SERBEST ZAMAN DOYUMU, SERBEST ZAMANDA SIKILMA ALGISI VE İŞ TATMİNİ İLİŞKİSİ: AKADEMİSYENLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 1, 154 - 164, 31.03.2019

Mehmet Doğan Gürkan Elçi Bülent Gürbüz

https://doi.org/10.33689/spormetre.521555

Cited By: 14

Öz

Bu çalışmanın amacı, akademisyenlerin serbest zaman doyumu, serbest
zamanda sıkılma algısı ve iş tatmin düzeylerindeki farklılıkları ortaya
koymaktır. Aynı zamanda, serbest zaman doyumunun ve serbest zamanda sıkılma
algısının katılımcıların iş tatminini yordama gücünü belirlemektir. Çalışmanın
örneklem grubunu toplam 129 kadın ve 118 erkek akademisyen oluşturmuştur.
Katılımcılar “Serbest Zaman Doyum Ölçeği-SZDÖ” (Gökçe ve Orhan, 2011), “Serbest
Zamanda Sıkılma Algısı Ölçeği-SZSAÖ” (Kara ve ark., 2014) ve “Minnesota İş
Tatmini Ölçeği’ni-MİTÖ” (Baycan, 1985) cevaplamışlardır. Verilerin analizi için
betimsel istatistikler, t-testi, MANOVA, ANOVA ve regresyon testleri kullanılmıştır.
Bağımsız örneklemler için yapılan t-testi analizi sonuçları, kadın ve erkek
katılımcıların; “SZDÖ”nün “Rahatlama”, "SZSAÖ”nün “Sıkılma”, ile “MİTÖ”nün
“Dışsal Tatmin” ortalama puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir
farklılık olduğunu göstermiştir. MANOVA analizi sonuçları, bireylerin serbest
zaman faaliyetlerine katılım durumu değişkeninin “SZDÖ”, “SZSAÖ” ve
“MİTÖ”nin  puanları üzerindeki temel
etkisinin anlamlı olduğunu göstermiştir ve hangi bağımlı değişkenin çok
değişkenli anlamlılığa katkı sağladığını belirlemek amacıyla yapılan analiz
sonuçlarına göre ise, “SZDÖ”nün “Rahatlama”, “SZSAÖ”nün “Sıkılma” ile
“Doyumsuzluk” ve “MİTÖ”nün “İçsel Tatmin” ile “Dışsal Tatmin” alt boyutlarında
istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Anlamlı
farklılığın tespit edildiği, “SZSAÖ”nün “Sıkılma” ile “Doyumsuzluk” alt
boyutları hariç diğer tüm alt boyutlarda egzersize daha sık katılan
akademisyenlerin ortalama puanları diğerlerine göre yüksektir. Yapılan
regresyon analizi sonucunda, serbest zaman doyumu ve sıkılma algısının iş
tatmininin anlamlı bir yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak,
katılımcıların iş tatminleri üzerinde serbest zaman sıkılma algısının ve
doyumunun etken faktörler olduğu söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Akademisyenler, iş tatmini, serbest zamanda sıkılma algısı, serbest zaman doyum

