TY - JOUR T1 - 16. Yüzyıl Osmanlı Şeyhülislâmlarından Kemalpaşazâde’ye Dair İlmî-Akademik Literatür ve Değerlendirmesi TT - الأدب العلمي و تقييمه عن كمال باشا زاده الذي أحد شيوخ الإسلام العثمانية في القرن السادس عش AU - Öğe, Furkan Ramazan PY - 2021 DA - December Y2 - 2021 DO - 10.32950/rteuifd.1006611 JF - Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi PB - Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi WT - DergiPark SN - 2147-2823 SP - 321 EP - 354 IS - 20 LA - tr AB - İslam düşünce geleneğinin Osmanlı dönemi temsilcilerinden Kemalpaşazâde, 15 ve 16. yüzyıllarda yaşamış önemli bir Osmanlı âlimidir. Ona değer katan etkenlerin sayısı çok olsa da en belirgin olanları onun; çok yönlü ilmi kişiliği, sayısı yüzü aşkın eser kaleme alması ve döneminin şeyhülislâmlarından biri olmasıdır. Kemalpaşazâde'nin sahip olduğu değerlerin çokluğu onu, çalışılması ve anlaşılması gereken bir âlim haline getirmiştir. Bu meyanda modern araştırmacılar tarafından Kemalpaşazâde'ye dair çok sayıda eser kaleme alınmıştır. Kemalpaşazâde üzerine yapılan çalışmaların çokluğu da bibliyografik bir çalışmayı gerekli kılmıştır. Zira bir müddet sonra eserlerin tespiti zorlaşmış ve tekrara düşen yayınlar ortaya çıkmaya başlamıştır. Oluşan bu ihtiyacı karşılamak adına Halis Demir ve Kemal Çatılı tarafından “İbn Kemal Üzerine Yapılan İlmi Çalışmalar” başlıklı bir makale yayımlanmıştır. Alandaki boşluğu doldurup araştırmacılara hizmet etse de makaledeki eksikler bu çalışmanın ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Söz gelimi Demir ve Çatılı’nın makalesinde tespit edilen çalışma sayısı 198 iken bu makalede tespit edilen sayı -bulunanlara ilaveten- 288’dir. Neticesinde ise Kemalpaşazâde'ye dair tamamlanan toplam araştırma sayısı 486 olmaktadır. Bu kadar çok çalışılan bir isim üzerinde araştırma yapmadan önce yapılmış olanları bilmek ise bir gereklilik arz etmektedir. Bu minvalde makalenin amacı, Kemalpaşazâde'ye ilişkin tamamlanmış çalışmaları tespit edip alanda araştırma yapacakları literatürden haberdar ederek araştırmacılar için bir rehber niteliği taşımak ve nihayetinde ortaya çıkan literatüre dair değerlendirme yapmaktır. KW - İslam Mezhepleri Tarihi KW - Osmanlı KW - Kemalpaşazâde KW - İbn Kemâl KW - Literatür KW - Bibliyografya N2 - كمال باشا زاده هو أحد ممثلي تقاليد الفكر الإسلامي في العهد العثماني. وهو عالم عثماني مهم قد عاش في القرنين الخامس عشر والسادس عشر. هناك العديد من العوامل الذي رفع من شأنه. فأبرزها شخصيته العلمية المتلوّنة، حيث ألف أكثر من مائة كتاب ورسالة، وكونه من أحد شيوخ الإسلام في عصره. فبسبب خصائصه العديدة أصبح كمال باشا زاده عالمًا يُحتاج إلى دراسته وفهمه. وفي هذا الصدد، قام الباحثون المحدثون بتأليف العديد من المؤلفات عن كمال باشا زاده. فكثرة عدد الدراسات حوله استلزمت دراسة بيبليوغرافية عنه.لأنه بعد فترة أصبح من الصعب تحديد الدراسات وبدأت المنشورات المتكررة بالظهور. ولاستجابة هذه الحاجة، تم نشر مقال بعنوان "الدراسات العلمية عن ابن كمال" من قبل خالص دمير وكمال جاطيلي. على الرغم من أنه يسد الثغرة في المجال ويخدم الباحثين، إلا ما ينقصه المقال أدى إلى كتابة هذه الدراسة. على سبيل المثال: عدد الدراسات في مقال دمير وجاطيلي هو 198 دراسة، بينما عدد الدراسات في هذا المقال – إضافة إلى الدراسات الموجودة في مقالهما-هو 288 دراسة. فبهذا وصل إجمالي عدد الدراسات المكتملة عن كمال باشا زاده إلى 486 دراسة. ولأنه وقبل إجراء بحث عن شخص تمت دراسته كثيرًا يستوجب معرفة الدراسات السابقة حوله. ومن هذا المنطلق، إن الهدف من هذا المقال هو تحديد الدراسات المكتملة عن كمال باشا زاده. وبالتالي فإن المقال سيساعد الباحثين في الأدب الذي يبحثون عنه. وسيكون دليلا لهم. إضافة إلى هذه الأهداف سيتم البحث تقييم هذا الأدب العلمي الذي توصل إليه البحث. CR - Atsız, Nihal. “Kemalpaşa-Oğlu’nun Eserleri”. Şarkiyat Mecmuası 6 (1966), 71-112. CR - Atsız, Nihal. “Kemalpaşa-Oğlu’nun Eserleri”. Şarkiyat Mecmuası 7 (1972), 83-135. CR - Saraç, M. Yekta. Şeyhülislam Kemal Paşazâde: Hayatı, Eserleri ve Bazı Şiirleri. İstanbul: Risale Yayınları, 1995. CR - Öçal, Şamil. Kemal Paşazâde’nin Felsefî ve Kelâmî Görüşleri. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1998. CR - Sarıkaya, Muammer. Kemal Paşa-zâde’nin Yabancı Kelimelerin Arapçalaştırılması ve Dil Hataları Konusunda İzlediği Yöntem. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2004. CR - Alak, Musa. Kemalpaşazâde’nin Şerhu Tağyîri’l-Miftâh Adlı Eserinin Tahkik ve Tahlili. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2009. CR - Kemalpaşazâde, Ahmed Şemseddin. Mecmû‘u resâili’l-‘allâme İbn Kemâl Bâşâ. İstanbul: Dârü’l-Lübâb, 2018. CR - Demir, Halis – Çatılı, Kemal. “İbn Kemal Üzerine Yapılan İlmi Çalışmalar”. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (2019), 151-178. UR - https://doi.org/10.32950/rteuifd.1006611 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2016816 ER -