TY  - JOUR
T1  - Cinsel Sağlık Okuryazarlık Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
TT  - Development of the Sexual Health Literacy Scale: A Validity and Reliability Study
AU  - Üstgörül, Sema
PY  - 2022
DA  - December
DO  - 10.46971/ausbid.1086403
JF  - Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi
PB  - Ankara Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2146-328X
SP  - 164
EP  - 176
VL  - 11
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Amaç: Bu araştırmanın amacı bireylerin cinsel sağlık hakkında okuryazarlık durumlarını belirleyebilmek için “Cinsel Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği”ni geliştirmek, geçerlilik ve güvenirliliğini yapmaktır. Örneklem ve Yöntem: Araştırmanın verileri araştırmaya katılmayı kabul eden, Ege Bölgesinde yaşayan ve 18-60 yaş arasındaki bireylerde üç farklı örneklem grubu ile elde edilmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda kuramsal çerçevenin oluşturulması için uluslararası ve ulusal literatür taraması yapılmış ve cinsel sağlık okuryazarlığının ölçülmesine yönelik 25 ifadenin yer aldığı madde havuzu oluşturulmuştur. Oluşturulan madde havuzundaki ifadeler dilbilimciler tarafından geçerliliğini sağladıktan sonra, ölçüm aracının son şeklini alması için beş uzman (iki uzman klinik psikolog ve cinsel terapist, iki uzman psikiyatrist ve cinsel terapist, ölçek geliştirme çalışmaları olan bir akademisyen) görüşleri alınmış ve geçerliliği test etmek için bir pilot çalışma yapılmıştır (n=70). SPSS ve AMOS programları ile ölçeğin faktör yapısının güvenilirliğini ve geçerliliğini belirlemek amacıyla Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizleri yapılmıştır (n=198). Bulgular: Analiz sonuçlarına göre Kaiser-Meyer-Olkin testi sonucu 0.873, açıklanan toplam varyansın %56.88 Cronbach Alfa 0.88 olduğu, uyum iyiliği değerleri kabul edilebilir seviyede olduğu bulunmuştur. Cinsel Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin 17 madde ve 2 faktörden (Cinsel bilgi ve Cinsel tutum) oluştuğu tespit edilmiştir. Sonuç: Araştırmaya göre cinsel sağlık okuryazarlığını ölçmek için farklı meslek gruplarında kabul edilebilir değerlerde güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir.
KW  - cinsel sağlık
KW  - geçerlilik
KW  - güvenirlik
KW  - okuryazarlık
KW  - ölçek geliştirme
N2  - Aim: The aim of this research is to develop the "Sexual Health Literacy Scale" in order to determine the literacy status of individuals about sexual health and to test its validity and reliability. Subjects and Method: The data of the study were obtained with three different sample groups from individuals between the ages of 18-60, living in the Aegean Region, who agreed to participate in the study. In line with the purpose of the research, international and national literature review was conducted to establish the theoretical framework and an item pool containing 25 statements for the measurement of sexual health literacy was created. After the statements in the created item pool were validated by linguists, opinions of five experts (two specialist clinical psychologists and sex therapists, two specialist psychiatrists and sexual therapists, an academician who has studies in scale development) were taken to finalize the measurement tool, and a pilot study was conducted to test the validity (n=70). Exploratory and Confirmatory Factor Analyses were conducted to determine the reliability and validity of the factor structure of the scale by SPSS and AMOS programs (n=198). Results: According to the analysis results, the Kaiser-Meyer-Olkin test result was found to be 0.873, the total variance explained was 56.88%, the Cronbach Alpha was 0.88, the goodness of fit values were found at an acceptable level, and the Sexual Health Literacy Scale consisted of 17 items and 2 factors (Sexual Knowledge and Sexual Attitude). Conclusion: According to the research, it has been determined that the scale is a reliable and valid measurement tool with acceptable values in different occupational groups to measure sexual health literacy.
CR  - Akkaya, B., Kayalıdere, U. K., Aktaş, R., & Karğın, S. (2020). Çevik liderlik yaklaşımı ve çevik lider davranışlarını ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1605-1621. https://doi.org/10.20491/isarder.2020.932
CR  - Alix, S., Cossette, L., Cyr, M., Frappier, J. Y., Caron, P.O., & Hébert, M. (2020). Self-blame, shame, avoidance, and suicidal ideation in sexually abused adolescent girls: A longitudinal study. Journal of Child Sexual Abuse, 29(4), 432-447. https://doi.org/10.1080/10538712.2019.1678543
CR  - Balcı, M., Aslan, Y., Aydın, A. Ö., Kayalı, M., Tuncel, A., & Atan, A. (2012). Türk erkeklerinde cinsel fonksiyon bozukluğu taraması anket çalışması. Ortadoğu Tıp Dergisi, 4(3), 108-113. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/171797
CR  - Bentler, P. M., & Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88(3), 588-606. https://doi.org/10.1037/0033-2909.88.3.588
CR  - Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen, & J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136-162). Sage.
CR  - Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151. https://dergipark.org.tr/en/pub/tebd/issue/26124/275190
CR  - Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (10. baskı). Pegem Akademi.
