Yaratıcı Endüstriler, Yaratıcı Emek ve Özerklik: Özgürlük mü? Denetim mi?

Yıl 2018, Sayı: 22, 155 - 173, 28.12.2018

Dilek Evirgen

Öz

1990’li yıllardan itibaren kültürel üretim alanı, küresel politikalarda yaratıcı endüstriler olarak

tanımlanmaktadır. Esnek emek biçimlerinin eşlik ettiği yaratıcı endüstriler, yaratıcı çalışanlara

demokratik ve özerk bir çalışma yaşamı vaad etmektedir. Bu makalede yaratıcı endüstriler ve yaratıcı

emeğin özerklik koşulları tartışmaya açılmaktadır. İlk olarak, yaratıcı endüstriler politikalarının

ortaya çıkışı ve karakteristikleri incelenmektedir. Ardından yaratıcı emek literatürü ve esnek

çalışma koşullarında yaratıcı emeğin özerklik olanakları alanda yürütülen tartışmalar üzerinden

değerlendirilmekte ve durum tespiti yapılmaktadır. Makalenin temel varsayımı ise, güvencesiz

çalışma koşullarının emeğin üzerindeki denetim mekanizmasını arttırmasına rağmen, yaratıcılığın

özgün doğası ve esnek koşulların, yaratıcı emeğin göreli özerkliğine olanak sağlayan bir potansiyele

sahip olduğu yönündedir. Bu olanak, demokratik, eleştirel ve yaratıcı toplumsal dönüşümler için

yaşamsaldır.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcı Endüstriler, Yaratıcı Emek, Özerklik

