TY  - JOUR
T1  - AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ VE ANAYASA MAHKEMESİ İÇTİHATLARI DOĞRULTUSUNDA TANIK SORGULAMA HAKKI
TT  - THE RIGHT TO INTERROGATE A WITNESS IN THE CASE-LAW OF THE EUROPEAN COURT ON HUMAN RIGHTS AND TURKISH CONSTITUTIONAL COURT
AU  - Demir, Hatice Kübra
PY  - 2022
DA  - September
DO  - 10.33432/ybuhukuk.1001841
JF  - Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi
JO  - YBHD
PB  - Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2149-5831
SP  - 479
EP  - 516
VL  - Prof. Dr. M. Fatih UŞAN'a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı
IS  - 2022-2
LA  - tr
AB  - Maddi gerçeğin ortaya çıkarılabilmesi için ceza muhakemesi hukukundabaşvurulan en önemli delillerden biri de tanıktır. Tanık, somut olayı beş duyusuile algılayarak belli bir izlenim elde etmiş bireylerdir. Bu sebeple tanıkların beşduyusu ile algılamış oldukları somut olay hakkında beyanları alınmaktadır.Tanık beyanları sonucunda sanık hakkında hüküm verilmesi sebebiyle vermişoldukları beyanların güvenilirliğinin belli şekillerde sağlanması gerekmektedir.Tanık sorgulama hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)’in 6’ncımaddesinin 3’üncü fıkrasının d bendinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemeyegöre sanık, iddia ve müdafaa tanıklarını sorguya çekmek yahut çektirmekhakkına sahiptir. İddia ve müdafaa tanıklarının sorguya çekilmesi kural olarakmahkeme önünde yapılmaktadır. Ancak bazı istisnai durumlarda tanıklarmahkeme önüne getirilememekte yahut gelmemektedir. Böyle durumlardasanığın adil yargılanma hakkının ihlal edilmesi gündeme gelebilmektedir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Anayasa Mahkemesi(AYM) tanıkların mahkeme önünde sorgulanmaması hallerinde sanığın adilyargılanma hakkının ihlal edilip edilmediğine dair birtakım ölçütlerbelirlemiştir. Bu çalışmamızda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin veAnayasa Mahkemesi’nin vermiş olduğu kararlar bağlamında ve belirlediğiölçütler doğrultusunda tanık sorgulama hakkı incelenmiştir.
KW  - Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
KW  - Tanık Sorgulama Hakkı
KW  - Gizli Tanık
KW  - Çapraz Sorgu
KW  - Doğrudan Soru Yöneltme.
N2  - One of the most important types of evidence used in criminal procedurelaw to reveal the material truth is the witness. Witnesses are individuals whohave acquired a certain impression by perceiving the concrete event with theirfive senses. For this reason, the statements of the witnesses about the concreteevent that they perceived with their five senses are taken. Due to the verdict ofthe accused as a result of the witness statements, the reliability of the statementsthey have given must be ensured in certain ways. The right to questionwitnesses is regulated in subparagraph d of paragraph 3 of article 6 of theEuropean Convention on Human Rights (ECHR). According to this regulation,the accused has the right to examine or have examined witnesses against him.As a rule, the interrogation of allegation and defence witnesses is done beforethe court. However, in some exceptional cases, witnesses cannot or do notappear before the court. In such cases, the right of the accused to a fair trial maybe violated. The European Court of Human Rights and the Constitutional Courthave set certain criteria as to whether the defendant's right to a fair trial isviolated if the witnesses are not interrogated before the court. In this study, theright to interrogate a witness is discussed in the context of the decisions givenby the European Court of Human Rights and the Turkish Constitutional Courtand in line with the criteria determined.
CR  - Akyazan, Ahmet Emrah (2009) Karşılaştırmalı Hukukta ve Türk Hukukunda
Doğrudan Soru Yöneltme, 1. Baskı, Ankara.