Kaynakça

• Ağyar, E. (2014). Contribution of perceived freedom and leisure satisfaction to life satisfaction in a sample of Turkish women. Social Indicators Research, 116(1), 1-15.
• Aitchison, C. (2003). Gender and leisure: social and culturel perspectives. London: Routledge.
• Akçamete, G.S., Sucuoğlu B. (2001). Öğretmenlerde tükenmişlik, iş doyumu ve kişilik. Ankara, Nobel Yayınları. California: Page Publicansions.
• Akpınar, S. (2010). Spor federasyonlarında çalışanların sosyal beceri, iş doyumu ve problem çözme yeterlilikleri üzerine bir araştırma. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi: Ankara.
• Ardahan, F., Yerlisu Lapa, T. (2010). Üniversite öğrencilerinin serbest tatmin düzeylerinin cinsiyete ve gelire göre incelenmesi. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 21(4), 129-136.
• Arslan, E., Namlı, A.Y., Doğaner, S., (2018). Üniversite öğrencileri neden aktif değiller? Katılımsal engeller. Spormetre, 2018,16(4),140-150 DOI: 10.1501/Sporm_0000000399
• Aydın, E. (2017). Spor yapan üniversite personelinin iş doyum düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 4(1), 89-113.
• Bale, J.M., Gazmararian, J.A., Elon, L. (2015). Effect of the work environment on using time at work to exercise. American Journal of Health Promotion, Vol. 29, No. 6, pp. 345-352.
• Brown, D., McIntosh, S. (2003). Job satisfaction in the low wage service sector, Applied Economics, 35:10, 1241-1254, DOI: 10.1080/00036840210150875
• Baycan, F.A. (1985). Farklı gruplarda çalışan kişilerde iş doyumunun bazı yönlerinin analizi. Yayınlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Beard, J.G., Ragheb, M.G. (1980). Measuring leisure satisfaction. Journal of Leisure Research, 12(1), 20-33.
• Bloom, de J., Rantanen, J., Tement, S., Kinnunen, U. (2018). Longitudinal leisure activity profiles and their associations with recovery experiences and job performance. Leisure Sciences, 40(3), 151-173.
• Broughton, K., Beggs, B.A. (2007). Leisure satisfaction of older adults. Activities, Adaptation and Aging, 31(1), 1-18.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analiz El Kitabı, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara
• Carr, N. (2017). Re-thinking the relation between leisure and freedom. Annals of Leisure Research, 20(2), 137-151.
• Choi, S., Yoo, Y. (2017). Leisure attitude and satisfaction with leisure and life: proposing leisure prioritization and justification, World Leisure Journal, 59(2), 140-155.
• Chick, G., Hsu Y., Yeh C., Hsieh C., Bae S., Iarmolenko S. (2016). Cultural consonance in leisure, leisure satisfaction, life satisfaction, and self-rated health in urban taiwan, Leisure Sciences, 38(5), 402-423
• Çakır, V.O. (2017). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman doyum düzeyleri ile serbest zaman yönetimleri arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 17-27.
• Çelik, G. (2011). Kamu kuruluşlarında çalışan engelli bireylerin serbest zaman engellerinin ve tatmin düzeylerinin incelenmesi (Antalya merkez örneği), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
• Demir, M., Şen Demir, Ş. (2014). İşgörenlerin serbest zaman gereksinimi ve serbest zaman doyumunu etkileyen faktörler. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(3), 74-84.
• Doğan, M. (2016). Taekwondo antrenörlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Doğaner, S., Balcı V. (2017). Ankara üniversitesi öğrencilerinin serbest zamanlarında egzersize katılma sıklıkları ve nedenleri. Spormetre, 15(3), 119-128.
• Gao, M., Chen, C., Huang, Y., Lin, Y. (2018). Work and leisure in Taiwan: examining the antecedents and consequences of work-leisure conflicts, Leisure Studies, DOI: 10.1080/02614367.2018.1512646
• Gonzeles, M.D., Bernabe, B., Campos-Izquierdo, A. (2016). Job satisfaction of sport and physical activity ınstuctors in spain according to gender and age. South African Journal for Research in Sport, Physical Education and Recreation, Vol. 38, No. 1(1), pp. 1-12.
• Gökçe, H., Orhan, K. (2011). Serbest zaman doyum ölçeğinin Türkçe geçerlilik güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 139-145.
• Gürbüz, B. (2017). The conception and perception of leisure in Turkey. In K. Henderson, & A. Sivan (Eds), Leisure from International Voices, Champaign, IL: Sagamore Publishing.
