The effects of the organized industrial investments on the spatial development process: case study of Tuzla (Istanbul)

Yıl 2015, Sayı: 64, 11 - 18, 09.06.2015

Koray Özcan Refik Gündoğar

https://doi.org/10.17211/tcd.80839

Cited By: 4

Öz

This study aims to examine the effects of organized industrial investments on spatial and functional development–changing process of Tuzla settlement located at the eastern hinterland of Istanbul Metropolitan Area. Methodologically, this study are based on the detailed evaluation of the written sources (thesis, book, paper and report), statistical data and also the visual sources (satellite maps, development plans and their reports) for defining of the socio–spatial and functional development–changing process of the Tuzla settlement. In the study, it is emphasized the organized industrial zones as an socio–economic nucleus plays an important role for urban development process, and also shapes the spatial and functional identities of urban settlements. It is considered that this study contributes to the prediction of the effects of the organized industrial investments as the specialized planned industrial zones on the spatial and functional development–changing process of urban settlements. In that vein, this study attempts to present an analytical framework depending on historical context for solving the socio–spatial and functional problems of industrial settlements.

Keywords: Industrialization, urbanization, spatial development process, organized industrial zone, Tuzla.

Anahtar Kelimeler

Industrialization, urbanization, spatial development process, organized industrial zone, Tuzla

Organize sanayi yatırımlarının mekânsal gelişim süreçlerine etkileri:Tuzla (İstanbul) örneği

Öz

Bu araştırmanın amacı; Türkiye sanayisinin ana merkezi niteliğindeki İstanbul Metropoliten Alanı doğu çeperinde yer alan Tuzla yerleşmesinin mekânsal ve işlevsel gelişim–değişim sürecinde organize sanayi yatırımlarının etkilerinin araştırılmasıdır. Araştırmanın yöntem kurgusu, Tuzla yerleşmesinin sosyo–mekânsal ve işlevsel gelişim–değişim sürecinin yazılı kaynaklar (tez, kitap, dergi, makale vb.), istatistiki veriler ile çizili–görsel kaynaklar (imar planları, raporları ve hava fotoğrafları) eşliğinde ayrıntıda değerlendirilmesine dayanmaktadır. Araştırmada, organize sanayi yatırımlarının kentsel yerleşmelerin mekânsal gelişim süreçlerinde sosyo–ekonomik çekim merkezi olarak önemli bir rol oynadığı, bu niteliği ile kentsel yerleşmelerin mekânsal ve işlevsel kimliğini biçimlendirdiği vurgulanmıştır. Bu araştırmanın, özellikle organize sanayi yatırımları gibi uzmanlaşmış planlı sanayi bölgelerinin, kentsel yerleşmelerin mekânsal ve işlevsel gelişim süreçleri üzerindeki etkilerinin öngörülmesine katkı sağlayacağı, yanısıra sanayi kentlerinin maruz kalabileceği mekânsal ve işlevsel sorunların çözümlenmesine yönelik tarihsel arka plana dayalı bir analitik çerçeve sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Sanayileşme, kentleşme, mekânsal gelişme süreci, organize sanayi bölgeleri, Tuzla.

Anahtar Kelimeler

Sanayileşme, kentleşme, mekânsal gelişme süreci, organize sanayi bölgeleri, Tuzla

Kaynakça

• Aksel, A. (1994). “Tuzla İlçesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, VII, 306–307, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul.
• Anıl, A. (2005). Tuzla’nın Mekânsal Gelişimi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Anonim (2009). 1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Şehir Planlama Müdürlüğü, İstanbul.
• Anonim (1995). 1/50.000 Ölçekli İstanbul Metropoliten Alan Alt Bölge Nazım İmar Plan Raporu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Şehir Planlama Müdürlüğü, İstanbul.
• Ayar, M. (2005). Osmanlı Devleti'nde kolera salgını– İstanbul örneği (1892–1895), Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Aysu, E. (1990). İstanbul Anakent Alanında Kentiçi Devingenlik Örüntüsü Üzerine Bir Deneme, Yıldız Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Bilgin, M.H. ve Ar, S. (2004). İstanbul Organize Sanayi Bölgeleri ve Siteleri, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
• Doğan, M. (2013). “Geçmişten günümüze İstanbul’da sanayileşme süreci ve son 10 yıllık gelişimi”, Marmara Coğrafya Dergisi 27, 511–550.
• Dönmez, F. (2009). Büyük Ölçekli Etkinliklerin Kente Girişi ve Neoliberalizmin Dönüşen Mekânları: Formula 1 ve Akfırat Örneği, Basılmış Yüksek Lisans Tezi, MSÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Evliya Çelebi. (1999). Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Eyice, S. (1973). “Tuzla’nın Değirmenaltı Mevkiinde Bir Bizans Kalıntısı”, Sanat Tarihi Yıllığı, 5, 28–29.
• Gündoğar, R. (2013). Organize Sanayi Yatırımlarının Mekânsal Gelişim Süreçlerine Etkileri Üzerine Bir Analiz: Tuzla (İstanbul) Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kandemir, N. ve Ustaoğlu, B. (2011). “Coğrafi bilgi sistemleri ve uydu görüntüleri ile Akfırat ve çevresinde (Tuzla–İstanbul) 2003–2010 yılları arasında arazi örtüsü değişimlerinin belirlenmesi”, SAÜ Fen Edebiyat Dergisi II, 163–183.
• Kılınçaslan, İ. (1981). İstanbul: Kentleşme Sürecinde Ekonomik ve Mekânsal Yapı İlişkileri, İTÜ Yayınları, İstanbul.
• Koyunlu, A. ve Atasoy, S. (1976). “Tuzla civarındaki adalarda yapılan araştırmalar”, İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Enstitüsü Bülteni, 2 (5– 6), 58–60.
• Kuban, D. (1993). “Akritas”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, I 160, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul.
• Kurtulmuş, C., Bozkurt, A. ve Demirci, C.H. (2008). “Tuzla (İstanbul) İlçesi’nde jeolojik, jeofizik ve jeoteknik yöntemler ile zemin özelliklerinin belirlenmesi”, Uygulamalı Yerbilimleri Dergisi, 7(2), 10–30.
• Matrakcı, Nasuhü’s-Silahi. (1976). Beyan–ı Menazil–i Sefer– i Irakeyn–i Sultan Süleyman Han, Çev. Hüseyin G. Yurdaydın, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Naima, Mustafa Efendi (1968). Naîmâ Tarihi, III–IV, Çev. Zuhuri Danışman, Zuhuri Danışman Yayınevi, İstanbul.
• Özdemir, M. (2011). Tuzla Tarihi: Yeni Taş (Neolitik) Çağından 2011'e Kadar, Tuzla Belediyesi Yayınları, İstanbul.
• Soyhan, C. (1975). “Tuzla Ekrem Bey adasındaki Bizans manastırı ve civarındaki kalıntılar”, İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Enstitüsü Bülteni, 1 (4), 59–61.
• Taeschner, F. (2010). Osmanlı Kaynaklarına Göre Anadolu Yolları, Bilge Kültür Sanat Yayınevi, İstanbul.
• Tekeli, İ. (1994). The Development of the Istanbul Metropolitan Area: Urban Administration and Planning, IULA–EMME Yayını, İstanbul.