CR  - Cansever, İ. H. (2021). Sürdürülebilir kalkınma ve sağlık: Türkiye’nin 2023 hedefleri ile karşılaştırmalı bir değerlendirme. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(3), 633-650. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1624165
CR  - Cayan, S., Yaman, Ö., Orhan, İ., Usta, M., Başar, M., Resim, S., Gumus, B., & Kadioglu A. (2016). Prevalence of sexual dysfunction and urinary incontinence and associated risk factors in Turkish women. European Journal of Obstetrics and Gynecology and Reproductive Biology, 203, 303–308. https://doi.org/10.1016/j.ejogrb.2016.06.030
CR  - Centers for Disease Control and Prevention. (2022). Adolescent health: What works in schools. https://www.cdc.gov/healthyyouth/whatworks/index.htm
CR  - Çam, M. O., & Baysan-Arabacı, L. (2010). Tutum ölçeği hazırlamada nitel ve nicel adımlar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 12(2), 64-71. https://www.researchgate.net/publication/281648027
CR  - Çolakoğlu, Ö. M., & Büyükekşi, C. (2014). Açımlayıcı faktör analiz sürecini etkileyen unsurların değerlendirilmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 56-64. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2160889
CR  - DeVellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and applications (2nd ed.). SAGE.
CR  - Doğan, N., Soysal, S., & Karaman, H. (2017). Aynı örnekleme açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanabilir mi? İçinde Ö. Demirel, & S. Dinçer (Editörler), Küreselleşen dünyada eğitim (s. 373-400). Pegem Akademi.
CR  - Ekici, E., Ekici F. T, & Kara, İ. (2012). Öğretmenlere yönelik bilişim teknolojileri öz-yeterlik algısı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 53-65. https://dergipark.org.tr/en/pub/pauefd/issue/11112/132852
CR  - Hatzimouratidis, K., Giuliano, F., Moncada, I., Muneer, A., & Salonia, A. (2020). Male Sexual Dysfunction. https://uroweb.org/eau-guidelines/discontinued-topics/male-sexual-dysfunction
CR  - İncesu, C. (2011). Dsm-5 ve Cinsel İşlev Bozuklukları. Nöropsikiyatri Arşivi, 48(1), 1-6. https://doi.org/10.4274/npa.y6081
CR  - Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31-36. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/BF02289025.pdf
CR  - Kress, G. (2003). Literacy in the new media age (1st ed.). Routledge.
CR  - Kurudayıoğlu, M., & Tüzel, S. (2011). Türkçe eğitimi lisans programının Türkçe öğretmeni özel alan yeterlikleri açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 1(2), 40-51.
CR  - Logie, C. H. (2021). Sexual rights and sexual pleasure: sustainable development goals and the omitted dimensions of the leave no one behind sexual health agenda. Global Public Health. https://doi.org/10.1080/17441692.2021.1953559
CR  - Marsh, H. W., Hau, K. T., Artelt, C., Baumert, J., & Peschar, J. L. (2006). OECD's brief self-report measure of educational psychology's most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6(4), 311-360. https://doi.org/10.1207/s15327574ijt0604_1
CR  - Meydan, C. H., & Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları (2. baskı). Detay Yayıncılık.
CR  - Nappia, R. E., Particcob, M., Bigliac, N., Cagnaccid, A., Carloe, D. C., & Luisif, S. (2016). Attitudes and perceptions towards vulvar and vaginal atrophy in Italian post-menopausal women: evidence from the European REVIVE Survey. Maturitas. 91, 74–80. https://doi.org/10.1016/j
CR  - Schermelleh, E. K. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
CR  - Schreiber, J. B. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review. The Journal of Educational Research, 99(6), 323-338. https://doi.org/10.3200/JOER.99.6.323-338
CR  - Seçer, İ. (2015). SPSS ve LİSREL ile pratik veri analizi (2. baskı). Anı Yayıncılık.
CR  - Shifren, J. L. (2021, December 18). Overview of sexual dysfunction in women: Management. UptoDate. https://www.uptodate.com/contents/overview-of-sexual-dysfunction-in-women-management.
CR  - Simonds, S. K. (1974). Health education as social policy. Health Education Monographs, 2(1), 1-10. https://doi.org/10.1177/10901981740020s102
CR  - Sinković, M., & Towler, L. (2019). Sexual aging: A systematic review of qualitative research on the sexuality and sexual health of older adults. Qualitative Health Research. 29(9), 1239-1254.
CR  - Tabak, A., Polat, M., Coşar, S., & Türköz, T. (2012). Otantik liderlik ölçeği: güvenirlik ve geçerlik çalışması. The Journal of Industrial Relations and Human Resources,14(4), 89-106. https://doi.org/10.4026/1303-2860.2012.0212.x
CR  - Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayıncılık.
CR  - Thompson, P. (2013). The digital natives as learners: Technology use patterns and approaches to learning. Computers & Education, 65, 12-33. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2012.12.022.
CR  - United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2022, January 26). Strategy for youth and adult literacy 2020-2025. https://en.unesco.org/themes/literacy/strategy
CR  - Üstgörül, S. (2022). İlk cinsel ilişki korkusu ve bekaret ile ilgili Youtube videolarının DISCERN aracıyla değerlendirilmesi. Sosyal Çalışma Dergisi, 6(1), 73-81. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2353698
CR  - Üstündağ, M., Tahsin, G. E., & Bahçıvan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve Fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and Future, 12, 19-29. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/332115
CR  - World Health Organization (WHO) (January 26, 2022). Improving health literacy (1998). https://www.who.int/activities/improving-health-literacy
CR  - World Health Organization (WHO) (2022). Developing sexual health programmes. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/70501/WHO_RHR_HRP_10.22_eng.pdf?sequence=1
CR  - Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/369427
CR  - Yeşilyurt, S. & Çapraz, C. (2018). Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 251-264. https://doi.org/10.17556/erziefd.297741
UR  - https://doi.org/10.46971/ausbid.1086403
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2304065
ER  -