Melodram ve Tragedyanın Ahlaki Evreninin Çağan Irmak Filmlerindeki Dönüşümü

Yıl 2019, Özel Sayı (1) Mayıs 2019, 396 - 414, 10.05.2019

Duygu Turgay

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.511812

Öz

Gerek
melodram gerekse tragedya olsun her iki tür de ahlak dersi vererek ahlaki olanı
vurgulamayı amaçlamaktadır. Melodram, ahlaksal ölçüler içinde sıralanmış
olaylar dizisinden oluşan bir türdür. Aristoteles’in tanımı ile tragedya da
ahlaksal bakımdan ağırbaşlı, başı ve
sonu olan, belli bir uzunluğu bulunan bir eylemin taklididir. Çalışmada melodram ve
tragedyanın ahlaki değer vurgusuna dayanan anlatısının Çağan Irmak filmlerine
nasıl yansıdığı ve bu filmlerde bu yansımanın nasıl bir dönüşüm geçirdiği
sorularına cevap bulmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda melodramın ve
tragedyanın “ahlaki” tanımı ve bu tanımın her iki türün anlatı yapısına
yansıması üzerinde durulmuştur. Ayrıca çalışmada Çağan Irmak’ın örneklem alınan
filmleri incelenerek Çağan Irmak’ın “ahlak” kavramını nasıl ele aldığı üzerinde
de durulmaktadır. Çalışmada Çağan Irmak’ın Issız
Adam (2008), Dedemin İnsanları (2011),
ve Unutursam Fısılda (2014) olmak
üzere üç filmi örneklem olarak alınmıştır. Çalışmada örneklem olarak alınan bu
filmlerde melodram ve tragedya kavramları çerçevesinde sinematik imajlar
incelenmiştir. Çağan Irmak, filmlerinde hem melodram hem de tragedyanın
unsurlarından ve anlatı yapısından yararlanmaktadır. Ayrıca Çağan Irmak’ın
filmlerinde, ahlaki değer vurgusu yaptığı da söylenebilir. Fakat bu ahlaki
değer vurgusu ne melodramda olduğu gibi keskin çizgilerle birbirinden ayrılmış
zıtlıklar üzerinden yapılmakta ne de tragedyada olduğu gibi ahlaki yönden üstün
karakterler ile gerçekleştirilmektedir. Çağan Irmak filmlerinde, toplumsal
ahlaki normlardan ve de karakterlerin eylemlerinden çok, evrensel ahlaki
normlara ve karakterlerin duygu durumlarına ağırlık verilerek bu filmler,
ahlaki yönden melodram ve tragedya türlerinden farklılaşmıştır.

Anahtar Kelimeler

Melodram, Tragedya, Ahlak

Kaynakça

• Akarsu, Bedia (1998). Mutluluk Ahlakı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Akbulut, Hasan (2008). Kadına Melodram Yakışır: Türk Melodram Sinemasında Kadın İmgeleri. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Aktan, Coşkun Can (2009). “Ahlak ve Ahlak Felsefesine Giriş”. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi. 1(1), s. 38-59.
• Aristoteles (1987). Poetika, İsmail Tunalı (çev.), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aristoteles (2014). Nikomakhos’a Etik, Furkan Akderin (çev.), İstanbul: Say Yayınları.
• Barut, Basri (2001). “Türk Basınında Etik”. 1. Ulusal Uygulamalı Etik Kongresi Kitabı. Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Felsefe Bölümü, s. 142-147.
• Billington, Ray (1997). Felsefeyi Yaşamak: Ahlak Düşüncesine Giriş, Abdullah Yılmaz (çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bingöl, Mustafa (2015). “Eflatun’da Bilgi ve Ahlak İlişkisi”. Etü, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (1), s. 173-186.
• Birand, Kamıran (1958). İlk Çağ Felsefesi Tarihi. Ankara: Ajans Türk Matbaası.
• Brooks, Peter (1995). The Melodramatic Imagination: Balzac, Henry James, Melodrama and The Mode of Excess, New Haven. CN: Yale University Press.
• Cevizci, Ahmet (2001). Ortaçağ Felsefesi Tarihi. Bursa: Asa Kitabevi.
• Cevizci, Ahmet (2001a). Onyedinci Yüzyıl Felsefesi Tarihi. Bursa: Asa Kitabevi.
• Çelebi, Nilgün (2003). “Ahlak, Etik ve Toplum”. Bilge: Yayın Tanıtım Eleştirel Tahlil Dergisi. (39), s. 3-11.
• Çüçen, Kadir (1999). Felsefeye Giriş. Bursa: Asa Kitabevi.
• Dedeoğlu, Gözde (2004). Etik Düşünce ve Postmodernizm. İstanbul: Telos Yayıncılık.
• Deleuze, Gilles (2005). Spinoza. Pratik Felsefe, Alber Nahum, Ulus Baker (çev.), İstanbul: Norgunk Yayınları.
• Descartes, Rene (1942). Metafizik Düşünceler, Mehmet Karasan (çev.), İstanbul: Maarif Matbaası.
• Fromm, Erich (1993). Erdem ve Mutluluk: Ahlak Psikolojisi Üzerine Bir İnceleme, Ayda Yörükan (çev.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Fromm, Erich. (2005). Kendini Savunan İnsan: Ahlak Psikolojisi Üzerine Bir Araştırma, Devrim Doğan Yüzer (çev.), İzmir: İlya Yayınları.
• Gökalp, Nurten (2010). Duygu ve Etik. Ankara: Ebabil Yayınları.
• Gündüz, Mustafa (2010). Ahlak Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kant, Immanuel (2002). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, İoanna Kuçuradi (çev.), Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Nutku, Özdemir (1990). Dram Sanatı. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Özsoy, Aydan (2004). “Türkiye’de 1960’lar Dönemi Aile Melodramlarında Kadın ve Erkek İmgesi”. Sinemada Anlatı ve Türler, Ahmet Gürata, Fatma Küçükkurt (Ed.), Ankara: Vadi Yayınları, s. 277-300.
• Platon (1999). Mektuplar, İrfan Şahinbaş (çev.), İstanbul: Çağdaş Matbaa ve Yayıncılık.
• Platon (2012). Devlet, Cenk Saraçoğlu ve Veysel Atayman (çev.), İstanbul: Bordo Siyah Yayınları.
• Rousseau, Jean Jacques (1987). Toplum Sözleşmesi, Vedat Günyol (çev.), İstanbul: Anadolu Yayıncılık.
• Suner, Asuman (2006). Hayalet Ev: Yeni Türk Sinemasında Kimlik, Aidiyet ve Bellek. İstanbul: Metis Yayınları.
• Şener, Sevda (2006). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Topçu, Nurettin (2014). Ahlak. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Uslu, Mehmet Fatih (2011). Melodram Ve Komedi: Osmanlı’da Türkçe ve Ermenice Modern Dramatik Edebiyatlar. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Ankara.