Psikanalitik Yaklaşım Açısından Baba-Oğul İlişkisi: Gişe Memuru ve Beş Vakit Filmleri

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 145 - 159, 30.06.2018

Semih Salman

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.354020

Cited By: 3

Öz

İlkel zamandan bu yana toplum
sürekli olarak değişime uğramıştır. Toplumun en önemli ögelerinden biri olan
aile de bu değişime kayıtsız kalamamıştır. Aile yapısındaki değişimler,
şüphesiz aile bireylerini de etkileyerek, onların birbirine karşı tutum ve davranışlarına
da yansımaktadır. Bu sebeple çalışmada, baba ve oğul arasındaki ilişkiyi
etkileyen faktörler (toplumsal değişim, oedipus kompleksi, aile ve toplumsal
yapı) üzerinde durularak, bu ilişkinin Türk sinemasındaki yansıması ele
alınmaktadır. Söz konusu çalışmada, oedipus kompleksi kavramının yanı sıra
başta Sigmund Freud ve Jacques Lacan olmak üzere çeşitli yazarların bu konudaki
görüş ve çalışmalarına yer verilmiştir. Son olarak, 2000 sonrasında çekilip
gösterime giren iki örnek film üzerinden baba-oğul ilişkisi, oedipus kompleksi
bağlamında çözümlenmiştir. Çalışmada, Nitel araştırma deseni olarak yöntemler içinde araştırma
konusu açısından olgubilim deseninin uygun olduğu düşünülmüştür. Araştırma
konusuna ve amacına uygun olarak ise, amaçlı örnekleme yöntemlerinden “benzeşik
durum örneklemesi” kullanılmıştır. Ayrıca, bahsedilen bu karakterlerin çevresiyle yaşadığı
ilişki de oedipus kompleksi açısından incelenecek olan bir diğer konudur. 

Anahtar Kelimeler

Baba, Oğul, Türk Sineması, Oedipus Kompleksi, psikanaliz

Father-Son Relationship in Terms of Psychoanalytic Approach: Gişe Memuru and Beş Vakit Films

Öz

Since primitive society society
has constantly changed. The family, which is one of the most important
documents of society, has not kept this change indifferent. Changes in family
structure undoubtedly also affect family members, reflecting their attitudes
towards each other and their behavior. For this reason, the factors affecting
the relationship between father and son (social change, oedipus complex, family
and social structure) are discussed and the reflection of this relationship in
Turkish cinema is discussed. In this study, besides the concept of oedipus
complex, various authors such as Sigmund
Freud ve Jacques Lacan were included in their views and works. Finally, the
father-son relationship over the two sample films that were drawn and shown
after 2000 was resolved in the context of the oedipus complex. In the study, it
is thought that the pattern of research is appropriate in terms of research as
methods of qualitative research design. In accordance with the research purpose
and purpose, "sampling of analogous situation" has been used for
purposeful sampling methods. In addition, the relationship of these characters
with their surroundings is another subject to be examined in terms of the
oedipus complex.

Anahtar Kelimeler

Father, Son, Turkish Cinema, The Oedipus Complex, Psychoanalysis

Kaynakça

• Berger, A. A., (1986), Media Analysis Techniques, 6. Basım, London: Sage Publications.
• Berger, A. A., (2014), Kültür Eleştirisi: Kültürel Kavramlara Giriş, çev. Özgür Emir, 2. Basım, İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö., A., Demirel, F., Karadeniz, Ş., Çakmak, E., K., (2014), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 18. Basım, Ankara: Pegem Akademi.
• Clero, Jean Pierre, (2011), Lacan Sözlüğü, çev. Özge Soysal, 1. Basım, İstanbul: Say Yayınları,
• Connell, Raewyn, (1998), Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, çev. Cem Soydemir, 1. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Craib, Ian, (2011), Psikanaliz Nedir?: Psikanaliz Okulları ve Psikoterapi Üzerine Eleştirel Bir Giriş, çev. Ali Kılıçlıoğlu, 3. Basım, İstanbul: Say Yayınları.
• Dönmezer, İbrahim, (2004), Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi, 5. Basım, İzmir: E.Ü. Basımevi.
• Elsaesser, T., ve Hagener, M. (2014), Film Kuramı: Duyular Yoluyla Bir Giriş, çev. Berhan Soner, Barış Yıldırım, 1. Basım, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Erhat, Azra, (2007), Mitoloji Sözlüğü, 15. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Freud, Sigmund, (2014a), Haz İlkesinin Ötesinde Ben ve İd, çev. Ali Babaoğlu, 4. Basım, İstanbul: Metis.
• Freud, Sigmund, (2014b), Psikanaliz Üzerine, çev. A. Avni Öneş, 18. Basım, İstanbul: Say Yayınları.
• Freud, Sigmund, (2015), Psikanalize Giriş: Nevrozların Genel Kuramı, çev. A. Can İdemen, 1. Basım, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Giddens, Anthony, (2014), Modernite ve Bireysel –Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum, çev. Ümit Tatlıcan, 2. Basım, İstanbul: Say Yayınları.
• Güleç, C. ve Batmankaya, M., (2013), Freud, 4. Basım, İstanbul: Say Yayınları.
• Kabadayı, Lale, (2013), Film Eleştirisi: Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler, 1. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kojeve, Alexandre, (2007), Otorite Kavramı, çev. Murat Erşen, 1. Basım, İstanbul: Bağlam.
• Lacan, Jacques, (2013), Fallus’un Anlamı, çev. Saffet Murat Tura, İstanbul: Altıkırkbeş Yayın.
• Leeuwen, T. V., & Carey, J., (2001), Handbook of Visual Analysis, London: Sage Publication.
• Mendel, Gerard, (2005), Sosyo-Psikanaliz Açıdan Otorite: Son Sömürge Çocuk, çev: Hüsen Portakal, 1. Basım, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Nasio, J. D., (2012), Oedipus: Psikanalizin En Önemli Kavramı, çev. Canan Coşkan, 1. Basım, İstanbul: Say Yayınları.
• Şimşek, A., Yıldırım, H., (2013), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 9. Basım, Ankara: Seçkin.
• Tura, Saffet M., (2012), Freud’dan Lacan’a Psikanaliz, 5. Basım, İstanbul: Kanat Yayınevi.