TY - JOUR T1 - I. DÜNYA SAVAŞI DÖNEMİNDE ERMENİ MEZALİMİ VE CİLOVLUK OLAYLARI TT - ЖЕСТОКОСТЬ АРМЯН И СОБЫТИЯ В ЖИЛОВЛУКЕ В ПЕРИОД ПЕРВОЙ МИРОВОЙ ВОЙНЫ AU - Şehriyar, Gumru PY - 2018 DA - December JF - Türkoloji PB - Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi WT - DergiPark SN - 1727-060X SP - 102 EP - 110 IS - 92 LA - tr AB - Tarih boyunca Ermenilerle Türkler arasında bugün de sonuna kadar araştırılmamış facialar yaşanmıştır. Tabii ki, bu olaylarda tarihi, sosyal-politik, iç ve dış etkenler önemli rol oynamaktadır. I. Dünya Savaşı yıllarında Ermenilerin Türk katliamları daha geniş boyut kazandı. 1915 yılında Urmiye ve Selmas`da Petros isimli Ermeni kumandanı Azerbaycan`lılara baskın yapmış ve Esgerhan mahallesinde kanlı bir savaş başlatmıştı. Ermeniler evlere ve mahallelere vahşice baskın yaparak halkı, yaşlı ve kadınları, çocukları katlettiler. 159 gün süren bu kanlı katliamın sonucunda 150 bin Azerbaycan Türkü katledildi. 18 Mart 1917`de Ermeniler Rusya`nın Urmiye`deki konsolosu Nikitin`in ve Amerikan misyonerlerinin başkanı Şett`in emriyle Müslümanlara karşı yeniden katliama başladı. Bir günün içinde Urmiye ve etrafının Müslüman-Türk ahalisinden 10 bin kişi katledildi. Tarihte “Cilovluk faciasi” olarak hafızalarda kalan kanlı hadise ise 1918 yılında Şubat-Mart aylarında meydana gelmiştir. Bu katliamda Ermenilerle beraber Asuriler ve Kürtler de yer almaktaydılar. Buradaki Asuriler hristiyan idiler ve Türkiye`nin Cilov bölgesinden buraya göç etmiştiler. Cilovluk faciasının püf noktası 1918 senesinin martında Nevruz bayramının son çarşambasına denk gelmektedir. Ermeni-Kürd-Asuri harbi birleşmeleri şehre hücum ederek evlere girdi, ahaliyi yağmalayarak kadınlara tecavüz etti. Direnenler ise toplu halde öldürüldüler. Güney`de şimdi de “Kara çarşamba” olarak adlanan o kanlı günde Urmiye ahalisi şehirdeki kervansaraya dolduruldu ve diri diri yakıldı. Cilovluk faciasından sonra da katliamlar devam ediyordu. Bu çalışmada I. Dünya Savaşı sırasında Kafkas`larda ve Güney Azerbaycan`da yaşanan Ermeni mezalimlerine değinilerek, esasen Türk’ün büyük faciası olan Сilovluk olaylarına yer verilmektedir. KW - Cilovluk faciası KW - Türk KW - katliam KW - Facia KW - Savaş KW - Ermeni KW - Kürt KW - Asuri N2 - На протяжении всей истории между армянами и тюрками существовала жестокость, которая до сих пор не исследована до конца. Конечно, в этих событиях важную роль играют исторические, социальные и политические, внутренние и внешние факторы. Во время Первой мировой войны жестокость армян к тюркам приобрела большой размах. В 1915 году армянский полководец Петрос напал на азербайджанцев в Урмии и Салмасе, начал кровавую войну в районе Асгархана. Армяне жестоко совершали набеги на дома и районы, убивали население, стариков, женщин и детей. В ходе этой кровавой бойни, которая длилась сто пятьдесят девять дней, было убито 150 тысяч азербайджанцев. 18 марта 1917 года армяне снова начали резню мусульман под командованием Никитина, который был консулом России в Урмии, и Шеттина, который был лидером американских миссионеров. За день было убито более 10 тысяч человек из мусульманско-тюркского населения из Урмии и окрестностей. Кровавое событие в истории, которое запомнилось как «Трагедия Жиловлука», произошло в феврале - марте 1918 года. В этой жестокости вместе с армянами участвовали курды и ассирийцы. Живущие там ассирийцы были христианами и переехали сюда из Турции. Кульминация трагедии произошла в марте 1918 года, в последний вторник праздника Наурыз. Армяно-курдско-ассирийские войска вошли в город и атаковали дома, грабили людей, насиловали женщин. Кто оказал сопротивление, был застрелен прилюдно. В день «Черного вторника», который также называют в наши дни на юге, население Урмии было заполнено в гостинице и сожжено заживо. После трагедии в Жиловлуге массовые убийства были продолжены. В этой статье будет рассказано об армянской жестокости, произошедшей на Кавказе и в Южном Азербайджане во время Первой мировой войны, о событиях в Жиловлуге, представляющих величайшую трагедию тюрок. CR - Ceferli E. Azerbaycan türklerinin Cilovlug faciesi: 1918-ci ilin ganlı mart günlerinde Urmu, Xoy ve Selmasda minlerle soydaşımız vehşicesine getle yetirilib / Olaylar – 1 aprel 2008, №51 CR - Halaçoğlu Y. Sürgünden Soykırıma Ermeni İddiaları. Babıali Kültür Yayıncılığı, İstanbul, 2008 CR - Odubadi M.S. Qanlı iller. 1905-1906-cı illerde Kafkazda baş veren ermeni-müselman davasının tarihi. Kafkaz, Bakı, 2007 CR - Polat A. Tebriz: Medeniyyetlerin beşiyi. Bayındır Cilt Evi, İstanbul, 2015 CR - Selvi H. Armenian question: from the first world war to the treaty of Lausanne. Sakarya University, 2007 CR - Маккарти Дж., Маккарти K. Тюрки и армяне руководство по армянскому вопросу. Баку, 1996 UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/ayt/issue//1109087 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2397382 ER -