SPORCULARIN ANTRENÖR-SPORCU İLİŞKİSİ İLE SPORTMENLİK YÖNELİMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 4, 190 - 204, 26.12.2018

Sevim Güllü

https://doi.org/10.33689/spormetre.482295

Cited By: 12

Öz

Bu çalışmada antrenör-sporcu ilişkisi ile
sportmenlik yönelimi arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma
tekniği olarak nicel araştırma yöntemlerinden betimsel ve ilişkisel tarama
tekniği kullanılmıştır. Çalışma grubunu seçkisiz olmayan örnekleme
yöntemlerinden kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen 77’si kadın, 150’si erkek
toplamda 227 katılımcı oluşturmaktadır. Katılımcılar İstanbul
Üniversitesi-Cerrahpaşa ve Gelişim Üniversitesi’nin Spor Bilimleri
Fakültelerinde 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılında öğrenim görmekte olan ve aynı
zamanda sporcu olan öğrencilerden oluşmaktadır. Katılımcılara öncelikle,
kişisel bilgilerden oluşan sorular sorulmuştur. Ayrıca iki farklı ölçek uygulanmıştır.
Antrenör-Sporcu İlişkisi Ölçeği: Jowett ve Ntoumanis (2004) tarafından
geliştirilmiş ve Türkçe geçerlik ve güvenirliği Altıntaş ve arkadaşlarınca
(2012) yapılmıştır. 11 ifadeden ve üç alt boyuttan oluşmaktadır, 7’ li likert
tiptedir. Sportmenlik Yönelim Ölçeği ise Vallerand ve ark., (1997) tarafından
geliştirilmiş ve Türkçe uyarlaması ile geçerlik-güvenirliği Balçıkanlı (2010) tarafından
yapılmıştır. 20 ifadeden ve 4 alt boyuttan oluşmaktadır, 5’li likert tiptedir.
Bizim çalışmamız için ayrıca yapılan güvenirlik analizinde Cronbach Alpha
değerlerinin yüksek olduğu gözlenmiştir. Bulgular göstermektedir ki,
katılımcıların algıladıkları antrenör-sporcu ilişkisi ile sportmenlik
yönelimleri yüksek düzeydedir. Ayrıca iki ölçek ve alt boyutları arasındaki
korelasyon düzeyi de pozitif yönde ve orta düzeydedir. Antrenör-sporcu
ilişkisini değerlendirirken sporcu öğrenciler en çok yakınlık, daha sonra
bağlılık ve sonra da tamamlayıcılık alt boyutlarına yüksek puan vermişlerdir.
Sportmenlik yönelimleri incelendiğinde ise görülmektedir ki; en çok sporda
sosyal sorumluluklara bağlılık, sosyal normlara uyum, kurallara ve yönetime
saygı, en sonuncu olarak da ve rakibe saygı alt boyutuna katılım
göstermişlerdir. Demografik değişkenlere göre bazı alt boyutlara katılım
oranları farklılaşmaktadır. Sonuç olarak, sporcuların algıladıkları
antrenör-sporcu ilişkisi ile sportmenlik yönelimleri arasında pozitif yönde
ilişki vardır.

