@article{article_1163171, title={Şerîf el-Murtazâ’nın Mülaḫḫaṣ’ının Kayıp Konusu: Ebû Caʿfer el-Mukrî en-Nîsâbûrî’nin Taʿlîḳ’inde Âlemin Hudûsu}, journal={Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi}, volume={31}, pages={381–418}, year={2022}, DOI={10.51447/uluifd.1163171}, author={Demir Bektaş, Kevser and Koloğlu, Orhan Şener}, keywords={Kelâm, Âlemin Hudûsu, Şerîf el-Murtazâ, Ebû Caʿfer el-Mukrî en-Nîsâbûrî, el-Mülaḫḫaṣ fî uṣûli’d-dîn, et-Taʿlîḳ fî ʿilmi’l-kelâm, Cisim, Cevher, Araz., Kalām, The Temporal Origination of the World, al-Sharīf al-Murtaḍā, Abū Jaʿfar al-Muqriʾ al-Nīsābūrī, al-Mulakhkhaṣ fī uṣūl al-dīn, al-Taʿlīq fī ʿilm al-kalām, Body (Jism), Atom (Jawhar), Accidents.}, abstract={Döneminin en önde gelen Şiî-İsnâaşerî âlimi olan Şerîf el-Murtazâ’nın kelâmî yaklaşımı bilhassa onun <i>el-Mülaḫḫaṣ fî uṣûli’d-dîn </i> ve tamamlanmamış bu eserin mütemmimi olan <i>eẕ-Ẕaḫîre fî ʿilmi’l-kelâm </i> adlı eserlerinden çıkarılabilir. Ancak bu eserlerden <i>el-Mülaḫḫaṣ fî uṣûli’d-dîn </i>, baş kısmında, eserin mukaddimesiyle birlikte kelâm sistematiğinin ilk konusu olan âlemin hudûsu konusunu kapsayan kısmî bir eksiklikle günümüze ulaşmıştır. Şerîf el-Murtazâ’nın, kelâm sistematiğinde âlemin hudûsunu kanıtlamak amacıyla formüle edilen “Arazlar vardır”, “Arazlar yaratılmıştır”, “Cisim arazlardan yoksun değildir ve varlıkta araz-lardan önce değildir” ve “Yaratılmış şeyden önce gelmeyen şey de yaratılmıştır” şeklindeki dört önermeden ilk ikisine yaklaşımı hâlihazırda bu eserde bulunmamaktadır. Mamafih Şerîf el-Murtazâ’nın bu konuya yaklaşımı, 6./12. yy. Şiî-İmâmî âlimi Ebû Caʿfer el-Mukrî en-Nîsâbûrî’nin onun söz konusu eserleri üzerine bir taʿlîk olan et-Taʿlîḳ fî ʿilmi’l-kelâm adlı eserinden çıkartılabilir. Ebû Caʿfer el-Mukrî en-Nîsâbûrî âlemin hudûsu konusunu da, tıpkı kelâm geleneğinde olduğu gibi, söz konusu dört önerme üzerinden tartışmış ve konuyu el-Mülaḫḫaṣ fî uṣûli’d-dîn’in hâlihazırdaki neşrinde konuyla alâkalı mevcut bölümlerdeki yaklaşım yanında, kelâm geleneğinde konu hakkındaki yaklaşıma da mutabık bir şekilde özetlemiştir. Mamafih bu dört önermenin sonuncusu olan “Yaratılmış şeyden önce gelmeyen şey de yaratılmıştır” önermesi hakkında Şerîf el-Murtazâ’nın bu önermenin müstakil bir önerme sayılmasına gerek olmadığı yönündeki yargısını da aktararak söz konusu önerme hakkında gelenekte bir yaklaşım farklılığının varlığına işaret etmiştir. Konu hakkında başka hiçbir kaynakta geçmeyen bu yaklaşım farklılığına işaret etmek suretiyle de doktrine özgün bir katkı yapmıştır.}, number={2}, publisher={Bursa Uludağ Üniversitesi}