TY  - JOUR
T1  - المشترك الإنساني وسؤال الهويّة في رحلات باسم فرات
TT  - Bassim Furat'ın Yolculuklarında İnsan Ortak Noktası ve Kimlik Sorunu
AU  - Kaddum, Mahmud
AU  - Benyamina, Zohra
PY  - 2022
DA  - December
DO  - 10.51450/ilmiyat.1168034
JF  - Tokat İlmiyat Dergisi
JO  - ilmiyat
PB  - Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2717-610X
SP  - 621
EP  - 638
VL  - 10
IS  - 2
LA  - ar
AB  - تميّز أدب الرّحلة على مرّ العصور بأنّه تجربة ذاتية  تجمع بين الواقع والـمتخيّل، غير أنّ هذا لا يغيّب حضور المناحي الاجتماعية والثّقافيّة والتّاريخيّة فيه، التي تعد شاهدا بصريّا يستند إليه الرّحّالة لنقل ما عرفه في رحلته، وتصوير عادات من مرّ بهم، وحصر تقاليدهم التي تضيف إليه رصيدا معرفيّا جديدا، وتندرج رحلات باسم فرات ضمن هذا النّمط الّذي يحمل بعدا إنسانيّا يصوّر هموم الإثنيّات، ويصحّح مقولات الدّونيّة والميز العنصري غير المبرّرين، وينشغل بالبحث في البعد الذي يؤدّيه المشترك الإنساني ودوره في تعزيز التّقارب بين الحضارات، إضافة إلى إبراز الهويّة وتمثّلاتها عند هذا الرّحّالة العراقي. وقد توصّل البحث في الأخير إلى أنّ المشترك الإنساني ليس نظريّة تُفرض، بل هو تابعٌ لفطرة الإنسان، وأنّه آلية من آليات الحوار بين الشّعوب خاصّة الّذين جمعت بينهم الظّروف التّاريخيّة، والاجتماعيّة، والمميّزات الثّقافية المتشابهة.
KW  - اللغة العربية والبلاغة، أدب الرّحلة، المشترك الإنساني، البعد الإنساني، حوار الحضارات.
KW  - Arabic Language and Eloquence
KW  - Travel Literature
KW  - the Human Common
KW  - the Human Dimension
KW  - the Dialogue of Civilizations.
N2  - Seyahat edebiyatı, çağlar boyunca gerçekliği ve hayal gücünü birleştiren öznel bir deneyim olarak algılanmıştır. Ancak bu, gezginin bir tanık olduğu sosyal, kültürel ve tarihsel yönlerin gerçekliğini göz ardı etmez. Bassim Furat'ın gezileri, yaşadıklarını aktaran; gelenekleri sıralayan yeni bir bilginin varlığını betimleyen insani bir boyut taşıyor. O etnik kökenler, aşağılık ırk ayrımcılığı ifadelerini düzeltir. Bu kimlik mitlerini vurgulamanın yanı sıra, insan müştereğinin gerçekleştirdiği boyutu ve medeniyetler arası yakınlaşmayı teşvik eden rolü araştırmakla meşguldür. Son olarak araştırma, insan ortaklığının dayatılan bir teori olmadığını; özellikle de tarihsel ve toplumsal koşullar ile benzer kültürel özelliklerin bir araya getirdiğini, nihayet bunun halklar arasındaki diyalog mekanizmalarından biri olduğu sonucuna varmıştır. Gezgin, bir yandan kendi ülkesi, ziyaret ettiği diğer ülkeler arasında karşılaştırmalar yapar ancak bunlar ırkçılığa ve toplumlukların üstünlüğüne dayanmayan karşılaştırmalardır. Her tercih bir üstünlük taşır. Ancak bu karşılaştırmalar toplumlar arasında insani anlamda benzerlikler de barındırmaktadır. Furat, her kültürün kendine özgü olduğuna ve kültürleri ölçebilen bir kriter olmadığına inanır. Çünkü medeniyet merkeziyetçiliği, diğerini iptal eden aşırı üstünlük sağlayıcı, ırkçı bir sapkınlıktır. Bu nedenle yolculuk, analitik ve tefekkür edici bir eyleme ve küreselleşmenin dayattığı modernite çağrısına ve göçebe yaşam tarzını başka dünyalara açma ve bu edebi türün etkileşimini harekete geçirme ihtiyacına cevap veren insanlığı anlama arayışına dönüşür. Çünkü gezgin, halkların geçmişini ve bugününü, geleneklerini ve fikirlerini sadece insan bilimlerinde bir bilgi dalı ile tasvir edilmesinden tatmin olamaz. Psikoloji ya da sosyoloji... Daha ziyade, bunları bir arada kullanmak gerekir. Furat’ın yaptığı geziler, her kültür veya medeniyeti birbirinden ayırmayan, ancak insanı tanıma ilkesine göre birbirlerini tamamlayıcı iletişimsel, kültürel ve medeni bir prosedür ele alan gezi türüne girer. Bu araştırma önemli bir sorunun eşiğinde duruyor: Etnik, kültürel ve kimlik çeşitliliği ışığında insan ortaklığına nasıl ulaşılabilir? Burada kültürler arası diyalog nasıl olmalıdır? İnsani ortak değer hangi değer ile güçlendirebilir? Belki de bunlar birçok aksiyomu rahatsız eden ve birçok belirsizliği açıklığa kavuşturan sorulardır. Bizler bu araştırmanın unsurlarını birleştirmek için, hedeflerin problemlerle uyumlu olduğu bir araştırma planı sunmaya karar verdik. Bu sebeple aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli yaklaşımlara başvuruldu. Gezilerin alan tarafına göre antropolojik yaklaşım ve ortak insani ilkelerinin çıkarıldığını gösteren görüşme ve gözlem mekanizmaları, farklı insan kategorilerinin davranışlarını tanımlamakla ilgilenen etnografik yaklaşımın dallandırılması ve birbirleriyle etkileşime girmeleri ve bunu değiştirmeden davranışı açıklamayı amaçlayan psikolojik ve sosyal yaklaşımların kullanılması ve araştırmanın ekinde ortaya çıkan sorunlara cevap olarak kabul edilen bir dizi sonuç ele alınmıştır. Bu araştırma bir dizi sonuca ulaşmıştır: Ortak insanlık, kültürler ve medeniyetler arasındaki diyalog olasılığını inceleyen bir teoridir. Bu sebeple, üstünlük ve ırk ayrımcılığından dünyadaki çoğu insanın etkilendiği dışlama ve marjinalleştirme teorilerine alternatif bir terimdir. Farklılık ve çeşitlilik, tüm kültürler ve halklar arasındaki ortaklıkları göstermek için stratejik bir uzantıdır. Bassim Furat, seyahatleri boyunca, ortak gelenekler, görenekler ve kaderler aracılığıyla farklılıklara ve çeşitliliğe rağmen, halklar ile azınlıkların karşılıklı bağımlılıklarını görmüş; onların birlikte yaşama olasılığının daha fazla olduğunu göstermiştir. Bassem Furat'ın yolculuk anlatıları dikkate değer varlığın ön saflarında yer alacak olan halklar ve medeniyetler etrafında uzun zamandır örülmüş olan yanılsamayı ortadan kaldırmıştır.