Anahtar Kelimeler

Antrenör-sporcu ilişkisi, sportmenlik, fair play, sportmenlik yönelimi, spor

Kaynakça

• Adie J.W. and Jowett S. (2010). Meta-perceptions of the coach–athlete relationship, achievement goals, and intrinsic motivation among sport participants. Journal of Applied Social Psychology. 2750-2773.
• Altıntaş A., Çetinkalp Z. ve Aşçı H. (2012). Antrenör-sporcu ilişkisinin değerlendirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi. 23(3):119-128.
• Amorose, A.J., and D. Anderson-Butcher. (2007). Autonomy-supportive coaching and self-determined motivation in high school and college athletes: A test of self-determination theory. Psychology of Sport and Exercise, 8: 654–70.
• Arıpınar, E., ve Donuk, B. (2011). Fair Play: Spor Yönetim ve Organizasyonlarında Etik yaklaşımlar. Ötüken Neşriyat AŞ, İstanbul.
• Ashley E. Stirling and Gretchen A. Kerr (2009) Abused athletes' perceptions of the coach-athlete relationship. Sport in Society. 12 (2): 227-239.
• Avcı, K.S., Çepikkurt, F. and Kale, E. K. (2018). Examination of the relationship between coach-athlete communication levels and perceived motivational climate for volleyball players. Universal Journal of Educational Research. 6 (2): 346-353.
• Balçıkanlı,G.S. (2010).Çok boyutlu sportmenlik yönelimi ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. XV(1):1-10.
• Balçikanli, S. G. ve Yildiran, I. (2011). Profesyonel futbolcuların sportmenlik yönelimleri ve empatik eğilim düzeyleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(2), 49-56.
• Bolter, N. D. and Weiss, M. R. (2013). Coaching behaviors and adolescent athletes' sportspersonship outcomes: Further validation of the Sportsmanship Coaching Behaviors Scale (SCBS). Sport, Exercise, and Performance Psychology, 2(1), 32.
• Choi, H., Cho, S., and Huh, J. (2013). The association between the perceived coach–athlete relationship and athletes' basic psychological needs. Social Behavior and Personality: an international journal, 41(9), 1547-1556.
• Cumming, S. P., Smoll, F. L., Smith, R. E., and Grossbard, J. R. (2007). Is winning everything? The relative contributions of motivational climate and won-lost percentage in youth sport. Journal of Applied Sport Psychology, 19, 322–336
• Çalışkan, G. (2011). Karizmatik antrenör algısının futbolcularda antrenör-sporcu ilişkisi, sporcu doyumu, takım birlikteliği ve takım bağlılığına etkileri. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Donuk, B. (2007). Liderlik ve Spor. Ötüken Neşriyat A.Ş. İstanbul.
• Erdemli, A. (1996). İnsan, Spor ve Olimpizm (Fair Play ve Olimpizm). Sarmal Yayınevi, İstanbul.
• Filiz, B. ve Demirhan, G. (2017). Antrenörlük davranışı değerlendirme ölçeği’nin Türk kültürüne uyarlanması. Spormetre. 15 (1):1-10.
• Fry, M. D. and Newton, M. (2003). Application of achievement goal theory in an urban youth tennis
• setting. Journal of Applied Sport Psychology, 15, 50–66. Güllü, S. ve Şahin, S. (2018). Milli güreşçilerin sportmenlik yönelim düzeyleri üzerine bir araştırma. Turkish Studies. 13 (18): 705-718. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14152
• Güllü, S., Keskin, B., Şahin, O. ve Hanbay, E. (2018). Examining the effect of coach-athlete relationship on sports passion in individual sports. Oral Presentation. 16th International Sport Sciences Congress. Antalya.
• Güllü, S. ve Şahin, S. (2016). Antrenörlerin intikam (öç alma) davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9 (47): 863-871.
• Gümüş, H. Saraçlı, S., Karakullukçu Ö.F., Doğanay G. ve Kurtipek S. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinde fair play kavramı. International Journal of Science Culture and Sport. 4(2):430-438.
• Hodge, K., and Lonsdale, C. (2011). Prosocial and antisocial behavior in sport: The role of coaching style, autonomous vs. controlled motivation, and moral disengagement. Journal of sport and exercise psychology, 33(4), 527-547.
• Isoard-Gautheur, S., Trouilloud, D., Gustafsson, H., and Guillet-Descas, E. (2016). Associations between the perceived quality of the coach–athlete relationship and athlete burnout: An examination of the mediating role of achievement goals. Psychology of Sport and Exercise, 22, 210-217.
• Jowett, S. (2005). The Coach-Athlete Partnership. The Psychologist. 18 (7): 412-415.
• Jowett, S. (2008). Moderator and mediator effects of the association between the quality of the coach-athlete relationship and athletes’ physical self-concept. International Journal of Coaching Science Vol. 2 No. 1.
• Jowett, S. and Cockeril, M. (2002). Incompatibility in the coach-athlete relationship. Solutions in sport psychology, 16-31.