Kaynakça

• Artun, A. (2006). Modernliğin Sınırında Sanat – Eleştiri, Özerklik, Siyaset, Üç Konuşma. İstanbul: MÜGSF Yayınları.
• Artun, A. (2014). Sanat Emeği. A. Artun (Editör). Sanat Emeği Kültür İşçileri ve Prekarite. Sanat Emeği. İstanbul: İletişim, s.11-31
• Banks, M. (2010). “Autonomy Guaranteed: Cultural Work And The ‘Art-Commerce’ Relation, Journal for Cultural Research, 14(3), 251–269.
• Banks, M. ve Hesmondhalgh, D. (2009). “Looking For Work in Creative Industries Policy”, International Journal of Cultural Policy, 15(4), 415-430.
• Banks, M. ve O’Connor, J. (2009). “After The Creative Industries”, International Journal of Cultural Policy, 15(4), 365-373
• Cohen, N. S. (2014). Bir Mücadele Alanı Olarak Kültürel İş: Freelance Çalışanlar ve Sömürü. Vincent Mosco ve Christian Fuchs (Editör). Marx Geri Döndü: Medya, Meta ve Sermaye Birikimi. Ankara: Nota Bene, 45-82.
• Cunningham, S. D. (2002). “From Cultural to Creative Industries: Theory, Industry and Policy Implications”, Media International Australia Incorporating Culture and Policy: Quarterly Journal of Media Research and Resources, 102(1), 54-65.
• Cunningham, S.D. (2009). “Creative Industries as a Globally Contestable Policy Field”, Chinese Journal of Communication, 2(1), 13-24.
• Demir, E. (2014). “Yaratıcı Endüstriler”, İlef Journal, 1(2), 87-107.
• Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü (çev.M. Küçük) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Flew, T. ve Cunningham, S. (2010). “Creative Industries After The First Decade of Debate”, The Information Society, 26(2), 113-123.
• Flew, T. (2012). The Creative Industries: Culture and Policy. Sage Publications: London.
• Florida, R. (2012). The Rise of the Creative Class. Basic Books: New York.
• Galloway, S. ve Dunlop, S. (2011). “Kamu Politikalarında Kültürel ve Yaratıcı Endüstri Tanımları Üzerine Bir Eleştiri”, Yeni, 2(1), 67-91.
• Garnham, N. (2005). “From Cultural to Creative Industries”, International Journal of Cultural Policy, 11(1), 15-30.
• Gill, R. ve Pratt, A. (2008). “Precarity And Cultural Work In The Social Factory? Immaterial Labour, Precariousness And Cultural Work”, Theory, Culture & Society, 25, 1-30.
• Golding, P. ve Murdock, G. (1997). Kültür, İletişim ve Ekonomi Politik, S. İrvan (Editör). Medya Kültür Siyaset, (çev. D. B. Kejanlıoğlu). Ankara. Ark. S. 49-77.
• Göçmen, Ö. P. (2011). “Sanatın Metalaşmasının Değişen Yüzü: Sanat Sponsorluğu”, 1.Uluslararası Sanat Sempozyumu, Ankara.
• Hartley, J., Potts, J., Cunningham, S., Flew, T., Keane, M., ve Banks, J. (2018). Yaratıcı Endüstrilerde Temel Kavramlar. (çev: Ahmet Tolungüç, Senem Gençtürk Hızal, Nihan Gider Işıkman, Erman Demir). Ankara: Başkent Üniversitesi YAKEM Yayınları.
• Harvey, D. (2010). Postmodernliğin Durumu. Çev. Sungur Savran, Metis: İstanbul.
• Hesmondhalgh, D. (2010). “Medya Endüstrisi Üzerine Yapılan Çalışmalarda Siyaset, Kuram ve Yöntem”, Mülkiye, 2010, XXXIV (269), 11-28.
• Hesmondhalgh, D. ve Baker, S. (2008) “Creative Work and Emotional Labour in the Television Industry”, Theory, Culture & Society, 25(7–8), 97–118.
• Hesmondhalgh, D. ve Baker, S. (2011), Creative Labour Media Work in Three Cultural Industries. Routledge:New York.
• İliç, T. D. (2014). Habercilikte Editoryal Bağımsızlık Sorunu: Türkiye’deki Anaakım Televizyon Kanalları Üzerine Bir İnceleme, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Lash, S. ve Urry, J. (1994). Economies of Signs and Space, Sage:London.
• Kaya, E. (2016). “Kapitalist Emek Sürecinin Öğeleri Ekseninde Kültürel Endüstriler ve Yaratıcı Emek” İletişim : Araştırmaları, 14(1), 43-74.
• Pratt, A.C. (2008). “Creative Cities: The Cultural Industries And The Creative Class’, Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, 90 (2), 107–117.
• Ray, G. (2014). Kültür Endüstrisi ve Sanat Yönetimi. A. Artun (Editör). Sanat Emeği Kültür İşçileri ve Prekarite. Sanat Emeği. İstanbul: İletişim, s.11-31
• Raunig, G. (2014). Kitlelerin Aldatılışı Olarak Yaratıcı Endüstriler. A. Artun (Editör). Sanat Emeği Kültür İşçileri ve Prekarite. Sanat Emeği. İstanbul: İletişim, s.219-237.
• Ryan, B. (1992) Making Capital from Culture: The Corporate Form of Capitalist Cultural Production, Walter de Gruyter: Berlin.
• Yörük, E. (2018). “Yaratıcı Endüstriler Politikaları ve Yaratıcı Emek Üzerine Bir Tartışma”, Emek Araştırma Dergisi (GEAD), 9(13), 49-72
• Wayne, M. (2003).Marksizm ve Medya Araştırmaları. (çev. Barış Cezar). Yordam: İstanbul.
• Williams, R. (1993). Kültür. İletişim:İstanbul.
• İnternet: Jameson, F. (Ekim 2018). ‘The Cultural Logic of Late Capitalism’ Web: https:// zwubbenablog.files.wordpress.com/2016/10/jameson-cultural-logic-of-late-capitalism1. pdf adresinden 5 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• İnternet: Lee, D. (2013) “Creative Labour in the Cultural Industries”, Sociopedia.isa, 1-13, http://www.sagepub.net/isa/resources/pdf/CreativeLabour.pdf adresinden 12 Ağustos 2018 tarihinde alınmıştır.