BURSA’NIN TAHIL PAZARI VE GALLE HANI

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 37, 659 - 687, 31.07.2019

Fikret Alkan Doğan Yavaş

https://doi.org/10.21550/sosbilder.557845

Cited By: 1

Öz

Osmanlı Devleti’nin ekonomik yapılarından olan
şehiriçi hanları, ulusal ve ulus ötesi ticaretin gelişmesinde önemli rol
oynamıştır. Şehir öğelerinin Osmanlı’daki ilk oluşumları Bursa’da
gerçekleşmiştir. Bu öğelerin ticari birimleri 17. yüzyıla değin şehri uluslar
arası önemli bir ticaret merkezi haline getirmiştir. Bursa’da ticaretin
geliştiği dönemde, tüccarların ihtiyaçları gözetilerek yeni bir pazar oluşturma
ihtiyacı doğduğunda ise, ticari yapıların Hanlar Bölgesi’nin doğusuna kaydığı
görülmektedir. Galle Hanı, bu nedenle şehrin doğu kısmında Kanuni Sultan
Süleyman’ın sadrazamlarından Semiz Ali Paşa tarafından kendi vakfına gelir
getirmek amacıyla yaptırılmıştır. Çalışmamızda günümüze bazı mimari unsurları
ulaşan yapının inşası, tamirleri, bugünkü durumuna gelmesine neden olan
etmenler ile halen zahire pazarı olarak kullanılan bölgeye etkileri, arşiv
bilgilerinden de edinilen bilgilere dayalı olarak yorumlanarak, Bursa
ticaretindeki yeri değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Han, ticaret, Bursa, Galle Han, Yeni Tahıl Pazarı

Bursa’s Grain Market and Galle Khan

Öz

The innercity khans, which were the economic
structures of the Ottoman State, played an important role in the development of
national and transnational trade. The first formations of city elements in the
Ottoman State took place in Bursa. The commercial units of these elements
brought the city into an important international trade centeruntil the 17th
century. In the period of the trade developed in Bursa, it is seen that the
commercial structures shifted to the east of Khans Area when the rewas a need
to create a new bazaar by considering the needs of traders. For this reason,
Galle Han was built by Semiz Ali Pasha, one of the Grand viziers of Suleiman the
Magnificent, in the eastern part of the city to bring in come to his
foundation. In our study, The Khan’s structures reaching some architectural
divisions to today will be evaluated in it sconstruction, repairments, the
factor sthatcause it to come to it spresentst ate and its effects on there
gionwhich is stillused as the grain bazaar in term of theplace of the Bursa
trade, basedon information obtained from the archive in formation.