• Jowett, S. and Ntoumanis (2004). The coach–athlete relationship questionnaire (CART-Q):development and initial validation. Scandavian Journal of Medicine and Science in Sports. 24:245-257.
• Kolayiş, H. ve Çelik, N. (2018). Examining the relationship between coach-athlete relationship and sport participation motivation among athletes. 16th International Sport Sciences Congress. Antalya.
• Kolayiş, H., Çelik, N. ve Narin M. (2017). Examining the relationship coach-athlete relationship of the athletes participating in the artistic ıce-kating competition. 15th International Sport Sciences Congress. Antalya.
• Karakoç, Ö., Yüksek, S., Aydın, A. D., Karakoç, B., Yetiş, Ü., ve Baydil, B. (2011). Milli takım düzeyindeki erkek judocuların kulüp antrenörlerinde gözlemledikleri etik dışı davranışlar. Kastamonu Eğitim Dergisi. 19(1): 321-332
• Koç, Y. (2013). Beden eğitimi dersi sportmenlik davranışı ölçeği (BEDSDÖ). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 15 (1):96-114.
• Lafrenière, M. A. K., Jowett, S., Vallerand, R. J., and Carbonneau, N. (2011). Passion for coaching and the quality of the coach–athlete relationship: The mediating role of coaching behaviors. Psychology of Sport and Exercise, 12(2), 144-152.
• Lafrenière, M. A. K., Jowett, S., Vallerand, R. J., Donahue, E. G., and Lorimer, R. (2008). Passion in sport: On the quality of the coach–athlete relationship. Journal of Sport and Exercise Psychology, 30(5), 541-560.
• Nazarudin, M. N. B., Fauzee, O. S. M., Jamalis, M., Geok, K. S., and Din, A. (2009). Coaching leadership styles and athlete satisfaction among Malaysian University Basketball team. Research Journal of International Studies, 9(1), 4-11.
• Rhind, D. J. A., Jowett, S., and Yang, S. X. (2012). A comparison of athletes' perceptions of the coach-athlete relationship in team and ındividual sports. Journal of Sport Behavior, 35(4).
• Sarı, İ., Soyer, F. and Yiğiter, K. (2012). The relationship among sports coaches’ perceived leadership behaviours, athletes’ communication skills and satisfaction of the basic pychological needs: a study on athletes. International Journal of Academic Research, Vol.4 No.1 pp.112-119.
• Sezen-Balcikanli, G., ve Yildiran, I. (2012). Sportspersonship orientation and empathy: a study of professional football players. Journal of Physical Education and Sport, 12(1), 18.
• Sezen-Balçikanli, G. (2014). Fair play in professional sports: Sportspersonship orientations of futsal players. FairPlay, Revista de Filosofia, Ética y Derecho del Deporte, 2(1), 33-49.
• Short S.E. and Short M.W. (2005) Essay Role of the coach in the coach-athlete relationship. Medicine and Sport. Vol 366:529-530.
• Stornes, T. and Bru, E. (2002). Sportspersonship and perceptions of leadership: an investigation of adolescent handball players' perceptions of sportspersonship and associations with perceived leadership, European Journal of Sport Science, 2:6, 1-15, DOI: 10.1080/17461391.2002.10142577
• Stornes, T. (2001). Sportspersonship in elite sports: On the effects of personal and environmental factors on the display of sportspersonship among elite male handball players. European Physical Education Review, 7(3), 283-304.
• Sunay, H. (2013). Coaching practises of first and second leauge women-men volleyball coaches in Turkey. Life Sciences Journal. 10(7):556-561.
• Sunay, H. (1997). Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ nün uyguladığı antrenör eğitim programlarının değerlendirilmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. II (4): 44-60.
• Şahin, M. (2011). Alp disiplini kayak antrenörlerinin çeşitli fiziksel ve fizyolojik parametrelerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Sosyal Bilimler Dergisi. 1(1): 108-113.
• Tsai, E., and Fung, L. (2005). Sportspersonship in youth basketball and volleyball players. Athletic Insight, 7(2), 37-46.
• Vallerand, R.J., and G.F. Losier (1999). An integrative analysis of intrinsic and extrinsic motivation in sport. Journal of Applied Sport Psychology. 11: 142–69.
• Vella, S. A., Oades, L. G., and Crowe, T. P. (2013). The relationship between coach leadership, the coach–athlete relationship, team success, and the positive developmental experiences of adolescent soccer players. Physical education and sport pedagogy, 18(5), 549-561.
• Yıldıran, İ. (2004). Fair play: kapsamı, Türkiye’deki görünümü ve geliştirme perspektifler. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, IX (2004), 4 : 3 – 16.
• Yıldız, S.M. (2011). Relationship between leader-member echange and burnout in professional footballers. Journal of Sports Sciences, 29(14):1493-1502.