Şükrullah Çelebi’nin Edvar-ı Musiki eserinin 30. ve 31. fasılları: Ses sağlığı

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 1843 - 1852, 30.12.2018

Gonca Soysal Nildem Kızılaslan Fikri Soysal

Öz

Bu çalışma 15. Yüzyıl müzik teorisyenlerinden Ahmedoğlu Şükrullah Çelebi’nin Edvar-ı Musiki (EM) eserinin otuz ve otuz birinci fasıllarında ses sağlığına yönelik önerilerini günümüz modern tıp çerçevesinde açıklamak amacıyla yapılmıştır. Müellif tıp, musiki ve dini ilimlerde uzmanlığı bulunan, Türkçe, Arapça ve Fars dillerini iyi seviyede bilen bir âlimdir. Otuz ve otuzbirinci fasıllarını çalıştığımız kitabın ilk 15 faslı Kitabül Edvar’ın Türk diline tercümesi, bir kısmı Kenzü’t- Tuhaf’dan alıntı bir kısmı ise müstakildir. Ses sağlığı, ses sisteminde yer alan tüm organ ve yapıların fizyolojik olarak uyumlu bir şekilde çalışması anlamına gelmektedir. Bu fizyolojik uyumda herhangi bir bozukluk ses sağlığını olumsuz etkilemekte ve ses kusurlarına neden olmaktadır. Müellif otuzuncu fasılda sese iyi gelen yiyecekler bildirmiştir. Bunların başlıcaları şunlardır: Ispanak, ebegümeci, pişmemiş yumurta sarısı, incir, bakla, bal şerbeti, hardal, badem yağı gibi maddelerin sesi açtığından bahsedilmiştir. Otuz Birinci fasılda ise kar suyu içmek, ekşi yiyecekler yemek, esrar içmek, istifra etmek ve yatarken bir şeyler okumak ses kısıklığına ya da bozukluğuna neden olduğu belirtilmektedir. Çalışmamızda Şükrullah Çelebi’nin 15.yy. da yazılmış eserinde bulunan önerilerinin günümüz alternatif tıp uygulamaları ile birçok bakımdan uyumlu olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

