İstanbul’da Yol Kenarı Parklarda Kullanıcı Alışkanlıklarının İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 30 Sayı: 3, 9175 - 9211, 01.05.2019

Abdullah Demir

https://doi.org/10.18400/tekderg.366692

Cited By: 2

Öz

İstanbul, yaklaşık
15 milyonluk nüfusu, 2,669 milyonu otomobil olmak üzere 3,875 milyonluk araç
parkı ve kontrollü/kontrolsüz park etmenin %70 aşan oranda yol kenarlarında
olduğu mega bir şehirdir. Bu çalışmada İstanbul’daki yol
kenarı otopark kullanıcı davranışlarındaki değişimler, yaklaşık 8 yıllık
otopark verilerinden yararlanılarak; saat, gün, ay, mevsim ve yıllara göre
analiz edilmiştir. Ayrıca ücret artışının ve kısa süreli ücretsiz park
uygulamalarının etkileri de incelenmiştir. Çalışma neticesinde; günde %20’lik
park girişinin saat 09.00 ile 11.00 arasında, en fazla işlemin haftanın orta
günü olan Çarşamba’da, en az işlem ve en uzun ortalama park etme süresinin de
Pazar gününde meydana geldiği tespit edilmiştir. Ayrıca yıllar geçtikçe
araçların otoparkta kalma sürelerinin artış göstererek 2 saate yaklaştığı ve
Avrupa yakasında saat 14.00-15.00 arasında doluluk oranının %86’ya eriştiği de
saptanmıştır. Bir diğer önemli incelemede yol kenarı otoparklarda uygulanan
0-15 dakika ücretsiz park seçeneğinin geçici bir süre kaldırılmasıyla;
devinimlerde belirgin düşme, tahsilat oranında, her bir işlem başına düşen
gelirde, ortalama park etme sürelerinde ise artış olduğu ve 15 dakika ücretsiz
park etme hakkının tekrar uygulanmasıyla birlikte tahakkuk-tahsilat oranında
belirgin artış olduğu ve bu durumun kullanıcı ödeme alışkanlığını pozitif yönde
etkilediği de tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Park etme davranışı, yol kenarı otopark, park süresi ve fiyatı

