve Çağlayandereli, M., (2006). Televizyon Ve Gençlik: Yerli Dizilerin Gençlerin Model Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1):15-30.
• • Erken, M., (2009). Empati Becerisinin Ahlaki Davranışlar Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• • Hardy, S.A., Padilla-Walker, L.M., and Carlo, G., (2008) “Parenting Dimensions and Adolescents' İnternalisation Of Moral Values. Journal of Moral Education”, 37(2):205-223.
• • Kabadayı, A. ve Aladağ, K.S., (2010). Farklı İlköğretim Kurumlarına Devam Eden Öğrencilerin Ahlaki Gelişimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, (7)1:878-898.
• • Kanık Tetik, A., (2006). İlköğretim Çağı Çocuğunun Ahlâk Gelişiminde Manevi Değerlerin Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• • Kaya, M., (1997). Ailede Anne-Baba Tutumlarının Çocuğun Kişilik Ve Benlik Gelişimindeki Rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(9):193-204.
• • MEB, (2013). Çocuk gelişimi ve eğitimi ahlak gelişimi. http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Ahlak%20Geli%C5%9Fimi.pdf.
• • Mones, A.G. ve Haswell, E.L., (1998). Morality as a Verb: The Process of Moral Development within the “Family Culture”, Journal of Social Distress and the Homeless. 7(2):91-105.
• • Royal, C.W. and Baker, S.B., (2005). Effects of a Deliberate Moral Education Program on Parents of Elementary School Students. Journal of Moral Education, 34(2):215-230.
• • Seçer, Z., Sarı, H. ve Olcay O., (2006). Anne Tutumlarına Göre Okulöncesi Dönemdeki Çocukların Ahlaki ve Sosyal Kural Bilgilerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16:539-557.
• • Smetana, J.G., (1999). The Role of Parents in Moral Development: A Social Domain Analysis. Journal of Moral Education, 28(3):311-321.
• • Spınrad, T.L., and et al., (1999). The Relations of Parental Affect and Encouragement to Children’s Moral Emotions and Behaviour. Journal of Moral Education, 28:323-337.
• • Şengün, M., (2007). Ahlak Gelişimin Psiko-Sosyal Dinamikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23(23):201-221.
• • Şengün, M., (2013). Anne-Baba Tutumuna Göre Lise Öğrencilerinin Ahlâki Olgunluk Düzeyleri. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12(23): 203-215.
• • Tezel Şahin, F. ve Özbey, S., (2007). Aile Eğitim Programlarına Niçin Gereksinim Duyulmuştur? Aile Eğitim Programları Neden Önemlidir?. Aile ve Toplum 3(12):7-12.
• • Walker, L.J. ve Hennig, K.H., (1999). Parenting Style and the Development of Moral Reasoning. Journal of Moral Education, 28(3):359-374.