• Gürbüz, B., Henderson, K. (2014). Leisure activity preferences and constraints to leisure: perspectives from turkey, World Leisure Journal, 56(4), 300-316.
• Gürbüz, B., Henderson, K. (2013). Exploring the meanings of leisure among Turkish university students, Croatian Journal of Education, 15(4), 927-957.
• Gürbüz, B., Kara, F.M., Sarol, H. (2017). Türk kadınlarının serbest zamanda sıkılma algısı, benlik saygısı ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(4), 188-198.
• Heesch, K.C., van Gellecum, Y.R., Burton, N.W., vanUffelen, J.G.Z., Brown, W.J. (2015). Physical activity, walking, and quality of life in women with depressive symptoms. American Journal of Preventive Medicine, 48(3), 281-291.
• Hribernik, J., Mussap A.J. (2010). Research note: Leisure satisfaction and subjective wellbeing, Annals of Leisure Research, 13(4), 701-708.
• Iso-Ahola, S.E., Weissinger, E. (1990). Perceptions of boredom in leisure: conceptualization, reliability and validity of the leisure boredom scale. Journal of Leisure Research, 22, 1-17.
• Kaliski, B.S. (2007). Encyclopedia of Business and Finance, 2. edition, p. 446, Detroit.
• Kara, F.M., Gürbüz, B., Sarol, H. (2018). Yetişkinlerde serbest zamanda sıkılma algısı, algılanan sosyal yetkinlik ve benlik saygısı düzeyinin incelenmesi. Uluslararası Spor, Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi- USEABD, 4 (4), 113-121.
• Kara, F.M., Gürbüz, B., Öncü, E. (2014). Leisure boredom scale: the factor structure and the demographic differences. The Turkish Journal of Sport and Exercise. 16(2), 28-35.
• Koçak F. (2017): The relationship between leisure constraints, constraint negotiation strategies and facilitators with recreational sport activity participation of college students. College Student Journal, 51(4), 491-497.
• Küçük Kılıç, S., Lakot Atasoy K., Gürbüz B., Öncü E. (2016). Rekreasyonel tatmin ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. İ.Ü. Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 56-70.
• Lee, B., Zhang, A. (2010). Women’s leisure and leisure satisfaction in contemporary urban China, World Leisure Journal, 52(3), 211-221.
• Miller, J.A, Caldwell L.L, Weybright E.H, Smith E.A, Vergnani T., Wegner L. (2014). Was bob seger right? Relation between boredom in leisure and [risky] sex, Leisure Sciences, 36(1), 52-67.
• Ngai, V.T. (2005). Leisure satisfaction and quality of life in Macao, China. Leisure Studies, 24(2): 195–207.
• Roster, C.A. (2007). Girl Power” and participation in macho recreation: The case of female harley riders, Leisure Sciences, 29(5), 443-461.
• Riddick, C.C., Stewart, D.G. (1994). An examination of the life satisfaction and importance of leisure in the lives of older female retirees: A comparison of blacks and whites. Journal of Leisure Research, 26(1), 75–87.
• Sarol, H., Çimen, Z. (2015). The Effects of Adapted Recreational Physical Activity on the Life Quality of Individuals with Autism, The Anthropologist, 21(3), 522-527.
• Serdar, E., Demirel, M., Harmandal Demirel, D., Donuk, B. (2018). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman doyum düzeyleri ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(28), 429-438.
• Vong, T.N. (2005). Leisure satisfaction and quality of life in Macao, China. Leisure Studies, 24(2): 195-207.
• Wegner, L., Flisher A.J., Muller M., Lombard C. (2006). Leisure boredom and substance use among high school students in south africa, Journal of Leisure Research, 38(2), 249-266.
• Weiss, DJ., Dawis R.V., England G.W., Lofquist L.H. (1967). Manual for the minnesota satisfaction questionnaire, minnesota studiesin vocational rehabilitation, XXII.
• Weisheng C.,, Nam-Heung, C., Doyeon., W. (2014). The effects of internal marketing on job satisfaction and organizational commitment in Taipei sports centers, Journal of Global Scholars of Marketing Science, 24:2, 206-222, DOI: 10.1080/21639159.2014.881609
• Yağar, G. Yerlisu Lapa, T. (2015). The impact of personality traits on leisure and life satisfaction in women who participate in exercise. Pamukkale Journal of Sport Science, 6(2), 65-76.
• Yaşartürk, F., Akyüz H., Karataş İ. (2017). Rekreatif etkinliklere katılan üniversite öğrencilerinin serbest zamanda sıkılma algısı ile yaşam doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Cultural and Social Studies, 3(SI), 239-252.