GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE GELİŞEN MEKAN KURGUSU İLE KAPALIÇARŞI

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 68 - 77, 01.04.2019

Arzu Erçetin

Öz

Birçok kitaba konu olan birçok insanın hayalini süsleyen, adına destanlar yazılan baştanbaşa bir
kurgudur İstanbul. Bundan elli yıl önce diye başlar büyüklerimiz hikayelerine, bu senaryoya nasıl
dahil olduklarını anlatırken. Çarpık kentleşse de, havası suyu kirlense de vazgeçilmez bir sevdadır
içinde barındırdığı tüm tarihi eserleriyle. İnadına der gibi ayakta durmaya çalışsa da kendisini tüm
yıpratmaya çalışanlara karşı, Camilerinden çarşılarına kadar tüketim toplumunun getirisi olan
değişimlerden nasibini almaktadır. Onarımları, yenilenmeleri, yıkılıp yeniden yapılmaları ya da
yeniden işlevlendirilmeleri gibi her kavramdan tarihi tüm öğeleri etkilenmiştir. Bu değişimler sadece
günümüz koşullarının bir getirisi olarak değil, nüfus artışının kendini göstermeye başladığı süreç
itibari ile ortaya çıkmıştır. Bu değişim ve gelişim sürecinden en çok etkilenen ve bu etkilenme sonucu
mekânsal ve çevresel açıdan çok fazla değişime uğrayan yapılardan biri olarak karşımıza Kapalıçarşı
çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı dünyanın görülmesi gereken elli tarihi mekan sıralamasında
yedinci sırada yer alan, Bizans döneminden bu yana varlığını sürdüren ve her dönem kendine yeni
kelimesinin işlevsel karşılığını katıp, kullanıcılarının ihtiyaçlarını karşılamak zorunda kalan “Kapalı
Çarşı” nın tarihsel süreçte mekânsal açıdan iç ve dış etkenler ile nasıl şekillendiğini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Mekan Tasarımı, Tarihi Çevre, Tarihsel Süreç, Tasarım Yaklaşımları

Kaynakça

• A. D. Mordtmann, Anatolien – Skizzen und Reisebriefe aus Kleinasien ( 1850- 1859 ), Hannover 1925, sh. 376 and 380 Akozan, F., İstanbul’ un Kapalı Çarşısı, Tarih Dergisi / Turkish Journal of History, 0 (32), 759- 770.Retrieved from http://dergipark.gov.tr/iutarih/issue/9604/119903 Atasoy, N. , Walter B., Louise W., Tezcan H., İpek Osmanlıda Dokuma Sanatı, TEB Yayınları. Dumont, P. (ed.), Osmanlı İmparatorluğunda Yaşamak, İletişim, İstanbul 2008 Erginöz, M. Aykaç, İlk Çağdan Günümüze Mimarlık ve Şehircilik Tarihi, Arıon Yayınevi, Kadıköy Giddens, A., (2000). Tarihsel Materyalizmin Çağdaş Eleştirisi, Paradigma. Luke, T. W., (1996). Identity, Meaning and Globalization: Detraditionalization in Postmodern Space- Time Compression, der: Paul Heelas, Scott Lash ve Paul Morris, Blackwell, Oxford. Mortan, K., Küçükerman Ö., Çarşı, Pazar, Ticaret ve Kapalıçarşı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Beyoğlu Ortaylı, İ., Osmanlı Toplumunda Aile, Pan Yayıncılık, Beşiktaş, s. 52 Ortaylı, İ., Bazı 16. yüzyıl Alman Seyahatnameleri..., A. Ü. S. B. Fak. Dergisi., C. XXVII-No:4, 1973, s.144 Örmecioğlu, T. H.,(2010). Politeknik Dergisi, Journal of Polytechnic, Cilt:13 Sayı: 3 s. 233-237, 2010 Sözen, M., İstanbul’ da Bir Kent : Kapalıçarşı, Kapalıçarı dergisi, 1 (2001) https://archnet.org/sites/3472/media_contents/8563 http://www.wardom.com.tr/osmanli-da-carsilar-t184218.html http://www.avundukmimarlik.com.tr/tr/istanbul-kapalicarsi-sandal-bedesteni-2051/