Memduh Şevket Esendal’ın eserleri üzerine bir bibliyografya denemesi

Yıl 2019, Sayı: 14, 103 - 117, 21.03.2019

Yasin Beyaz

https://doi.org/10.29000/rumelide.540997

Öz

Bibliyografyalar akademik ve özellikle de biyografi
çalışmaları için önemli kaynaklardır. Bu kaynaklar sayesinde hazırlanacak ilmi
eserler daha ciddi ve detaylı bir mahiyet kazanmaktadır. Türk edebiyatının en
önemli hikâye yazarlarından ve hikâyeciliğimizin kilometre taşlarından biri
olan Memduh Şevket Esendal hakkında bu anlamda tam ve bütünlüklü bir
bibliyografya çalışması yapılmamıştır. Onun hakkında yapılan çalışmaların
(diğer edebiyatçılarımız hakkında yapılanlarla mukayese ettiğimiz zaman) yok
denecek kadar az olduğunu görmekteyiz. 
Bunda onun siyasi olarak durduğu yerin ve fikirlerinin büyük etkisi
vardır. Onun fikri ve siyasi tercihleri ademiyete mahkum edilmesindeki temel
etkendir. Böyle göz ardı edilen bir edebiyatçıyı tekrardan gün yüzüne çıkarmak
için uzun soluklu bir çalışma gerekmektedir. Buna Esendal’ın uzun yazarlık
hayatını da eklemek lazımdır. Yaklaşık yarım asırlık bir zaman dilimi içinde
çeşitli siyasi ve edebi çevreler içinde yer almış, hayatının önemli bir
bölümünü yurt dışında geçirmiş biri olarak onun eserlerini bir araya getirmek
çok da kolay değildir. Ayrıca müstear isimler kullanarak hikâyeler kaleme
alması araştırmayı biraz daha zorlaştırmaktadır. Fakat Osmanlı’dan Cumhuriyet’e
neşredilmiş olan edebi dergilerle alakalı yapılan tezler bu zorlukları bir
nebze de olsa kolaylaştırmıştır. Ancak gazeteler için aynı şeyleri söylemek
mümkün değildir. Çünkü gazetelerin edebi yönden incelenmesi ve yazar
kadrolarıyla tezler dergilere nazaran zayıf kalmıştır. Buna ek olarak bazı
gazete nüshalarının ve ciltlerinin bulunmaması da bu alandaki eksikliklerdendir.
Bu çalışmada bütün bu olumsuzluklara rağmen Memduh Şevket Esendal’ın siyasi ve
edebi çevresi dikkate alınarak dönemin süreli yayınlarının tamamına yakını
taranarak onun eserlerinin bütünlüklü bir bibliyografyası ortaya konulmak
istenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Memduh Şevket, bibliyografya, hikâye, Tanin gazetesi, Ulus gazetesi

An essay of bibliography on works of Memduh Şevket Esendal

Öz

Bibliographies are important sources for academic
and especially biographical studies. Thanks to these sources, the scientific
works are more serious and detailed. About Memduh Şevket Esendal, one of the
most important story writers of Turkish literature and one of the milestones of
our storytelling, a complete bibliography study has not been made in this
sense. We can see that the studies about him (when we compare with the other
writers of our literature) are really few. The place and ideas of his political
standing in it has a great impact on this. His idea and political choices are
the main factors condemning the decree. A long-term study is needed in order to
reopen such a neglected literate. It should be added to Esendal's long life of
authorship. It is not easy to put together all his works as a person who has
taken part in various political and literary circles in a period of half a
century and has spent a significant part of his life abroad. In addition,
writing stories using pseudonyms makes research more difficult. However, the
theses about the literary journals published from the Ottoman Empire to the
Republic facilitated these difficulties. But it is not possible to say the same
things for newspapers. Because the literary analysis of the newspapers and the
author's staff and theses were weaker than journals. In addition, the absence
of some newspaper copies and volumes is one of the shortcomings in this area.
In this study, in the light of the political and literary environment of Memduh
Şevket Esendal, despite all these problems, almost all of the periodicals of
the period were screened and a complete bibliography of his works is presented.

Anahtar Kelimeler

Memduh Sevket, bibliography, story, Tanin newspaper, Ulus newspaper

Kaynakça

• Adıvar, H. E. (2016). Sonsuz Panayır. İstanbul: Can Yayınları. Alangu, T. (1968). Cumhuriyet’ten Sonra Hikaye ve Roman 1. İstanbul. Ayaşlı, M. (2016). Geniş Ufuklara ve Yabancı İklimlere Doğru. İstanbul: Timaş Yayınları. Beyaz, Y. (2018). Göldedeki Adam Memduh Şevket Esendal. İstanbul: Pınar Yayınları. Çetişli, İ. (2004). Memduh Şevket Esendal. Ankara: Akçağ Yayınları. Esendal, A. (1972). Bir Açıklama, Türk Dili. (251), 427. Esendal, M.Ş. (2001). Kızıma Mektuplar. Ankara: Bilgi Yayınevi. Esendal, M.Ş. (2003). Oğullarıma Mektuplar. Ankara: Bilgi Yayınevi. Kolcu, A. (2004). Musavver Fen ve Edeb Mecmuası (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Memduh Şevket. (3 Muharrem 1328-15 Kanunisani 1910). Geçen Lakırdılar. Tanin, s. 2. Memduh Şevket. (17 Muharrem 1328-29 Kanunisani 1910). Geçen Lakırdılar. Tanin, s. 2. Türkarslan, H. (2011). Vakit Gazetesi’nde Edebi ve Kültürel Hareketlilik (29 Ekim 1923-4 Ekim 1926) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Uyguner, M. (1991). Memduh Şevket Esendal. Ankara: Bilgi Yayınevi. Yund, K. (Haziran 1972). Esendal’dan Anılar. Türk Dili. (249), 239.