Kaynakça

• [1] Okubay, M., Bölgesel Otopark Yönetimi ve Stratejileri: Tarihi Yarımada - Eminönü Bölgesi Örneği. YTÜ - Fen Bilimleri Enstitüsü - Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008. [2] Barter, P.A., Off-Street Parking Policy without Parking Requirements: A Need for Market Fostering and Regulation. Transport Reviews, 30, 571-588, 2010. [3] Asian Development Bank (ADB), Parking Policy in Asian Cities, Manila, 2011. [4] Şenbil, M., Yetişkul, E., İstanbul için Gece Parklanma Davranışları Modellemesi. İMO Teknik Dergi, 2016 7515-7532, Yazı 457, 2016. [5] Külekçi, O., Ayözen, Y.E. ve İnaç, H., İstanbul Otopark Master Planı Çalışmaları. 4th International Transport and Vehicle Park Areas Management Symposium, CNR Expo, 27-28 May 2015. [6] Karasay, T., Mekanik Otopark Tesislerinin Yer Seçimi ve Boyutlandırılması için Genetik Algoritma Tabanlı Bir Yaklaşım. İstanbul Teknik Üniversitesi - Fen Bilimleri Enstitüsü - Bilişim Anabilim Dalı - Mimari Tasarımda Bilişim Bilim Dalı, Yüksek Lisans Türkçe, 2016. [7] Shoup, D., The High Cost of Free Parking, Chicago. American Planning Association, 2011. [8] Victoria Transport Policy Institute - VTPI, Parking Management, Strategies for More Efficient Use of Parking Resources. Online TDM Encyclopedia, www.vtpi.org, 2015. [9] Litman, T., Parking Management, Strategies, Evaluation and Planning. Victoria Transport Policy Institute (www.vtpi.org), 2013. [10] Barhani, E. ve Ergün, G., Sürdürülebilir Otopark Stratejileri, 7. Ulaştırma Kongresi, İstanbul. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, İstanbul Şubesi, 2007. [11] Evaluation Report, On-Street Car Sharing Pilot Program. San Francisco Municipal Transportation Agency, Sustainable Streets Division-Parking, January 2017. [12] Acar, O., Aslankurt, B., Cünedioğlu, E., Özdoğan, İ. ve Sökmen, A., Dünya ve Türkiye Otomotiv Sektörü 2013. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), 45-49, 2013. [13] Yardım, S., Bölgesel Otopark Yönetimi. 1. Kentiçi Ulaşımda Otopark Politikaları ve Uygulamaları Konferansı, 2009. [14] Litman, T., Parking Management Best Practices. American Planning Association, Victoria Transport Policy Institute, 2006. [15] Guest, P., Running A Good Parking Operation - Some Thoughts on Parking Operations. 4th International Transport and Vehicle Park Areas Management Symposium, CNR Expo, 27-28 May 2015. [16] İnci, E., Bedava Park Etmenin Dayanılmaz Hafifliği. Uluslararası Otopark Politikaları ve Uygulamaları Sempozyumu, Mayıs, İstanbul, 2011. [17] Demir, A., Günümüzde ve Gelecekte Otomobil ve Otopark Trendi. 1. Kentiçi Ulaşımda Otopark Politikaları ve Uygulamaları Konferansı, 2009 [18] Uzun, Ö.L., İstanbul’da Otopark Problemi. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü - Makine Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2009. [19] Stone, N., Chicago Ranks Third in The Nation for Parking Costs. Chicago Tribune, http://www.chicagotribune.com/news, 2017. [20] Groote, J.D., Ommeren, J.V., Koster, H.R.A., Car Ownership and Residential Parking Subsidies: Evidence from Amsterdam. Economics of Transportation 6, 25-37, 2016. [21] Euronews, The Cost of Parking across Europe - A Euronews Investigation. http://www.euronews.com, 10/05/2016, Erişim Tarihi: 14.08.2017 [22] Özen, M., Küçük Kentlerde Otopark Planlaması ve Yönetimi. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı - Ulaştırma Programı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2014. [23] Ommeren, J.V., The Economics of Parking: Experiences from the Netherlands. 3. Uluslararası Ulaşım ve Araç Park Alanları Yönetimi Sempozyumu Bildiri ve Sunum Kitabı, Intertraffic İstanbul - İstanbul Exibition Center, 0-31 May 2013. [24] Barhani, E., Parking Management Strategies For Sustainable Transportation ‘A Case Study For Istanbul’. Boğaziçi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü - Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2005. [25] Uyur, E., Otopark Sorununun Arz ve Talep Temelinde İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Kadıköy Merkez Örneği. Bahçeşehir Üniversitesi - Fen Bilimleri Enstitüsü - Kentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi, Yüksek Lisans Türkçe, 2015. [26] Barter, P., On-street Parking Management. SUTP, GİZ, 2016. [27] İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul Otopark Ana Planı – İOAP, 2016. [28] Shoup, D., The High Cost of Free Parking. Planners Press (www.planning.org), 2005. [29] Litman, T., Parking Pricing Implementation Guidelines How More Efficient Parking Pricing Can Help Solve Parking and Traffic Problems, Increase Revenue, and Achieve Other Planning Objectives. Victoria Transport Policy Institute, 2016. [30] AT - Auckland Transport, AT Parking Strategy Document 2015. [31] İnci, E., Kentte Parklanmanın Politikası. 3. Uluslararası Ulaşım ve Araç Park Alanları Yönetimi Sempozyumu Bildiri ve Sunum Kitabı, Intertraffic İstanbul - İstanbul Exibition Çenter, 0-31 May 2013. [32] Palmer, D. ve Ferris, C., Parking Measures and Policies Research Review. Transport Research Laboratory, 27.05.2010 [33] Liu, Y., Wang, W. ve diğ., Metropolis Parking Problems and Management Planning Solutions for Traffic Operation Effectiveness. Mathematical Problems in Engineering, 1-6, 2012. [34] Belloche, S., On-street Parking Search Time Modelling and Validation with Survey-based Data. Transportation Research Procedia 6, 313 – 324, 2015 [35] Kozalı, B., Kentiçi Otopark Hizmetlerinde Özel Sektör Katılımının Sürücülerin Park Etme Tercihleri ve Tutumları Üzerine Etkisi. Journal of Life Economics, 1(2), 191-191. [36] Litman, T., Parking Pricing Implementation Guidelines. Victoria Transport Policy Institute, 2010. [37] Gurbetci, K., Demir, A., Çavdar, A., İstanbul’da Sürdürülebilir Ulaşımda Otomobil Öğesi. TRODSA, 4. Ulusal Yol ve Trafik Güvenliği Kongresi, Bil. Kitabı, 201-211, Ankara, 2007. [38] Demir, A., Çavdar, A., Yol Kenarı Park Etme Teknolojileri ve İstanbul Uygulaması. OTEKON’08-4. Otomotiv Teknolojileri Kongresi, Bil. Kitabı, 645-653, Bursa, 2008. [39] Yardım, M.S., Demir, A., İstanbul Otopark Yönetimde Akıllı Ulaştırma Sistemlerinin Kullanımı. İMO, 8. Ulaştırma Kongresi, 2009. [40] Gurbetci, K., Demir, A., Karaahmet, A., Otopark Uygulamalarında Teknoloji, Çevre ve Emniyet Faktörleri. İlke Yayıncılık, ISBN: 978-605-5961-38-1, 2014. [41] Kladeftiras, M., Antoniou, C., Simulation-Based Assessment of Double-Parking Impacts on Traffic and Environmental Conditions. Dec 2013. [42] İSPARK – İstanbul Otopark İşletmeleri Tic. AŞ, Otoparklarla İlgili Bir Kısım Verileri Tedarik Edilmesi, Görüşme Yazışma Usulü, 10.08.2017. [43] TUİK-Türkiye İstatistik Kurumu, Motorlu Kara Taşıtları, Ocak 2017. Sayı: 24596, 10 Mart 2017, www.tuik.gov.tr, Erişim Tarihi: 06.05.2017. [44] İsimsiz, İstanbul Nüfusu. http://www.nufusu.com/il/istanbul-nufusu, Erişim Tarihi: 10.07.2017 [45] TÜİK-Türkiye İstatistik Kurumu, Nüfus İstatistikleri. www.tuik.gov.tr, Erişim Tarihi: 06.05.2017. [46] İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul Metropoliten Alanı Kentsel Ulaşım Ana Planı - İUAP, Mayıs 2011. [47] Irmscher, I., Otopark Tasarımı, Planlama İlkeleri, Projeler ve Yapılar. YEM Yayın, ISBM: 978-605-4793-46-4, s.78, 2015.