Güreşçilerin Toplumsal Cinsiyet Algıları İle Güreş Sporuna Yaklaşımları Arasındaki İlişki

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1-2, 29 - 41, 30.12.2018

Cem Zafer

Öz

Bu
çalışmada sporun cinsiyet algısı üzerindeki etkileri genel konusu dahilinde
güreş sporunun bireysel ve toplumsal anlamda cinsiyet algısı üzerindeki
etkileri incelenmektedir.Araştırma
kapsamında, Likert ölçeğine göre oluşturulan bir anket formu kullanılmıştır.
2016-2017 döneminde İstanbul’da bulunan güreş salonlarında antrenman yapan 270
güreşçi, tesadüfi örneklem yoluyla araştırmaya dahil edilmiştir. Örneklemin
anket formunda yer alan sorulara verdikleri yanıtlar AMOS programında
güvenilirlik, geçerlilik ve doğrulayıcı analize tabi tutulmuştur.  Araştırma sonucunda güreşçilerin güreş sporu
üzerinden kurguladıkları ve yaşantılarına dâhil ettikleri; “Geleneksel
Toplumsal Cinsiyet Algıları” ile “Eşitlikçi Toplumsal Cinsiyet Algıları”
arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu
anlaşılmıştır. Başka bir deyişle güreşçiler, geleneksel rolleri çerçevesinde
tanımladıkları erkeklik algılarını güreş sporu üzerinden pekiştirmekte ve bu
algıları, hayatlarının her alanında baskın olarak görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