CR  - Arslan, Mehmet (2019) “Sanığın İddia Tanığını Sınama Hakkı Özellikle
Tehlike Altındaki Gizli Tanık Meselesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Dergisi Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, C:21,
Özel Sayı, s.813-860.
CR  - Dönmez, Burcu (2019) Ceza Muhakemesi Hukukunda Çapraz Sorgu
(Doğrudan Soru Yöneltme), 2. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
CR  - Dönmez, Burcu (2016) “AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Gizli
Tanıklara Soru Sorma Hakkının Kullanılması”, TBB Dergisi, S:127,
s.121-156.
CR  - Gemalmaz, Haydar Burak (2004) “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
Kararlarında Çapraz Sorgu”: Ünver, Yener (Editör), Adil Yargılanma
Hakkı ve Ceza Hukuku, 1. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
CR  - Hancı, İ. Hamit/Çetin, Cem Mehmet/Hancı, Özlem (2002) “Çapraz Sorgu”,
Adli Bilimler Dergisi, C:1, S:2, s.27-35.
CR  - Haydar, Nuran (2019) Susma Hakkı, 1. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
İnce Tunçer, Asuman (2020) Yalan Tanıklık, 1. Baskı, Ankara, Seçkin
Yayıncılık.
CR  - Kara, Zeynel/Aksöz, Erkan (2010) “Ceza Muhakemesi’nde Çapraz Sorgu
Hakkında Alman Ceza Usul Kanunu ile Kısa Bir Karşılaştırma”, Fasikül
Dergisi, S:9, s.33-35.
CR  - Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar (2021) Ceza Muhakemesi
Hukuku, 14. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
CR  - Read, Frank Tom (2015) Ceza Muhakemesinde Anlattırıcı Soru ve Çapraz
Sorgu Teknikleri, 2. Baskı, Ankara, İstanbul Barosu Yayınları.
CR  - Şen, Ersan (2014) “Gizli Tanıklık”, Nevşehir Barosu Dergisi, S:1, s.273-283.
CR  - Taner, Fahri Gökçen (2021) Ceza Muhakemesi Hukukunda Adil Yargılanma
Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, 2. Baskı, Ankara, Seçkin
Yayıncılık.
CR  - Temiz, Yağmur (2015) “Türk Hukukunda Çapraz Sorgu Tartışmaları”, İnönü
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S:1, s.299-332.
CR  - Tezcan, Durmuş (2001) “Ceza Davalarında Çapraz Sorgu”: Prof. Dr. Turhan
Tufan Yüce’ye Armağan, 1. Baskı, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi
Yayını, s.637-642.
CR  - Toroslu, Nevzat/Feyzioğlu, Metin (2017) Ceza Muhakemesi Hukuku, 17.
Baskı, Ankara, Savaş Yayınevi.
CR  - Ünker, Pelin, DeutscheWelle, “Adaletin Kör Noktası: Delil Yoksa Gizli Tanık
Var!”,  <https://www.dw.com/tr/adaletin-k%C3%B6r-noktas%C4%B1-
delil-yoksa-gizli-tan%C4%B1k-var/a-52783892> s.e.t. 05.06.2021.
CR  - Yenidünya, A. Caner/İçer, Zafer (2016) Ceza Muhakemesi Hukuku, 1. Baskı,
Ankara, Adalet Yayınevi.
CR  - Yılmaz, Zehra (2020) “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Kapsamında
Doğrudan Soru Yöneltme”, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Medipol
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
CR  - Al–Khawaja ve Tahery v. the United Kingdom, AİHM, Başvuru No:
26766/05, 222228/06, K.T. 15.12.2011.
CR  - Setonv. the United Kingdom, AİHM, Başvuru No: 55287/10, K.T. 31.03.2016.
CR  - Schatschaschwılı v. Germany, AİHM, Başvuru No: 9154/10, K.T. 15.12.2015.
CR  - Hulki Güneş v. Turkey, AİHM, Başvuru No: 28490/95, K.T. 19.9.2003.
