ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARININ TÜRK VE DÜNYA EDEBİYATINI TEMSİL KABİLİYETİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 1119 - 1136, 15.06.2019

Safiye Akdeniz

Öz

Eğitim
öğretim faaliyetlerinin gerisinde belirli amaçlar doğrultusunda hazırlanmış bir
program bulunur. Bu programın pratikteki temsili ders kitapları, uygulaması ise
öğretmenler tarafından gerçekleştirilir. Öğretmen yanlışlıkları tespit etme,
eksikliği giderme konusunda inisiyatif alabilmesi bakımından önemli bir
elemandır. Bir diğer önemli unsur ise ona kılavuzluk yapacak, işini
kolaylaştıracak olan ders kitabıdır. Özellikle bizim gibi hayli kalabalık bir
öğrenci kitlesini barındıran gelişmekte olan ülkelerde ders kitabının önemi
oldukça büyüktür. Çoğu kez tek kaynak olarak kullanıldığı dezavantajlı bölge
veya gruplarda ise önemi bir kat daha artmaktadır.

Türkçe
ders kitapları ders kitabı olmanın dışında birçok görevi de yerine getirirler.
Karakter ve değerler eğitimi, kültür taşıyıcılığı, ortak hafızanın oluşumu,
estetik beğeninin tesisi vb.
bunlardan bazılarıdır. Dört temel becerinin edinimi ve geliştirilmesinin yanı
sıra Türkçe dersinin en önemli amaçlarından biri, Türk edebiyatını belli bir
program dâhilinde öğrenciye tanıtmak ve bu yolla onun içinde bulunduğu kültürü
öğrenmesini ve benimsemesini sağlamak olmalıdır. İletişim araçları sayesinde
dünyanın gittikçe küçüldüğü günümüzde, Türkçe dersinin temel hedeflerinden bir
diğeri ise öğrencilerin dünyadaki değişik kültürleri tanımaları ve dünya
edebiyatının önemli isim ve eserlerinden haberdar olmalarıdır. Ancak günümüzde
Türkçe ders kitapları tematik bir plan takip ettiği ve metinler temaya
uygunluğuna göre seçildiği için bu önemli görevin ortaokul müfredatıyla
gerçekleştirilmesi mümkün görünmemektedir. Bu çalışmada temel amaç, ortaokulda
okutulan Türkçe ders kitaplarını bu açıdan ele alarak Türk ve dünya
edebiyatından hangi yazarları ve onlara ait hangi metinleri barındırdığını
belirleyip seçilen yazarların ve metinlerin Türk ve dünya edebiyatını ne kadar
temsil ettiğini ortaya çıkarmaya çalışmaktır.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul Türkçe ders kitapları, Türk edebiyatı, dünya edebiyatı

Kaynakça

• Ağın Haykır, H., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakcı, R.ve Üstün, E. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Aksan, D. (1995). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Altunbay, M. (2017).Türkçe öğretmeni adaylarının dünya edebiyatını takip etme düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 433-449.
• Anar, T.(2013).Türk edebiyatında edebiyat kanonu: kanon, kanona girmek ve kanona müdahale. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1, 40-87.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 41-61.
• Aslan, C. ve Yılmaz, D. (2015-2016). Öğrencilerin ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlere ilişkin görüşleri. Akademik Araştırmalar Dergisi, 67, 1-30.
• Çoban, A. ve Tabak, G. (2011). İlköğretim 6.sınıf Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerin hikâye haritalama yöntemine göre incelenmesi, Journal of European Education, 1(1), 43-50.
• Dağtekin, F. (2004). 8.sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin öğrenci beklentileri açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Destebaşı, F. ve Karabuğa, H.( 2013). Kültür köprüsü: Uluslararası çocuk edebiyatı eserlerinin öğretim materyali olarak kullanımı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 297-315.
• Erdem, İ. (ed.) (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Fındık, L. ve Kavak Y. (2013). Türkiye’deki sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı öğrencilerin PISA 2009 başarılarının değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(2), 249-273.
• Göktürk, A. (1986). Ortaöğretim kurumlarında Türk Dili ve edebiyatı öğretimi sorunları. Dil edebiyat öğretimine yeni yaklaşımlar, N. Ergen (ed.). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları, 3-29.
• Güleç, İ. ve Demirtaş, T. (2012). İlköğretim 8.sınıf anadili ders kitapları üzerine karşılaştırmalı bir çalışma: Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(1), 74-91.
• Güneş, F. (2013). Türkçede metin öğretimi yerine metinle öğrenme, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Türkçe’nin öğretimi özel sayısı. 6(11), 603-637. DOI number:14520/adyusbd.454.
• Karakuş, N. ve Turgut, E. (2017). Avustralya’daki ve Türkiye’deki 8.sınıf ana dili ders kitaplarında yer alan metinlerin tema ve tür bakımından karşılaştırılması. International Journal of Languages’ Education and Teaching.5(3), 639-640. DOI number: 10.18298/ijlet.1822.
• Kaya, B. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7 ders kitabı. Ankara: Ders destek Yayıncılık.
• Kemiksiz, Ö. (2018). Yazar ve metin tercihleri bakımından Türkçe ders kitapları. Tarih Okulu Dergisi (TOD),11(XXXIII), 945-967.
• Lüle Mert, E. (2011). 8. Sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik ölçütlerine uygunlukları. Dil Dergisi, 153, 2-17.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Türkçe dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıflar öğretim programı). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Özbay, M. (2003). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim okullarında Türkçe öğretimi, Ankara: Gölge Ofset Matbaacılık.
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Üründü, V. (2011). 6.ve 8.sınıf Türkçe ders kitaplarının tema ve metin türü yönünden incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yağmur, K. (2010). Türkçe ders kitaplarının üst düzey bilişsel becerileri geliştirme yeterliliği. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri, H. Ülper ( ed.) Ankara: Pegem Yayınları, 191-219.
• Yapıcı, Ş. (2004). Çocukta dil gelişimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-18.
• Zekerya, B. ve Ceylan, S. (ed.) (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.