TY  - JOUR
T1  - Rabatak ve Orhon Yazıtlarının Karşılaştırmalı Anlam Alanı İncelemesi
TT  - A Comparative Analysis of the Semantic Field in Rabatak and Orkhon Inscriptions
AU  - Malta, Kübra
PY  - 2022
DA  - June
Y2  - 2022
DO  - 10.16947/fsmia.1136497
JF  - FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi
PB  - Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2147-3153
SP  - 269
EP  - 286
IS  - 19
LA  - tr
AB  - Tarihî dönem Eski Türk ve Orta İran dilleri üzerinde bugüne kadar yapılmış adbilimselincelemelerden farklı olarak bu çalışma, Rabatak ve Orhon yazıtlarında şah vekağanlara atfedilen söz varlığının karşılaştırmalı anlam alanı incelemesini içermektedir.Çalışmanın “Giriş” bölümünde, kuramsal çerçeveyi belirleyen anlam alanı terimi tanımlanmış;Baktriyalılar ve Türkler arasındaki erken dönem temaslara dikkat çekilmiştir.“İnceleme” bölümünde şah ve kağanları tanımlayan sözcükler ve söz öbekleri “soyutkavramlar”, “mensubiyet” ve “yöneticilik vasıfları” anlam alanları içerisinde bir arayagetirilmiştir. “Soyut kavramlar” anlam alanında şah ve kağanları ilahî bir güçle ilişkilendirensöz varlığı; “mensubiyet” anlam alanında mensubu olunan toplum ve mensubuolunan ailenin bilgilerini içeren söz varlığı; “yöneticilik vasıfları” anlam alanında iseşah ve kağanların olumlu özelliklerini ifade eden söz varlığı tespit edilmiştir. Çalışmanınsonunda Rabatak ve Orhon yazıtları söz varlığı arasında genel bir karşılaştırma yapılmıştır.Bu karşılaştırmanın sonucunda Rabatak yazıtında şah Kanişka’yı “kendisinde bulunan”özelliklerle tanımlayan söz varlığına karşın, Orhon yazıtlarında Türk kağanlarıçoğunlukla “halka sağlanan imkânlar” üzerinden tanımlayan bir söz varlığı görülmüştür.Bunun yanında, Rabatak yazıtından farklı olarak Orhon yazıtlarında kadın yöneticileri detanımlayan söz varlığı dikkat çekmektedir.
KW  - Eski Türkçe
KW  - Baktriyaca
KW  - İpek Yolu
KW  - Afganistan
KW  - anlam alanı
N2  - Unlike hitherto conducted onomastic studies on the Old Turkic and Middle Iranianlanguages of historic period, this study includes a comparative semantic field analysisof the vocabulary attributed to shahs and qagans in Rabatak and Orkhon inscriptions.In the “Introduction” section of the study, the term “semantic field”, which outlines thetheoretical framework of the study, has been described, and the attention drawn to theearly period interactions between the Bactrians and the Turks. In the “Analysis” section,the words and phrases defining the shahs and qagans have been collected under the titleof the semantic fields of “abstract concepts”, “connection” and “management qualifications”.It has been determined that there is a vocabulary that associates the shahs and theqagans with a divine power in the semantic field of “abstract concepts”. In the semanticfield of “connection”, it has been determined that there is a vocabulary that gives informationabout the society and family members. Also, in the semantic field of “managementqualifications”, a vocabulary that articulates the positive characteristics of the shahs andqagans has been determined to function. In the last part of the study, a comparison hasbeen made between vocabulary of the Rabatak and Orkhon inscriptions. Based on thecomparison, it has been observed that the vocabulary in the Rabatak inscription defines“the shah Kanishka” with his self-characteristics whereas the vocabulary in Orkhon inscriptionsdefines Turkish qagans in terms of the opportunities provided to the public. Inaddition to this, different from the Rabatak inscription, it has been noted that the Orkhoninscription includes the vocabulary that defines women rulers.
CR  - Akmajian, Adrian - Demers, Richard A. - Farmer, Ann K. - Harnish, Robert M. Linguistics, An Introduction to Language and Communication, 5. bs., London, The MIT Press, 2001.
UR  - https://doi.org/10.16947/fsmia.1136497
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2510065
ER  -