CR  - Aly, Emad Abdelbaky Abdelbaky. Diller, Dil Güvenliği ve Kimliğinin Korunması. Route Educational and Social Science Journal.  6/11, (December 2019), 775-791.
CR  - Bâsim, Furât. Lü’lü’etün Vâhidetün ve Elfü Telle. Kahire: Dâru’l-Edhem li’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 2019.
CR  - Bâsim, Furât. Rihlêtî ile Cenûbi Şerrak Âsyâ. Mısır: Dâru’l-Edhem li’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 2019.
CR  - Bâsim, Furât. Tarîku’l-Âlihe. Kahire: el-İttihâdü’l-Arabiyyü li’t-Tıbbêati ve’n-Neşr, 2010.
CR  - Burîmî, Abdullah. es-Simyâiyyât es-Segâfiyye. Ürdün :Dâru Künûzi’l-Ma’rife, 2018.
CR  - Boubes, Enas."Hatrat at-tayf fi rihlat aş-şitâ ve as-sayf" (Kış ve Yaz Gezisinde Bir Hayaletin Ortaya Çıkışı) Lisânüddin İbnüʾl-Hatîb’in gezisinde anlatımın şiirselinin teknikleri. Eski Arap Nasrinin şiirselliği Anlatım ve Dil Okumaları. Türkiye Ankara, sonçağ , 2021.
CR  - Cînîr Burûkemesîr, Dûtâl Karbû. es-Serdü ve’l-Hüviyyertü, Trc. Abdü’l-Maksûd Abdü’l-Kerîm, el-Merkezü’l-Kavmiyyü li’t-Terceme, 2015.
CR  - Claude, Levi Strass. Mekâlât fî’l-İnâse. el-Cezâir: Dâru’t-Tenvîr li’t-Tıbbêa ve’n-Neşr, 2008.
CR  - Mansûr,  Hasan. el-Muvâtanetü ve’l-Hüviyyetü fî Âlemi Mütegayyir. Kâhira: Mektebitü’l-Encülü’l-Mısriyyeti.
CR  - Miskîn, Fethî. el-Hicretu ile’l-İnsâniyye. er-Ribât: Dâru’l-Amân, 2016.
CR  - Muhamad b. Muhammed. “el-Menhecü’l-Kur’âniyyü fî Binâi’l-Müşteraki’l-İnsâniyyi”. Mecelletü İslâmiyyetü’l-Ma’rife, 17/66 (Eylûl 2011), 115-142.
CR  - Rûciyyi, Gârûdî .fî Sebîli Hıvâri’l-Hadârât. Ta’rîb: Âdil el-Avvâ. Beyrut: Dâru Uveydât li’n-Neşri ve’t-Tıbbêa, 4.Basım, 1999.
CR  - Sîrinc, Fîlîp. er-Rumûz fi’l-Fenni, el-Edyên, el-Hayât. trc. Abdü’l-Hêdî Abbâs, Dimeşk: Dâru Dimeşk, 1992.
CR  - Soliman, Abdelkarim Amin Mohamed. Batılı Filozof ve Arap Şairlerde Şiir ve Felsefenin Diyalektik İlişkisi"Epistemolojik Bir İnceleme". Istanbul Journal of Arabic Studies (ISTANBULJAS) Volume/Cilt: 5, Issue/Sayı: 1, 2022/1, 3-32.
CR  - Alşibli, İbrahim. İşkâlietü'l –Alakati beyne ẕati ve El-aḫeri fi Rivayati ʿinaḳ ʿnde cisri broklen. Mecelletu ʿulumi'l- Luğai'l Arabiye. Câmiaü'l- Vadi, Cezayir, 9/2, (December 2017), (68-83).
CR  - Todorov, Tzvetan.  Teemmülâtun fî’l-Hadârat ve’d-Dîmukrâdiyye ve’l-Gayriyye. Trc. Muhammed el-Cerdî. Katar: Vezêratü’s-Segâfeti ve’l-Fünûn, 2012.
UR  - https://doi.org/10.51450/ilmiyat.1168034
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2620369
ER  -