Anahtar Kelimeler

Lykaonia, Ancient Period, Poseidon, River God, cult

Kaynakça

• Afyoncu, Erhan “Semiz Ali Paşa”. https://islamansiklopedisi.org.tr/semiz-ali-pasa (Erişim Tarihi: 16.03.2019)
• Alkan Günay, Nilüfer (2012). “19. Yüzyıl Başlarında Bursa’da Âyanlıkve Âyanlık Mücadelesi”. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 13, S. 22, s. 1-22.
• Barkan, Ömer Lütfi (1962-1963). “Şehirlerin Teşekkül ve İnkişafı Tarihi Bakımından: Osmanlı İmparatorluğunda İmaret Sitelerinin Kuruluş ve İşleyiş Tarzına Ait Araştırmalar”. İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 23, No. 1-2, s.239-296.
• Batur, Afife (1970). Osmanlı Camilerinde Almaşık Duvar Üzerine. Anadolu Sanatı Araştırmaları II, İstanbul, s. 135-216.
• Baykal, Kazım (1993). Bursa ve Anıtları. Bursa: Hâkimiyet Matbaası.
• Çakıcı, Sermin (2008). A Proposal for Preservation and Rehabilitation of Yeni Galle Pazari Hani (Former Ali Pasa Kervansarayı) and Its Immediate Surrounding in Bursa. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• ____________(2012). “Bursa Tarihi Ticaret Merkezi’ndeki Sürekli Dönüşüm Örneği: Yeni Galle Pazarı Hanı ve Yakın Çevresi”. 24. Uluslararası Yapı ve Yaşam Kongresi Dönüşüm: Yaşama ve Mekâna Etkileri, 05-07 Nisan 2012, Ed: Mimar Evren Böke, Bursa: TMMOB Mimarlar Odası Bursa Şubesi Yayınları.
• Çakır, İbrahim Ethem (2012). “Osmanlı Toplumunda Eş ve Çocuk Sayısı, Statü, Servet: 1671-1678 Sofya Örneği”. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S. 31, s. 41-60.
• Dağlı, Yücel ve Seyit Ali Kahraman (2008). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi: Bursa - Bolu - Trabzon - Erzurum -Azerbaycan - Kafkasya - Kırım-Girit. C. 2, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Develi, Hayati (2003). Sai Mustafa Çelebi Yapılar Kitab-ı Tezkiret’ül Bünyan ve Tezkiret’ül-Ebniye. İstanbul: Koç Kültür Sanat Tanıtım.
• Dörtok Abacı, Zeynep (2008). “Bursa’nın Kent Dokusundaki Değişim (18-19. Yüzyıl)”. Bursa’nın Kentsel ve Mimari Gelişimi, Ed: Cafer Çiftçi, Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları, s. 165-182.
• Ergenç, Özer (2014). XVI. Yüzyıl Sonlarında Bursa. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ersoy, Bozkurt ve Hasan Uçar (2015). “Şehir-İçi Hanlarında Süsleme”. Prof. Dr. Selçuk Mülayim Armağanı, Ed: Aziz Doğanay, İstanbul: Lale Yayıncılık, s. 39-58.
• İbn-i Batuta Seyahatnamesi (2004). Cilt I, Çeviri, İnceleme ve Notlar: A. Sait Aykut, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• İnalcık, Halil (1960). “Bursa I: XV. Asır Sanayi ve Ticaret Tarihine Dair Vesikalar”. Ankara: Türk Tarih Kurumu Belleten, C. 24, S. 93, s. 45-96.
• Kaplanoğlu, Raif (2016). “90. Yılında Bursa Ticaret Borsası”. Bursa: Avrasya Etnografya Vakfı Yayınları.
• Kepecioğlu, Kamil (1934). Bursa Hanları. Bursa: Bursa Halkevi.
• Kuran, Aptullah (1988). “Tezkerelerde Adı Geçen Sinan Eserlerinin Yapı Türlerine Göre Alfabetik Listesi”. Mimarbaşı Koca Sinan: Yaşadığı Çağ ve Eserleri, C. 1, İstanbul: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, s. 155-166.
• Oğuzoğlu, Yusuf (2010). “Osmanlı Dönemi’nde Bir Ticaret Merkezi Olarak Bursa Çarşısı’nın Yükselişi”. Osmanlı Coğrafyasında Çarşı Kültürü ve Çarşılar (1-4 Temmuz 2010) Bildiriler, Ed: Sezai Sevim, Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları, s. 41-45.
• Özbek, Yıldıray (2002). “Osmanlı Beyliği Mimarisinde Taş Süsleme (1300-1453)”. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Pfeiffer Taş, Şule (2015). “Evliya Çelebi’de Şehiriçi Hanları ve Kervansarayları: Mimari ve İşlevsel Sınıflandırma”. Journal of Turkish Studies, Harvard University, C. 44, s. 335-348.
• Sevim, Sezai (2009). “Bursa’nın Yitik Hanları ve Kapan Han”. Bursa’da Yaşam Dergisi, Temmuz, s. 26-33.
• Tankut, Gönül (1973). “Osmanlı Şeh¬rinde Ticari Fonksiyonların Mekânsal Dağılımı”. VII. Türk Tarih Kongresi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 773-779.
• Uğur, Yunus (2015). “Şehirler ve Şehirleşme”. Osmanlı İmparatorluğunda Çevre ve Şehir, s. 293-323.
• Yenişehirlioğlu, Filiz (1981). “XIV.-XV. Yüzyıl Mimari Örneklere Göre Bursa Kentinin Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Gelişimi”, IX. Türk Tarih Kongresi, 21-25 Eylül 1981, C. III, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları s. 1345-1353.