TY  - JOUR
T1  - الصورة البلاغية لدى فحول الشعر الجاهلي
TT  - İslam Öncesi Şiirin Dört Büyük Şairlerinde Retorik İmge İstatistiksel Bir İnceleme
AU  - Bonja, Mohammad
PY  - 2022
DA  - September
DO  - 10.35859/jms.2022.1106794
JF  - The Journal of Mesopotamian Studies
JO  - JMS - The Journal of Mesopotamian Studies
PB  - Mardin Artuklu Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2147-6659
SP  - 317
EP  - 334
VL  - 7
IS  - 2
LA  - ar
AB  - يتناول هذا البحث بالدراسة فحول شعراء من العصر الجاهلي، وهم: «امرؤ القيس، وزهير، والنابغة الذبياني، والأعشى»، ويحاول رصد نسبة التصوير الفني القائم على الصورة البيانية بأنواعها «التشبيه والاستعارة والكناية»، والصورة القائمة على الوصف اللغوي الحُرّ، مستفيداً من إجراء إحصاء شامل يبيِّن الفروق الدقيقة للفنون «البلاغية البيانية» بين الشعراء المبحوثين، وذلك بقياس نسبة كل فن بلاغي لدى الشاعر الواحد، ونسبة ما يتفرع عنها من أقسام. إضافة إلى إجراء موازنة بين الشعراء الأربعة لرصد الفروق في نسبة كل فن من تلك الفنون وفروعه التي تلحق به عندهم، وبذلك تتجلى الخصائص الفردية في علم البيان لدى كل شاعر على حدة، والسمات المشتركة فيما بين الشعراء الأربعة.
KW  - بلاغة
KW  - الشعر الجاهلي
KW  - الموازنة البيانية
KW  - إحصاء بياني
N2  - Bu araştırma, İslam öncesi dönemin en büyük şairleri olan Imruu’l-Kays, Zuhayr, en-Nabiğa ve el-A´şa'yı ele almaktadır. Çalışmamız, "benzetme, istiare ve kinâye" çeşitleriyle birlikte beyânî imgeye dayanan sanatsal tasvîrin oranını ve serbest dilsel betimlemeye dayanan tasviri tespit etmeyi amaçlamaktadır.  Bunu ölçmek için, beyânî belâğat sanatlarında zikredilen şairler arasındaki ince farklar kapsamlı bir istatistiğe tabi tutulacaktır. Bu ise söz konusu sanatlar ve dalları arasındaki farkların tespiti için dört şair arasında dengeli bir karşılaştırma yapılmasının yanı sıra tek tek şairlerin nezdindeki belâğî sanatın ve bunların dallarının oranlarının mukayese edilmesi ile gerçekleştirilecektir. Böylece her bir şair nezdindeki beyan sanatının bireysel özellikleri ve dört şair arasındaki ortak noktalar ortaya çıkacaktır.
CR  - Abdülmuttalib, Muhammed. (1994). el-Belâğatü ve’l-uslûbiyye, 1. baskı, Mektebetü Lübnân en-Nâşirûn.
CR  - el-A‘şâ (1950). Dîvânü’l-E‘şâ el-kebîr. thk. Muhammed Hüseyin, 1. Baskı, Mısır: Matbaatü’l-Âdâb bi’l-Cemâmîz.
CR  - el-Askerî, Ebû Hilâl. (h. 1419). Kitâbü’s-sınâ‘ateyn. Thk. Ali Muhammed Bicâvî-Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm, Beyrût: el-Mektebetü’l-Asriyye.
CR  - el-Batal, Ali. (1980). es-Sûretü’l-fenniyye fi’ş-şi‘ri’l-‘Arabî hattâ âhiri karni’l-hicrî. 1. baskı , Kahire: Dârü’l-Endülüs.
CR  - el-Cumhî, Muhammed b. Abdisselâm. (1980). Tabakâtü fuhuli’ş-şu‘arâ. Thk. Mahmûd Muhammed Şâkir, 1. baskı, Cidde: Darü’l-Medenî.
CR  - Dayf, Şevkî. (1964). Târîhü’l-edebi’l-‘arabî-el-Asrü’l-Câhiliyye. 11. baskı. Kâhire: Dârü’l-Me‘ârif.
CR  - ed-Dîneverî, İbn Kuteybe. eş-Şi‘r ve’ş-Şü‘arâ. thk. ve şerh. Ahmed Şâkir, 2. baskı, Mısır: Dârü’l-Me‘ârif.
CR  - Ferrûh, Ömer. (1981). Târîhü’l-edebi’l-‘Arabî-el-Edebü’l-Kadîm. 4. baskı, Lübnân: Dârü’l-İlm li’l-Melâyîn.
CR  - el-Haccâcî, Hemdân (1974). Hayât ve âsârü’ş-şâiri’l-Endülüs İbn Hafâce. Cezâyir: eş Şirketü’l-Vataniyye li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘.
CR  - Heyetü’l-Mevsû‘atü’l-‘Arabiyye, el-Mevsû‘atü’l-‘Arabiyye, Dimaşk.
CR  - İbn Ebî Sülemî, Züheyr. (h. 1323). Dîvânü Züheyr b. Ebî Sülemî bi şerhi’l-A‘lem eş-Şenetmarî, Der. Muhammed Bedrüddîn en-Na‘sânî, 1. baskı, Mısır: el-Matba‘atü’l-Hamîdiyye.
CR  - el-Kayravânî, İbn Raşîk. (1972). el-‘Umde fî mehâsini’ş-şi‘ri ve adâbih. Thk. Muhamed Muhyiddîn Abdilhamîd, 4. baskı, Beyrût: Dârü’l-Cîl.
CR  - el-Kindî, İmrüü’l-Kays. (1969). Dîvânü İmrii’l-Kays. Thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm, 3. Baskı, Mısr: Darü’l-Me‘ârif.
 
Masluh, Sa‘d (2003). el-Belâğatü’l-‘Arabiyye ve’l-uslûbiyyetü’l-lisâniyye-Âfâkun cedide. 1. baskı, Câmi‘atü Kuveyt. 
Mekkî, El-Tâhir Ahmed. (1979). İmrüü’l-Kays hayâtühü ve şi‘ruhu. 4. Baskı, Mısır: Dârü’l-Me‘ârif.
CR  - el-Müberrid, Muhammed b. Yezîd Ebu’l-‘Abbâs. (1997). el-Kâmil fi’l-lüğa ve’l-edeb. Thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm, 3. baskı, Kâhire: Dârü’l-Fikri’l-‘Arabî.
CR  - en-Nâbiğatü’z-Zebyânî. (1985). Dîvânü’z-Zebyânî. Thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm, 2. baskı, Mısır: Dârü’l-Me‘ârif.
CR  - en-Nas, İhsân. (1985). Züheyr b. Ebî Sülemî, 2. baskı, Dimaşk, Dârü’l-Fikr.
CR  - Tırâblûsî, Muhammed el-Hâdî. (1981). Hasâisü’l-uslûb fi’ş-Şevkiyyât. Menşûrâtü’l-Câmi‘atü’t-Tûnûsiyye.
CR  - eş-Şâyib, Ahmed. (1994). Usûlü’n-nakdi’l-edebî. 1. baskı, Kâhire: Mektebetü’n-Nahdati’l-Mısriyye.
UR  - https://doi.org/10.35859/jms.2022.1106794
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2387827
ER  -