Water God Cults of Lykaonia Region in Roman Period

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 37, 975 - 994, 31.07.2019

Nizam Abay

https://doi.org/10.21550/sosbilder.474328

Öz

The region that involved Konya and Karaman in
Classical Age is called as Lykaonia. About the name of Lykaonia, it is accepted
that this name is rooted in Lukka in Hittites period. A far cry boundary
definitions relating to Lykaonia are given in ancient sources. In an ancient
age, there was Phrygia Paroreus in the west of Lykaonia; Laranda and Kybistra
in the east of Lykaonia; Ancient İsauria, Homanades and East Pisidia in the
south of Lykaonia. Accordingly, since Lykaonia region is at the center of
Anatolia, there was a cultural intensity and variety. As in every geography
where human beings exist, belief system continued it’s cult existence for god
or the gods. However, the studies conducted in the region determined the
existence of the cults that belong to river gods and Poseidon in the Roman
period. The
data related to this cults situation, which is updated with new researches, is reached by means of archaeological materials
depicted and depicted on grave structures, on the embossed rock monument
unearthed in various ways, architectural block, coins.

Anahtar Kelimeler

Lykaonia, Ancient Period, Poseidon, River God, cult

ROMA DÖNEMİNDE LYKAONİA BÖLGESİ SU TANRISI KÜLTLERİ

Öz

Klasik Çağ’da, Konya ve Karaman’ı içine alan
bölgeye Lykaonia denilmektedir. Lykaonia adının ise, Hititler dönemindeki Lukka’dan
kaynaklandığı kabul edilir. Antik kaynaklarda Lykaonia’ya ilişkin olarak çok
değişik sınır tanımlamaları verilmektedir. Antik Çağ’da Lykaonia’nın batısında
Phrygia Paroreus, doğusunda Laranda ve Kybistra, güneyinde Antik İsauria,
Homanades ve Doğu Pisidia yer almaktadır. Dolayısıyla Lykaonia Bölgesi, Anadolu’nun merkezinde bulunmasından dolayı kültürel
bir yoğunluk ve çeşitliliğe sahip olmuştur. İnsanoğlunun
var olduğu her coğrafyada olduğu gibi bu bölgede de inanç sistemi, tanrıya ya
da tanrılara kült varlığını sürdürmüştür. Nitekim bölgede yapılan araştırmalarda Roma Dönemi
içerisinde su tanrıları diye tanımladığımız nehir tanrıları ve deniz tanrısı
Poseidon’a ait kültlerin varlığı saptanmıştır. Yeni araştırmalarla güncellenen
bu kültsel duruma ilişkin verilere sikkeler, çeşitli yollarla gün yüzüne çıkan
kabartmalı kaya anıtı, mimari blok, mezar yapılarına ilişkin betimli ve yazıtlı
arkeolojik malzemeler yoluyla ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Lykaonia, Antik Dönem, Poseidon, Nehir Tanrısı, kült

Kaynakça

• Aulock, Hans Von (1976). Münzen und Städte Lykaoniens. Tübingen: Istanbuler Mitteilungen, Beiheft 16.
• Baldıran, Asuman (2009). “Taşkent İlçesi ve Civarı 2007 Yılı Yüzey Araştırması Raporu”. 26. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 26-30 Mayıs 2008, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, C. 1, s. 313-332.
• -------------------------(2010). “Taşkent-Seydişehir 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları”. 27. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 25-29 Mayıs 2009, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, C. 1, s. 121-134.
• -------------------------(2012). “Yeni Örneklerle Lykaonia Bölgesi Kültleri”. Stratonikeia’dan Lagina’ya. Ahmet Adil Tırpan Armağanı. İstanbul: Ege Yayınları.
• Buckler, William Hepburn vd. (1924). “Asia Minor, Monuments from Iconium, Lycaonia and Isauria”. The Journal of Roman Studies. C. 14, s. 24-84.
• Calder, William Moir ve George Ewart Bean (1958). A Classical Map of Asia Minor. London: British Institute of Archaeology.
• BMC Sicily (1963). Catalogue of Greek Coins. Ed. Reginald Stuart Poole, London: Trustees of the British Museum.
• Belke, Klaus ve Marcell Restle (1984). Galatien und Lykaonien. Österreichische Akademie Der Wissenschaften. Tabula Imperii Byzantini. Herbert Hunger. Band-4, Wien.
• Cahn, Hilliard (1981). “Amenanos”. LIMC I/2. S. 7.
• Delemen, İnci. (1993). Anadolu’da Atlı Tanrılar. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• --------------------(1999). Anatolien Rider – Gods. Bonn: Asia Minor Studien, Band 35.
• Dugas, Charles vd. (1924). “Le sanctuaire d’Aléa Athéna à Tégée au IVe siècle”. Paris, 1, s. 90.
• Göktürk, Tevfik (1996). Anadolu Medeniyetleri Müzesi yıllığı. Ankara: Sayı X.
• Imhoof-Blumer, Friedrich (1923). Fluss und Meergötter auf griechischen und römischen Münzen (personifikationen der gewässer). Au siège de la Société.
• Keller, Otto (1909). Die Antike Tierwelt. Saugetiere: Leipzing.
• Malten, Ludolf (1914). Das Pferd im Totenglauben. Jahrbuch des Deutschen ArchäologischenInstituts. S. 29, s. 179-255.
• Mclean, Bradley Hudson (2002). Grek and Latin Inscriptions in the Konya Archaeological Museum. Ankara: RECAM IV.
• Ostrowski, Janusz (1991). Personifications of Rivers in Greek and Roman Art. Cracow: Jagiellonian University Press.
• Pausanias (1964). Periegesis tes Hellados. Description of Greece I-V. Çev: William Heanry Samuel Jones, London: The Loeb Classical Library.
• Plinius (1958). Natural History. Çev. Human Resources Rackham, London: The Loeb Classical Library.
• Ruge, William (1927). Lykaonia maddesi. Paulys Realencyclopädie Der Classischen Altertumswiisenschaft. J. B. Metzlersche Verlagsbuchhandlung Stutgart.
• Strabon, (1993). Antik Anadolu Coğrafyası. (Geogrqphika; Xll, XIII, XIV). Çev. A. Pekman. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Swoboda, Heinrich vd. (1935). Denkmaler aus Lykaonien, Pamphylien und Isaurien. Wien: R. M. Rohrer.
• Weiss, Carina (1986). Griechische Flussgottheiten in Vorhellenisticher. Zeit: Würzburg.
• Wiesner, Joseph (1968). “Fahren und Reiten”. ArchHom 1/F, s. 110-114.
• Wüst, Ernst (1953). “Poseidon”. In Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band XXII,1. Stuttgart Sp., s. 446-557.
• Yılmaz, Mustafa (2005). İsauria - Bozkır Çevresinin Antik Tarihi ve Eserleri. Konya: Kişisel Yayınları.
• Xenophon (1998). Anabasis I (Onbinlerin Dönüşü). Çev. Tanju Gökçol. İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Zoroğlu, Kamil Levent (1988). “Doğu Dağlık Kilikya 1987 Yılı Araştırması”. AST VI, s. 393-406.