DOĞUM EYLEMİNDE EBELİK GEREKSİNİMLERİNİN OREM ÖZBAKIM YETERSİZLİK KURAMINA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 41 - 47, 30.04.2019

İlkay Ünal Hafize Öztürk Can Nazan Tuna Oran

Öz

            Doğum eylemi, doğal ve
fizyolojik bir süreç olmasının yanında, annenin sağlığını fiziksel ve emosyonel
yönden etkileyen önemli bir yaşamsal deneyimdir. Doğum eyleminde verilen bakım ve
mümkün olan en az müdahale ile gebenin güvenli ve olumlu bir doğum deneyimi
yaşamasını sağlamak, bunu deneyimlerken doğum eylemine aktif katılımı yönünde
kadını cesaretlendirmek, yenidoğanın sağlıklı dünyaya gelmesini sağlamak amaçlanmaktadır.
Doğum fizyolojik bir olay olsa da kadın hayatında morbidite ve mortalite
riskinin yüksek olduğu bir süreçtir. Bu süreç, kadının biyo-fiziksel,
psikolojik ve sosyo-ekonomik boyutlarını etkileyerek yaşam aktivitelerine ilişkin
sorun yaşamasına ve dolayısı ile öz-bakım gücünün azalmasına neden olabilir.
Öz-bakım, bireylerin yaşamlarını, sağlık ve iyiliklerini korumak için
kendilerine düşeni yapmalarıdır. Kendi öz-bakımını karşılayamayanların
öz-bakımını karşılayan kişi bağımlı bakım ajanı olarak tanımlanmaktadır.
Bağımlı bakım ajanının gücü bakım verilen bireyin öz-bakım gereksinimlerini
karşılamada yetersiz ise bağımlı
bakım eksikliği ortaya çıkar. Doğum
eyleminde bağımlı bakım ajanı, ebedir. Doğum eylemindeki gebeler destekleyici
ebelik bakımına ihtiyaç duymaktadırlar. Bu derleme ile doğum eyleminde ebelik
gereksinimlerinin “Orem Öz-bakım Yetersizlik Kuramı”na göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ebe, Ebelik Bakımı, Doğum Eylemi, Öz-Bakım, Orem, Orem