güreş sporu, güreşçilerin erkeklik algısı, gelenekçi toplumsal cinsiyet algısı

Kaynakça

• Akça, E.B. ve Tönel, E., (2011), “Erkek(lik) çalışmalarına teorik bir çerçeve: feminist çalışmalardan hegemonik erkekliğe”. Medyada hegemonik erkek(lik) ve temsil içinde. Ed. İlker Erdoğan. Kalkedon Yayınları, s. 11- 39.
• Amman, M.T., (2000). Sporda Sosyal Bilimler (Ed.: İkizler, H.C.). Alfa Yayınevi, ss: 99-132, İstanbul.
• Arığ, V.N., (1993). Asil spor güreş. Yayın No:118, Ankara: Damla Matbaacılık.
• Arık, H., (2009), “Kahvehanede Erkek Olmak: Kamusal Alanda Erkek Egemenliğinin Antropolojisi”. Der. Ayten Alkan: Cins Cins Mekân içinde (168-201), İstanbul:Varlık Yayınları.
• Atabeyoğlu, C., (1992). Türkiye’de Spor Yazarlığının 100. Yılı, İstanbul: A&B Kitapçılık.
• Ataseven, A., (2005), Tarih boyunca sünnet. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Atay, T., (2012), Çin İşi Japon İşi: Cinsiyet ve Cinsellik Üzerine Antropolojik Değiniler, İletişim Yayınları.
• Aytaç, A. M., (2012), Ailenin Serencamı: Türkiye’de Modern Aile Fikrinin Oluşması, Dipnot Yayınları, İkinci Baskı.
• Barutçu, A., (2013), “İşsiz Erkek-Eksik Erkeklik: Türk Toplumunda İşsiz Erkek Algısı ve Yarattığı Psikolojik Şiddet”. Toplumsal Cinsiyet ve Şiddet içinde. Der. Betül Yarar, Yayın Aşamasında.
• Bayhan, V., (2013). “Beden sosyolojisi ve toplumsal cinsiyet”. Doğu-Batı, 16 (63), 147-164.
• Berktay, F., (2012). Tarihin cinsiyeti. (4. Baskı). İstanbul: Metis.
• Biricik, A., (2008). ‘Erkek Adam’ Ezberini Bozmak Üzerine: Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Sisteminin Resmi Söylem Üzerinden Kurgulanması. Cinsiyet Halleri: Türkiye’de Toplumsal Cinsiyetin Kesişim Sınırları içinde. Der. Nil Mutluer. Varlık Yayınları, s. 232-246.
• Biricik, A., (2013), Ok-Militarizm: Vatandaşlık, Borçluluk ve Çürükleştirmek Üzerine. Erkek Millet Asker Millet: Türkiye’de Militarizm, Milliyetçilik. Erkek(lik)ler içinde. Der. Nurseli Yeşim Sünbüloğlu, İletişim Yayınları, s. 369-392.
• Bora, A. ve Üstün, İ. (2008). Sıcak aile ortamı, İstanbul:TESEV Yayınları.
• Butler, J. (2012). Cinsiyet belası. (3. Baskı). Çev.:B. Ertür, İstanbul: Metis.
• Byrne, B. M., (2001). Structural equation modeling with AMOS: basic concepts, applications, and programming. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Cantek, F. ve Yarar, B., (2009). “Erken Cumhuriyet dönemi dergi ve gazetelerinde spor ve kadın (1928- 1960)”. İletişim Kuram ve Araştırma, Güz (29), 201-218.
• Chalabaev, A., Sarrazin, P., Fontayne, P., Boiché, J. ve Clément-Guillotin, C. (2013). “The influence of sex stereotypes and gender roles on participation and performance in sport and exercise: Review and future directions”, Psychology of Sport and Exercise, 14, 136-144.
• Connell, R. W. (2008). Masculinity construction and sports in boys' education: A framework for thinking about the issue. Sport, Education and Society, vol. 13 no. 2, 131-145.
• Connell, R. W., (2000). The Men and the Boys. USA: University of California Press.Connell, R. W., (2005), Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika, Ayrını Yayınları.
• Connell, R.W. (2009). Gender in World Perspective. Cambridge, UK: Polity Press.
• Ecevit, Y. (2003). “Toplumsal cinsiyetle yoksulluk ilişkisi nasıl kurulabilir? Bu ilişki nasıl çalışılabilir?” C.U. Tıp Fakültesi Dergisi, 25 (4), 83-88.
• Enloe, C., (2007), Globalization and Militarism: Feminists Make the Link. USA:Rowman & Littlefield Publishers.
• Giddens, A., (2012). Sosyoloji. (Çev.:İsmail Yılmaz), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Güven, Ö., (1999).Türklerde Spor Kültürü. (2.Baskı). Yayın No:172. Ankara: AKM Yayını.
• Hardin, M., ve Greer, J.D. (2009). The influence of gender-role socialization, media use and sports participation on perceptions of gender-appropriate sports. Journal of Sport Behavior, 32 (2), 207-226.
• Holt, D. B., Thompson, C.J., (2011), “Eylem Adamı Kahramanlar: Günlük Tüketimde Kahraman Erkek(lik) Arayışı”. Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil içinde. Ed. İlker Erdoğan. Kalkedon Yayınları, s. 429-465.
• Hooks, B., (2004), The will to change: men, masculinity and love. London:Atria Books.
• Howson, R., (2006), Challenging hegemonic masculinity, London:Routledge.
• Hoyle, R. H. (1995). Structural equation modeling: Concepts, issues, and applications. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• İğrek, M.M. ve Karataş, A. (2000). “Son Yüzyılda Türk Güreşi”, İstanbul: Step Ajans Matbaacılık Reklamcılık Hizmetleri.
• Kandiyoti, D., (2011), Cariyeler, bacılar, yurttaşlar: kimlikler ve toplumsal dönüşümler. 3. Basım. İstanbul:Metis Yayınları.
• Kavasoğlu, İ. ve Yaşar, M., (2016). Toplumsal Cinsiyet Normlarının Dışındaki Sporcular. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 27 (3), 118–132.
• Kepekçi, E. (2012). (Hegemonik) Erkeklik eleştirisi ve feminizm birlikteliği mümkün mü? Kadın Araştırmaları Dergisi, 11, 59-86.
• Kimmel, M.S., (2013). Homofobi olarak erkeklik: Toplumsal cinsiyet kimliğinin inşasında korku, utanç ve sessizlik. (M. Bozok Çev.). Fe Dergi, 5 (2), 92-107.
• Koca, C. (2006). Beden eğitimi ve spor alanında toplumsal cinsiyet ilişkileri. Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe, 17 (2), 81-99.
• Koca, C. ve Bulgu, N. (2005). Spor ve toplumsal cinsiyet: Genel bir bakış. Toplum ve Bilim, 103, 163- 181..
• Koca, C. ve Demirhan, G. (2005). Beden eğitimi ve spor alanında toplumsal cinsiyetin yeniden üretimi. Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe, 16 (4), 200-228.Kramer, L., (2010). The sociology of gender: a brief introduction, Oxford University Press, Third Edition.
• Malthouse, E. (2001). How high or low must loadings be to keep or delete a scale item? Journal of Consumer Psychology, 10 (1/2), 81-82.
• Nunnally, J., (1978). Psychometric theory. New York: McGraw-Hill.
• Nurahayev, A., (1995). Tamasanın Akşamı. Almatı Akşamı Gazatası,18 Mayıs 1995.
• Oakley, A.(1980).Women Confined towards a socıology of chıldbırth,Schohen Books, 1980.
• Owen, C. (2014). Dancing gender: Exploring embodied masculinities. Doctoral dissertation, University of Bath.
• Özbay, C. (2013). Türkiye’de hegemonik erkekliği aramak. Doğu-Batı, 16 (63), 185-204.
• PGlobal, (2017), Ülkelerin Spor Başarısını Etkileyen Faktörler: Rio Olimpiyatları Örneği, Ankara:PGlobal Küresel Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri. www.pglobal.com.tr.
• Riemer, B. A., ve Visio, M. E., (2003). Gender typing of sports: an investigation of Metheny’s classification. Research Quarterly for Exercise and Sport, 74, 193-204.
• Saralayev, M., (1993). Kıgızdın Eldik Oyunları, Oş, s.3.
• Savran, A.G., (2009). Beden emek tarih diyalektik bir feminizm için. (2. Baskı), İstanbul:Kanat Kitap.
• Şahin, S., (2011). Sosyal Değişme Sürecinde Türkiye’de Toplumun Güreş Sporuna Olan İlgi, Bilgi ve Değer Yargılarının Belirlenmesi. Sports Sciences Journal, 6(3), 1-36.Şansal, O., (2001). “ Gala konuşması”, 1. Türk Güreş Kurultayı, 6-7 Ocak Belek – Antalya, s.32, 507.
• Talimciler, A., (2015). Sporun sosyolojisi sosyolojinin sporu. (2. Baskı). İstanbul: Bağlam.
• Tarhan, N., (2005). Kadın psikolojisi. İstanbul: Nesil Yayınları.
• Topaloğlu, H. (2010). Gölgedeki bedenler: Bedenin inşa sürecinde toplumsalın etkileri. Alternatif Politika, 2 (3), 251-276.
• Türk, B., (2011), Hegemonik Erkek(lik) ve Kültürel Temsil: Çirkin Kral Kurtlar Vadisi’nde Yürüyor. Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil içinde. Ed. İlker Erdoğan. Kalkedon Yayınları, s. 163-211.
• Türkmen, M., İmamoğlu, O. ve Ziyagil, M.A., (2006). “Türkiye’de Güreş Sporunun Popülaritesi ve Seçilmiş Bazı Spor Dalları İle Karşılaştırılması”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 163, s.77-89.