ses sağlığı, şükrullah çelebi, edvar-ı musiki, alternatif tıp

Kaynakça

• 1. http://www.nih.gov/. Taking Care of Your Voice. [Çevrimiçi] 6 March 2017. [Alıntı Tarihi: 15 9 2018.] https://www.nidcd.nih.gov/health/taking-care-your-voice.
• 2. Voice Disorders in the General Greek Population and in Patients With Laryngopharyngeal Reflux. Spantideas N, Drosou E, Karatsis A, Assimakopoulos D. 2015, Journal of Voice, Cilt 29 (3), s. 389.e27-389.e32.
• 3. The Prevalence of Voice Problems Among Adults in the United States. Bhattacharyya N. 2014, Laryngoscope, Cilt 124, s. 2359–2362.
• 4. Prevalence of Voice Disorders in the General Population, Based on the Stockholm Public Health Cohort. Lyberg-Åhlander V, Rydell R, Fredlund P, Magnusson C, Wilén S. 2018, Journal of Voice, Cilt ARTICLE IN PRESS. 5. Prevalence of Voice Disorders in Singers: Systematic Review and Meta-Analysis. Pestana PM, Vaz-Freitas S, Manso MC. 2017, Journal of Voice, Cilt 31 (6), s. 722-728.
• 6. Bardakçı, Murat. Ahmed Oğlu Şükrullah; Şükrullah’ın Risalesi ve 15. Yüzyıl Şark Musikisi Nazariyatı. İstanbul : Pan, 2012.
• 7. Kamiloğlu R. Ahmed Oğlu Şükrullah ve “Edvâr-I Mûsikî” Adlı Eseri. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı (Türk Din Mûsikîsi). Ankara : Doktora Tezi, 2007. s. 28.
• 8. Genetic resources collections of leafy vegetables (lettuce, spinach, chicory, artichoke, asparagus, lamb’s lettuce, rhubarb and rocket salad): Composition and gaps. Van Treuren R, Coquin P, Lohwasser U. 2011, Genet. Resour. Crop Evol., Cilt 59, s. 981–997.
• 9. Spinach: Better management of downy mildew and white rust through genomics. Correll JC, Bluhm BH, Feng C, Lamour K, duToit LJ, Koike ST. 2011, Eur. J. PlantPathol, Cilt 129, s. 193–205.
• 10. Summer (subarctic) versus winter (subtropic) production affects spinach (Spinacia oleracea L.) leaf bionutrients: vitamins (C, E, Folate, K1, provitamin A), lutein, phenolics, and antioxidants. Lester GE, Makus DJ, Hodges DM, Jifon JL. 2013, J Agric Food Chem., Cilt 61 (29), s. 7019-27.
• 11. Evaluation of oxalate concentration in the U.S. spinach germplasm collection. Mou BQ. 2008, Hortscience, Cilt 43, s. 1690-1693.
• 12. Contribution of dietary oxalatetourinary oxalate excretion. Holmes RP, Goodman HO, Assimos DG. 2001, Kidney Int., Cilt 59 (1), s. 270-276.
• 13. Pre-clinical anti-inflammatory aspects of a cuisine and medicinal millen-nial herb: Malva sylvestries L. Prudente AS, Loddi AM, Santos AR, Pochapski MT, Piz-zolatti MG, Hayashi SS et al. 2013, Food Chem Toxicol, Cilt 58, s. 324-31.
• 14. Ethno botanical and scientific aspects of Malva sylvestris L.: amillennial herbal medicine. Gastparetto JC, Matrins CA, Hayashi SS, Otuky MF, Pontarolo R. 2012, J Pharm Pharmacol, Cilt 64 (2), s. 172-89. 15. Traditional uses of some medicinal plants in Malatya (Turkey). Tetik F, Civelek S, Cakilcioglu U. 2013, J Ethnophar-macol., Cilt 146 (1), s. 331-46.
• 16. Patterns of self-medication with medicinal plants and related adverse events--a South American survey. Consolini AE, Ragone MI. 2010, Curr Drug Saf, Cilt 5, s. 333-41.
• 17. Ebegümeci Bitkisinin Bazı Fiziko Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi. Keskin F, Cihanalp C, Külcü R, Yilmaz D. Diyarbakır, Türkiye : yazarı bilinmiyor, 2-5 Eylül 2015, 29. Ulusal Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi, , s. 403-407.
• 18. Pozantı (Adana) ve Çevresindeki Bazı Bitkilerin Yerel Adları ve Etnobotanik Özellikleri. Bağcı Y, Savran A, Dural H. 2006, SÜ Fen Ed Fak Fen Derg., Cilt 27, s. 77-82.
• 19. Rakıcıoğlu N. Yumurta ve Sağlıklı Beslenme. [Çevrimiçi] 2013. [Alıntı Tarihi: 25 09 2018.] http://www.yum-bir.org/UserFiles/File/yumurta.pdf.
• 20. Phytochemical and nutritional significance of cactus pear. Stintzing FC, Schieber A, and Carle R. 2001, European Food Research and Technology, Cilt 212 (4), s. 396-407.
• 21. Nutritional and medicinal use of cactus pear (Opuntiaspp.) cladodes and fruits. Feugang JM, Konarski P, Zou DM, Stintzing FC, Zou CP. 2006, Front Biosci, Cilt 11, s. 2574-89.
• 22. Bozokalfa K, Aşçıoğul T, Eşiyok D. Sağlıklı beslenmede bakla ve fitokimyasallar. [Çevrimiçi] 2016. [Alıntı Tarihi: 26 09 2018.] http://www.dunyagida.com.tr/kose-yazisi/saglikli-beslenmede-bakla-ve-fitokimyasallar/1250.
• 23. Balın Kalite Nitelikleri, Beslenme ve Sağlık Açısından Önemi. Karadal F, Yıldırım Y. 2012, Erciyes ÜnivVet Fak Derg., Cilt 9 (3), s. 197-209.
• 24. Thomas J, Kuruvilla KM, Hrideek TK. Mustard in Handbook of Herbs and Spices. [dü.] Peter KV. Cambridge England : Woodhead Publishing Ltd., 2012. s. 607. 25. The effect of radio frequency heat treatment on nutritional and colloid-chemical properties of different white mustard (Sinapisalba L.) varieties. Ildiko SG, Klara KA, Marianna TM, Agnes, B, Zsuzsanna MB, Balint C. 2006, Innovative Food Science and Emerging Technologies, Cilt 7, s. 74 -79.
• 26. Anonim. Badem Eylem Planı 2013-2017. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: 26 9 2018.] https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Badem%20Eylem%20Planı.pd.
• 27. Jahn AF. The Vocal Apparatus Structure and Function. The Singers Guide to Complete Health. Oxford : Oxford University Press, 2013, s. 11-23.
• 28. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü. Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi 2015. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: 15 09 2017.] http://www.bdb.hacettepe.edu.tr/TOBR_kitap.pdf.
• 29. “Alternative Medical Therapy” Use Among Singers :Prevalence and Implications for the Medical Care of the Singer. Surow JB, Lovetri J. 2000, Journal of Voice, Cilt 14 (3), s. 398-409.
• 30. Hall JE. Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji. [çev.] Yeğen BÇ. 11. basım. Ankara : Nobel Tip Kitabevleri, 2011. s. 889-893. 31. Oral care and dentinal hypersensitivity. Pray WS. 2001, U.S. Pharmacist, Cilt 26, s. 19-22.
• 32. Consequences of excessive use of Amlarasa (sour taste): A case-control study. Panara KP, Acharya R. 2014, Ayu, Cilt 35 (2), s. 124–128.
• 33. Association between individual response to food taste and gastroesophageal symptoms. Shibata T, Nakamura M, Omori T, Tahara T, Ichikawa Y, et al. 2015, Journal of Digestive Diseases, Cilt 16 (6), s. 337-341.
• 34. Medical Management of the Professional Singer. Jahn AF. March 2009, Med Probl Perform Art, Cilt 24 (1), s. 3-9.
• 35. Gupta R. The Effects of Marijuana on the Voice. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: 26 09 2018.] http://www.ohniww.org/the-effects-of-marijuana-on-the-voice/.
• 36. Yıldırım M. Resimli Sistematik Anatomi.Ankara : Nobel Tıp Kitabevleri, 2013. s. 38.