Kaynakça

• 1. Abushaikha, L.A., (2007). Methods of Coping with Labor Pain Used by Jordanian Women. J Transcult Nurs.: Cilt:18, Sayı:1, pp:35-40. DOI:10.1177/1043659606294194.
• 2. Arslan, H., Karahan N., ve Çam, Ç., (2008). Ebeliğin Doğası ve Doğum Şekli Üzerine Etkisi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi: Cilt:1, Sayı:2, ss:55-56.
• 3. Yılmaz, S.D. ve Beji, N.K., (2010). Gebelikte Öz Bakım Gücünün Değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi: Cilt:20, Sayı:4, ss:137-142.
• 4. Çelik, A. ve Yıldırım, Y., (2016). Orem Öz Bakım Eksikliği Hemşirelik Kuramı'na Göre Vazovagal Senkop’u Olan Hastanın Hemşirelik Bakımı: Olgu Sunumu. Journal of Cardiovascular Nursing: 7(14):182-186. DOI: 10.5543/khd.2016.38358.
• 5. Kılıç, A., (2005). Dorothy Orem’in Özbakım Modelinin Sezaryen ile Doğum Yapan Kadınların Hemşirelik Bakımına Uygulanması. Doktora Tezi. Ankara: Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Yüksek Okulu Kadın Hastalıkları ve Doğum Hemşireliği Bilim Dalı.
• 6. Velioğlu, P., (1999). Orem’in Özbakım Yetersizliği Kuramı. Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. İstanbul: Alaş Ofset. ss:323-346.
• 7. Orem, D.E., (2001). Nursing: Concepts of practice (6th ed.). St. Louis, MO: Mosby.
• 8. Öztürk, C. ve Karataş, H., (2008). Orem’in Özbakım Yetersizlik Kuramı ve Posttravmatik Epilepside Hemşirelik Bakımı. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi: Cilt:11, Sayı:2, ss:85-91.
• 9. Altay, N. ve Çavuşoğulu, H., (2013). Using Orem’s Self-care Model for Asthmatic Adolescents. Journal for Specialists in Pediatric Nursing: Cilt:18(3):233–242. DOI: 10.1111/jspn.12032.
• 10. Alligood, M.R. ve Tomey, A.M., (2002). Nursing Theory Utilization & Application. 2nd Edition. Mosby an Affiliate of Elsevier United States of America: pp:239-266.
• 11. Sert, E., Erkal, Y., ve Oran, N.T.,(2014). Ebelikte Roy Adaptasyon Modeli’nin Antenatal Değerlendirmede Kullanımı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi: Cilt:3, Sayı:4, ss:1147-1160.
• 12. Koç, Z., Kızıltepe, S.K., Çınarlı, T., ve Şener, A., (2017). Hemşirelik Uygulamalarında, Araştırmalarında, Yönetiminde ve Eğitiminde Kuramların Kullanımı. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi: Cilt:14, Sayı:1, ss:62-72. DOI: 10.5222/HEAD.2017.062.
• 13. Yıldırım, A. ve Çevik, B., (2010). Diyabetik Ayak Vaka Örneğinde Hemşirelik Gereksinimlerinin Orem Özbakım Kuramına Göre Değerlendirilmesi, Sted: Cilt:25, Sayı:5,ss:205-212.
• 14. Fawcett, J., (2005). Contemporary Nursing Knowledge: Analysis and Evaluation of Conceptual Models of Nursing. 2nd Edition. USA: FA Davis Comp. pp:223-319.
• 15. Avdal, E.Ü. ve Kızılcı, S., (2010). Diyabet ve Özbakım Eksikliği Hemşirelik Teorisinin Kavram Analizi. DEUHYO ED: Cilt:3, Sayı:3, ss:164-168.
• 16. Ünal, İ., (2017). Annelerin Doğumdan Memnuniyetine ve Doğum Eyleminde Destekleyici Bakımına Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı.
• 17. Felipe, L.C., Araújo, A.R.A., and Vitor, A.F., (2014). Nursing Process According the Model of Self-care in a Cardiac Bedridden Patient. Journal of Research Fundamental Care Online: Cilt:6, Sayı:3, pp:897-908. DOI: 10.9789/2175-5361.2014v6n3p897.
• 18. Özkan, F., Zincir, H. ve Seviğ, E.Ü., (2014). Birden Fazla Kronik Hastalığı Olan Bir Çocuğa Orem Öz Bakım Yetersizliği Teorisine Göre Hemşirelik Bakımı Verilmesi: Bir Olgu Sunumu. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi: Cilt:2, Sayı:2, ss:71-79.
• 19. Meneguessi, G.M., Teixeira, J.P.D.S., and Jesus, C.A.C., (2012). Rehabilitation in Spinal Cord: Reflection on the Applicability of the Orem’s Self-care Theory. Journal Nursing UFPE Online: Cilt:6, Sayı:12, pp:3006-3012. DOI: 10.5205/1981-8963-v6i12a7710p3017-3023-2012.
• 20. Adams, E.D. and Bianchi, A.L., (2008). A Practical Approach to Labor Support. JOGNN: Cilt:37, Sayı:1, pp:106-115. DOI:10.1111/j.1552-6909.2007.00213.x.
• 21. Akın, B., (2017). Doğum Alanı: Ebelik Uygulama Teorisi. Edt. Tuna Oran, N., Öztürk Can, H. Ebelik uygulamaları için teori. Ankara: Alter yayıncılık. ss:239-258.
• 22. Başgöl, Ş. ve Beji, N.K., (2015a). Doğum Eyleminin Birinci Evresinde Sık Yapılan Uygulamalar ve Kanıta Dayalı Yaklaşım. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi: Cilt:5, Sayı:2, ss:32-39.
• 23. T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi, (2009). Erişim Linki: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/dsbyr_2.pdf. (Erişim Tarihi: 03.02.2019).
• 24. Yılmaz, S.D., (2017). Doğumun Birinci Evresi. İçinde: Ebelere Yönelik Kapsamlı Doğum. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• 25. Rathfisch, G.Y. ve Güngör, İ., (2009). Doğum Eyleminin Birinci Evresinin Yönetiminde Kanıta Dayalı Uygulamalar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi: Cilt:11, Sayı:3, ss:53-64.
• 26. Aktaş, S. ve Pasinlioğlu, T., (2016). Ebenin Empatik İletişim Becerisinin Doğum Eylemine ve Doğum Sonrası Döneme Etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi: 19 (Özel Sayı), ss:38-45.
• 27. Kömürcü, N. ve Ergin A.B., (2008). Doğum Ağrısı ve Yönetimi. İstanbul: BEDRAY yayıncılık, ss:2-10.
• 28. Başgöl, Ş. ve Beji, N.K., (2015b). Doğum Eyleminin İkinci ve Üçüncü Evresinde Sık Yapılan Uygulamalar ve Kanıta Dayalı Yaklaşım. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi: Cilt:5, Sayı:3, ss:66-71.
• 29. Tortumluoğlu, G., Okanlı, A. ve Erci, B., (2003). Gebelerin Aile Ortamını Algılamaları İle Öz Bakım Gücü Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi: Cilt:6, Sayı:1, ss:24-36.