CR  - Huseyn ve diğerleri v. Azerbaijan, AİHM, Başvuru No: 35485/05, 45553/05,
35680/05, 36085/05, K.T. 26.07.2011.
CR  - Hümmer v. Germany, AİHM, Başvuru No: 26171/07, K.T. 19.07.2012.
CR  - Van Mechelen v. the Netherlands, AİHM, Başvuru No: 21363/93, 21364/93,
21427/93, 22056/93, K.T. 23.04.1997.
CR  - Lüdi v. Switzerland, AİHM, Başvuru No: 12433/86, K.T. 15.06.1992.
CR  - Delta v. France, AİHM, Başvuru No: 11444/85, K.T. 19.12.1990.
CR  - Balta ve Demir v. Turkey, AİHM, Başvuru No: 48628/12, K.T. 23.06.2015.
CR  - Albert ve Le Compte v. Belgium, AİHM, Başvuru No: 7299/75, 7496/76, K.T.
10.02.1983.
CR  - Campbell ve Fell v. the United Kingdom, AİHM, Başvuru No: 7819/77,
7878/77, K.T. 28.06.1984.
CR  - Bricmont v. Belgium, AİHM, Başvuru No: 10857/84, K.T. 07.07.1989.
CR  - Kostovski v. the Netherlands, AİHM, Başvuru No: 11454/85, K.T. 20.01.1989.
CR  - Saidi v. France, AİHM, Başvuru No: 55/1996/674/861-864, K.T. 20.09.1993.
CR  - Artner v. Austria, AİHM, Başvuru No: 39/1991/291/362, K.T. 28.08.1992.
CR  - Bönisch v. Austria, AİHM, Başvuru No: 8658/79, K.T. 06.05.1985.
CR  - Brandstetter v. Austria, AİHM, Başvuru No: 11170/84, 12876/87, 13468/87,
K.T. 28.08.1991.
CR  - Doorson v. the Netherlands, AİHM, Başvuru No: 20524/92, K.T. 26.03.1996.
CR  - S.N. v. Sweden, AİHM, Başvuru No: 34209/96, K.T. 02.07.2002.
CR  - Süleyman v. Turkey, AİHM, Başvuru No: 59453/10, K.T. 17.11.2020.
CR  - Ürek and Ürek v. Turkey, AİHM, Başvuru No: 74845/12, K.T. 30.07.2019.
CR  - Sepil v. Turkey, AİHM, Başvuru No: 17711/07, K.T. 12.11.2013.
CR  - Burak Hun v. Turkey, AİHM, Başvuru No: 17570/04, K.T. 15.12.2009.
CR  - Nurcan Gülabi Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2015/15355, K.T. 23.05.2018.
CR  - Abdurrahim Balur Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2013/5467, K.T.
07.01.2016.
CR  - Az. M. Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2013/560, K.T. 16.04.2015.
CR  - Ali Rıza Telek Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2013/2630, K.T. 30.12.2014.
CR  - Atila Oğuz Boyalı Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2013/99, K.T. 20.03.2014.
CR  - H.T. Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2017/32857, K.T. 17.06.2020.
CR  - Mesut Çeki Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2013/6944, K.T. 24.03.2016.
CR  - Sebahat Tuncel Başvurusu (2), AYM, Başvuru No: 2014/1440, K.T. 26.02.2015.
CR  - Sencer Başat ve diğerleri Başvurusu [GK], AYM, Başvuru No: 2013/7800, K.T.
18.06.2014.
CR  - Emsan Öner Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2013/1504, K.T. 03.02.2016.
CR  - Baran Karadağ Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2014/12906, K.T. 07.05.2015.
CR  - Zekeriya Sevim Başvurusu, Başvuru No: 2018/18989, K.T.16.06.2021.
CR  - Onur Urbay Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2014/6222, K.T. 06.03.2019.
CR  - AYM, E: 2008/12, K: 2011/104, K.T: 16.06.2011.
UR  - https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1001841
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1998825
ER  -